Władysław Reymont to jeden z najważniejszych przedstawicieli epoki Młodej Polski. Powieść społeczno-obyczajowa „Chłopi”, za którą otrzymał w 1924 roku literacką Nagrodę Nobla, posiada cechy charakterystyczne dla utworów modernistycznych.
Dla literatury epoki Młodej Polski typowy jest chociażby synkretyzm stylistyczny. Reymont połączył ze sobą różne konwencje literackie: symbolizm, naturalizm czy impresjonizm. Pojawiają się więc zarówno brutalne, naturalistyczne sceny z życia ubogich mieszkańców wsi, jak i impresjonistyczne opisy przyrody, która ma zdolność współodczuwania z bohaterami.
Do elementów naturalistycznych należy chociażby śmierć parobka Kuby Sochy, który zmarł samotnie wśród zwierząt, ucinając sobie zainfekowaną nogę, ponieważ nie był w stanie dłużej znieść bólu i gorączki. Ubogi mężczyzna odchodził w męczarniach, stopniowo się wykrwawiając, podczas gdy w chacie Boryny trwało wesele Macieja i Jagny. Można więc zauważyć kontrast między życiem gospodarzy a pracujących dla nich parobków. Cechy naturalistyczne posiadają również bójki wójtów z Kozłami czy bitwy o las, podczas której Maciej Boryna został poważnie ranny, a Antek w jego obronie zamordował borowego.
Reymont podkreślał biologiczną stronę istnienia człowieka, nie unikał przedstawiania brzydoty, potrafił nawet porównywać ich do zwierząt. Nie miało to jednak na celu przedstawienia mieszkańców Lipiec w złym świetle, ale przede wszystkim nadania powieści realizmu, ponieważ życie ma również swoje negatywne strony.
Z drugiej strony, w powieści pojawiają się nastrojowe opisy przyrody. Natura miała dla chłopów niezwykle duże znaczenie, ponieważ cykl przyrody porządkował ich codzienne życie, a ziemia dawała środki do życia. Opisy natury są pełne pastelowych kolorów, nastrojowości, zacierania konturów. Przygnębiona Jagna często wpatrywała się w okno, za którym padał deszcz. Po jej wygnaniu, nad wsią przeszła burza, która oczyściła atmosferę. W Lipcach nastał spokój, wszyscy wrócili do swoich zajęć. Jest to doskonały przykład psychizacji krajobrazu.
Sceną o najbogatszym znaczeniu symbolicznym, jest śmierć Macieja Boryny. Ranny w głowę największy gospodarz we wsi, założył buty i po raz ostatni wyszedł w pole, aby zacząć siać. Umarł na własnej ziemi, połączony z gruntem, który był dla niego najważniejszą wartością. Ta scena doskonale ukazuje nierozerwalną więź chłopa z przyrodą.
Charakterystyczną cechą dzieł modernistycznych jest również subiektywna, „nieprzezroczysta” narracja. Znaczenie ma nie tylko treść, ale sposób jej przedstawiania. Narrator ma własne sympatie i antypatie, używa charakterystycznego języka, co dodaje jego wypowiedzi artyzmu. Narrator ma trzy różne oblicza: wiejskiego gaduły, który używa gwary i emocjonalnie angażuje się w opisywane przez siebie wydarzenia, młodopolskiego artysty używającego literackiego języka oraz skupiającego się na ludzkich namiętnościach i bogatych opisach natury, a także realistycznego obserwatora, obserwującego życie wsi z pewnym dystansem.
Typowa dla modernizmu jest również wielowątkowość. W powieści pojawia się naprawdę wielu bohaterów, z których każdy ma swoje rozterki. Na pierwszy plan wysuwają się losy rodziny Borynów, ale obecne są też wątki poboczne np. żebraczy los Agaty, związek Nastki i Szymka czy pojawienie się we wsi Jacka, ekscentrycznego brata dziedzica. Autor poruszył również szeroki zakres tematyczny, od wątków miłosnych po kwestie świadomości narodowej, kiedy chłopi sprzeciwili się budowie rosyjskiej szkoły.
Już sama tematyka powieści jest charakterystyczna dla Młodej Polski, ponieważ artyści modernistyczni ulegali chłopomanii, czyli fascynacji wsią, jej mieszkańcami i kulturą ludową. Powieść Remonta nie przedstawia jednak wyidealizowanego obrazu życia na wsi. Autor opisał nie tylko religijne obrzędy i huczne wesela, ale też ciężką pracę, konflikty, biedę i samotną śmierć.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.