Pomysł – interpretacja

Autorka interpretacji: Adrianna Strużyńska.
Autorka wiersza Wisława Szymborska
Zdjęcie Wisławy Szymborskiej z papierosem w ręku.

Wisława Szymborska, fot: Jurek Holzer, TT News Agency / Alamy

Utwór WisÅ‚awy Szymborskiej „PomysÅ‚” zostaÅ‚ wydany w zbiorze „Tutaj” w 2009 roku. DoÅ›wiadczona poetka w lekki, żartobliwy sposób opisuje trud pisania. PodkreÅ›la, że wena jest zaledwie poczÄ…tkiem procesu twórczego.

Spis treści

Pomysł - analiza utworu i środki stylistyczne

Wiersz ma budowÄ™ stroficznÄ…. SkÅ‚ada siÄ™ z siedmiu zwrotek, których wiÄ™kszość liczy po cztery wersy. WyjÄ…tkiem sÄ… dwie ostatnie strofy, ponieważ obydwie skÅ‚adajÄ… siÄ™ z trzech wersów. Poetka nie zastosowaÅ‚a rymów. Wiersz zostaÅ‚ napisany jedenastozgÅ‚oskowcem, z wyjÄ…tkiem ostatniej zwrotki, która skÅ‚ada siÄ™ z krótszych wersów. PodkreÅ›la to stopniowe znikanie pomysÅ‚u, który odchodzi od niechÄ™tnej do pracy poetki.

Utwór należy do liryki bezpoÅ›redniej, podmiot liryczny ujawnia swojÄ… obecność. Åšwiadczy o tym zastosowanie czasowników w pierwszej osobie liczby pojedynczej i odpowiednich zaimków („przyszedÅ‚ mi pewien pomysÅ‚”, „mówiÄ™”, „te sprawy leżą mi na sercu”, „odpowiadam”, „nawet bym nie wiedziaÅ‚a”, „uprzedzam”, „przedrÄ™ i wrzucÄ™”, „lepiej ode mnie”). Podmiot liryczny to poetka, prawdopodobnie można jÄ… utożsamiać z autorkÄ…. Wiersz ma formÄ™ dialogu. Osoba mówiÄ…ca rozmawia z upersonifikowanym pomysÅ‚em. Czytelnik nie poznaje jednak sÅ‚ów weny, a wyÅ‚Ä…cznie odpowiedzi poetki. Tylko artysta wie, co podpowiada mu natchnienie.

Warstwa stylistyczna utworu jest rozbudowana. Podmiot liryczny zwraca siÄ™ do pomysÅ‚u, pojawiajÄ… siÄ™ apostrofy („zostaÅ„, pogadamy”, „musisz mi wiÄ™cej o sobie powiedzieć”, „tak ci siÄ™ tylko zdaje – odpowiadam – przeceniasz moje siÅ‚y i zdolnoÅ›ci”, „spróbujÄ™”, „skoro siÄ™ upierasz”, „mogÄ™ ci podać nazwiska, adresy”, „napijesz siÄ™ kawy”). Zastosowano również anafory, sześć strof rozpoczyna siÄ™ sÅ‚owami „na co on” oraz powtórzenia („nie, na pewno nie”, „chyba powinien... chyba musi mieć”). PomysÅ‚ posiada ludzkie cechy, pojawiajÄ… siÄ™ personifikacje („on szeptem kilka sÅ‚ów na ucho”, „on westchnÄ…Å‚ tylko”). Zastosowano również epitety („wierszy sÅ‚abych”), pytania retoryczne („PrzyszedÅ‚ mi pewien pomysÅ‚ na wierszyk? Na wiersz?”, „Ale żeby wiersz o nich?”) oraz zdrobnienia („wierszyk”).

Pomysł - interpretacja utworu

WisÅ‚awa Szymborska byÅ‚a poetkÄ… znanÄ… z dystansu wobec Å›wiata, ale przede wszystkim siebie samej. WiÄ™kszość jej utworów jest utrzymana w lekkim, żartobliwym tonie. Poetka unikaÅ‚a patosu oraz wyolbrzymiania wÅ‚asnych zasÅ‚ug. W utworze „PomysÅ‚” w żartobliwy sposób przedstawia trudnoÅ›ci, towarzyszÄ…ce procesowi tworzenia.

Autorka podkreÅ›la, że poeta nie jest nadprzyrodzonÄ… istotÄ…, która caÅ‚kowicie oddaje siÄ™ natchnieniu i bez wysiÅ‚ku tworzy wybitne dzieÅ‚a. Opisuje wÄ…tpliwoÅ›ci, niepewność, a czasem nawet bierność, które pojawiajÄ… siÄ™ w życiu artystów. Z jednej strony, autorka podkreÅ›la, że poetka jest zwyczajnym czÅ‚owiekiem, a z drugiej, stara siÄ™ udowodnić, że pisanie wierszy również jest pracÄ…. Talent i inspiracja majÄ… ogromne znaczenie, ale stworzenie dzieÅ‚a zawsze wiąże siÄ™ z wysiÅ‚kiem. JeÅ›li poetka bÄ™dzie unikać ciężkiej i czÄ™sto żmudnej pracy, nigdy nie stworzy żadnego wiersza. Pisanie poezji nie jest magicznym procesem, który dokonuje siÄ™ bez wysiÅ‚ku autora.

Podmiot liryczny opisuje zwyczajny dzieÅ„ z życia poetki. Jej codziennÄ… rutynÄ™ przerywa nagÅ‚e pojawienie siÄ™ pomysÅ‚u. Wena nadchodzi niespodziewanie, gdy artystka zajmuje siÄ™ zwykÅ‚ymi sprawami. W utworze przybiera formÄ™ gÅ‚osu, który poetka sÅ‚yszy w swojej gÅ‚owie. Czytelnik nie poznaje sÅ‚ów pomysÅ‚u, a jedynie odpowiedzi podmiotu lirycznego. Ten zabieg ma odzwierciedlenie w rzeczywistoÅ›ci. Natchnienie jest subiektywne, dostrzega je tylko artysta. Poetka jest w stanie zainspirować siÄ™ zwyczajnÄ…, codziennÄ… sytuacjÄ…. Twórcy posiadajÄ… wrażliwość, która pozwala im uważnie obserwować Å›wiat i ujmować swoje refleksje w sÅ‚owa. Osoba mówiÄ…ca przyznaje, że od dÅ‚uższego czasu pewne sprawy nie dawaÅ‚y jej spokoju. Dopiero tego dnia, pojawiÅ‚ siÄ™ pomysÅ‚, aby opisać je w wierszu. Natchnienie stanowi jednak dopiero poczÄ…tek drogi. PomysÅ‚ jest bardzo trafny, ale wcielenie go w życie przysparza poetce trudnoÅ›ci.

Autorka rozprawia siÄ™ z mitem artysty przekonanego o wÅ‚asnej wielkoÅ›ci. Podmiot liryczny jest niepewny, uważa siÄ™ za gorszego od innych poetów. Z pewnoÅ›ciÄ… stworzyÅ‚ już niejeden wiersz, ale ma wrażenie, że nie podoÅ‚a realizacji nowego pomysÅ‚u. Jego wÄ…tpliwoÅ›ci powodujÄ… blokadÄ™ twórczÄ…. Osoba mówiÄ…ca umniejsza wÅ‚asnej twórczoÅ›ci. Nazywa dzieÅ‚o, które ma powstać, wierszykiem. Natchnienie jej nie opuszcza, ale poetka jest przekonana, że nie da rady ująć swojej koncepcji w sÅ‚owa. Najtrudniejszy jest poczÄ…tek pracy. Podmiot liryczny nie wie, jak rozpocząć swój wiersz. Praca poety wiąże siÄ™ z ciÄ…gÅ‚ymi poprawkami i wÄ…tpliwoÅ›ciami. Nie sztukÄ… jest napisać wiersz, ale podzielić siÄ™ nim z innymi. Osoba mówiÄ…ca jest pewna, że kartka ze szkicem wylÄ…duje w koszu na Å›mieci. Wydanie jednego tomiku to lata pracy autora. Można tylko siÄ™ domyÅ›lać, jak wiele utworów nigdy nie ujrzy Å›wiatÅ‚a dziennego.

Szymborska porusza tematykÄ™ rywalizacji miÄ™dzy poetami. Podmiot liryczny jest przekonany o swojej niższoÅ›ci. Uważa, że inni poeci ukażą tÄ™ tematykÄ™ lepiej i bardziej interesujÄ…co. Zaczyna wiÄ™c siÄ™ wycofywać. Wie, że jeÅ›li nie zacznie pisać, straci okazjÄ™. Trudno mu siÄ™ z tym pogodzić, ale czuje siÄ™ bezsilny. Osoba mówiÄ…ca zdaje sobie sprawÄ™, że prÄ™dzej czy później, inny artysta wpadnie na ten sam pomysÅ‚ i go zrealizuje. Åšrodowisko poetów nie jest wolne od zazdroÅ›ci. Podmiot liryczny bacznie obserwuje twórczość swoich kolegów i koleżanek, przez co zaczyna żaÅ‚ować wÅ‚asnej bezczynnoÅ›ci. Znajduje siÄ™ jednak w stanie twórczej niemocy.

Podmiot liryczny podejmuje ostatecznÄ… decyzjÄ™. Postanawia odÅ‚ożyć napisanie wiersza na później. Wie, że prawdopodobnie bÄ™dzie tego żaÅ‚owaÅ‚, ale postanawia odpocząć i napić siÄ™ kawy. Okazuje siÄ™ jednak, że natchnienie nie może czekać. PomysÅ‚ znika, poetka straciÅ‚a okazjÄ™. Wena to niezrozumiaÅ‚e, ulotne zjawisko. Sytuacja, przedstawiona w utworze, stanowi przestrogÄ™ dla czytelników. Dobrych pomysÅ‚ów nie warto odkÅ‚adać na później, ponieważ można stracić swojÄ… szansÄ™. Ten moraÅ‚ dotyczy nie tylko poetów, ale wszystkich ludzi.


Przeczytaj także: Odzież interpretacja

Aktualizacja: 2024-06-27 21:34:22.

Staramy siÄ™ by nasze opracowania byÅ‚y wolne od bÅ‚Ä™dów, te jednak siÄ™ zdarzajÄ…. JeÅ›li widzisz bÅ‚Ä…d w tekÅ›cie, zgÅ‚oÅ› go nam wraz z linkiem lub wyÅ›lij maila: [email protected]. Bardzo dziÄ™kujemy.