„Noc listopadowa” to dramat autorstwa Stanisława Wyspiańskiego, przedstawiający wydarzenia powstania listopadowego z 1830 roku. Autor łączy w utworze historię z elementami mitologicznymi, ukazując walkę Polaków o wolność jako zmagania ludzi z przeznaczeniem. Główną postacią jest podporucznik Wysocki, który inicjuje powstanie przeciwko rosyjskiemu zaborcy, jednak w dramacie pojawia się więcej istotnych dla fabuły osób.
Spis treści
Podporucznik w warszawskiej Szkole Podchorążych Piechoty i jeden z organizatorów tajnego sprzysiężenia, które doprowadziło do wybuchu powstania listopadowego w 1830 roku. Był człowiekiem o silnym charakterze, zdecydowanym i odważnym. Wierzył w konieczność zbrojnej walki o wolność ojczyzny. Jako przywódca podchorążych odegrał rolę w rozpoczęciu powstania, wzywając młodych żołnierzy do buntu przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Wysocki wierzył w zwycięstwo i był przekonany, że nadszedł czas zemsty na ciemiężycielach, dlatego zagrzewał swoich towarzyszy do walki, nie wahając się stanąć na jej czele. Poza akcją utworu Wyspiańskiego, prawdziwy Wysocki został po klęsce powstania pojmany przez Rosjan i skazany na karę śmierci. Ostatecznie wyrok zamieniono mu na 20 lat ciężkich robót na Syberii. Przez wiele lat przebywał w syberyjskich kopalniach. Po odbyciu kary wrócił do Polski w 1857 roku i zamieszkał w Warce, gdzie do końca życia żył w ubóstwie i zapomnieniu. Wyspiański ukazał Piotra Wysockiego jako chwalebnego żołnierza, przywódcę i stratega.
Generał dywizji wojsk Królestwa Polskiego. Wcześniej brał udział w wojnach napoleońskich, co przyniosło mu uznanie, jednak po klęsce Napoleona przeszedł na służbę w armii Królestwa Polskiego. W wyniku konfliktu z wielkim księciem Konstantym, Chłopicki podał się do dymisji i wycofał z życia publicznego. Mimo to, gdy wybuchło powstanie listopadowe, uważano go za naturalnego przywódcę zrywu i nalegano, by objął władzę. Początkowo stanowczo odrzucał tę propozycję, nie wierząc w szanse powodzenia walki z potężnym Imperium Rosyjskim. Ostatecznie zgodził się objąć dyktaturę powstania, ale zamiast energicznie prowadzić działania wojenne, starał się doprowadzić do negocjacji z carem Mikołajem I. Jego zachowawcza postawa i brak wiary w sukces zrywu przyczyniły się do osłabienia powstania, sam po kilku miesiącach ustąpił ze stanowiska. W późniejszym okresie nie angażował się już w politykę i wojskowość, a resztę życia spędził w Krakowie, gdzie zmarł w 1854 roku.
Wybitny historyk, pedagog i działacz polityczny, a także zwolennik działalności konspiracyjnej popierający spiskowców, dążących do wywołania zrywu niepodległościowego. Po wybuchu powstania został powołany do Rządu Tymczasowego, gdzie pełnił funkcję ministra oświaty, jednak początkowo nie angażował się aktywnie w działania polityczne z powodu choroby swojego ojca. Uważał, że nadszedł odpowiedni moment na walkę i zemstę na Rosjanach za lata ucisku. Po upadku powstania udał się na emigrację, gdzie kontynuował swoją działalność niepodległościową, angażując się w organizacje patriotyczne i inspirując kolejne pokolenia Polaków do walki o wolność.
Brat Joachima. Z radością donosił o walkach trwających na ulicach.
Prawnik, publicysta i konspirator. Przybył do mieszkania Lelewela, aby poinformować go o wybuchu powstania i konieczności zwołania rządu, ale spotkał się z odmową. Uważał, że sprawy państwowe są ważniejsze od osobistych.
Kierował atakiem na Arsenał. Oskarżył Stanisława Potockiego o zdradę. Jego oddział ruszył na rosyjską żandarmerię i zmusił ją do odwrotu.
Był pisarzem i dziennikarzem. Dowodził oddziałem napadającym na Belweder.
Poeta i działacz polityczny. Brał udział w napadzie na Belweder.
Podporucznik. Gdy dowiedział się o wybuchu powstania, poinformował północno-zachodnią część Warszawy i udał się do teatru rozmaitości. Podchorążowie wykonywali jego rozkazy, mimo sprzeciwu Chłopickiego. Po poinformowaniu warszawiaków zgromadzonych w teatrze o wybuchu powstania, udał się do Arsenału.
Porucznik, który przybył do teatru razem z Zajączkowskim. Kazał aresztować rosyjskich oficerów, mimo sprzeciwu Chłopickiego.
Porucznik, prowadzącym swój oddział do Arsenału. Szczerze wierzył w zwycięstwo.
Generał brygady wojsk Królestwa Polskiego. Przypadkowo zabity przez powstańców, którzy wzięli go za rosyjskiego gubernatora Lewickiego.
Brat cara Mikołaja I, od którego otrzymał pełnomocnictwo w sprawie Polski. Pełnił funkcję naczelnego dowódcy polskiego wojska. Z jednej strony lekceważył Polaków, a z drugiej podziwiał ich determinację. Nie chciał wyjechać, gdy w mieście rozpoczęły się zamieszki. Uważał się za potężniejszego od swojego brata. Nie ufał nikomu, nawet swojej żonie. Gdy doszło do ataku na Belweder, zaczął odchodzić od zmysłów.
Żona wielkiego księcia. Mimo swojego małżeństwa i mając na uwadze swoje pochodzenie, pomogła powstańcom w ucieczce z Belwederu, gdy zbliżały się posiłki.
Generał i zastępca wielkiego księcia na stanowisku dowódcy polskiego wojska. Z pochodzenia był Grekiem.
Generał i major Armii Imperium Rosyjskiego. Został zabity podczas ataku na Belweder.
Syn Aleksieja. Zginął podczas walk na ulicy.
Wiceprezydent Warszawy, znienawidzony przez Polaków. Zginął podczas ataku na Belweder.
Tajny agent na usługach cara. Doniósł wielkiemu księciu o spisku, ale ten mu nie uwierzył. Błagał powstańców o litość i wprowadził ich w błąd, na skutek którego zginął generał Nowicki. Został zabity podczas walk na ulicach.
Uczestniczył w powstaniu kościuszkowskim i cieszył się szacunkiem wśród warszawiaków. Odmówił udziału w powstaniu i pozostał wierny wielkiemu księciu. Był przygnębiony, ale nie zmienił swojej decyzji. Zginął podczas walk na ulicach.
Był generałem i namiestnikiem Królestwa Polskiego. Uważał powstanie za niepotrzebny rozlew krwi. Poruszył go jednak widok modlącego się Łukasińskiego.
Generał, który nie pozwolił swoim żołnierzom na przystąpienie do powstania. Jednocześnie nie zgodził się jednak na wzięcie udziału w jego tłumieniu.
Rosyjski generał piechoty, znienawidzony przez Polaków. Powstańcy chcieli pozbawić go życia, ale pomylili go z generałem Nowickim.
Major i działacz niepodległościowy. Został aresztowany w 1822 roku przez policję wielkiego księcia. Konstanty kazał go wyprowadzić na zewnątrz. Łukasiński wierzył w odzyskanie wolności i modlił się za bohaterów.
Grecka bogini mądrości i sprawiedliwej wojny. Zagrzewała Polaków do walki i była rozżalona, gdy Zeus nakazał jej powrót na Olimp.
Bogini zwycięstwa, obecna podczas bitew. Na wezwanie Pallas przybyły m. in. Nike spod Termopil, Nike spod Maratonu, Nike spod Salaminy, Nike spod Cheronei oraz Nike Napoleonidów. Boginie zasnęły, gdyż nie nadszedł jeszcze czas na triumf Polaków.
Bóg brutalnej i podstępnej wojny. Triumfował, ponieważ nie zależało mu na wygranej Polaków, ale na rozlewie krwi.
Są boginiami zemsty i gwałtownej śmierci. Piły krew zabitych podczas walk popleczników wielkiego księcia.
Bogini czarów i rozdroży. Wezwała ją Demeter i kazała jej pomścić wszystkie krzywdy.
Boginie zemsty i wyrzutów sumienia. Zostały przywołane przez Hekate, żądającą sprawiedliwości.
Bogini pól, zbóż i urodzaju. Cierpiała, ponieważ jej córka musiała zejść pod ziemię do swojego męża.
Córka bogini Demeter. Połowę roku spędza u swojego męża, Hadesa. Zwiastowała Polakom wolność, okupioną cierpieniem i krwią.
Boski posłaniec, zajmujący się też zabieraniem dusz zmarłych. Pojawił się w mieszkaniu Lelewela po jego ojca oraz w teatrze Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przekazał też Atenie wolę Zeusa.
Aktualizacja: 2025-03-02 22:35:58.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.