Krzysztof Kamil Baczyński, fot: Autor nieznany, Muzeum Powstania Warszawskiego
Utwór Krzysztofa Kamila Baczyńskiego „Piosenka” powstał w 1938 roku. Wyróżnia się więc na tle twórczości poety, w większości nacechowanej doświadczeniami II wojny światowej. Stanowi opowieść młodego wędrowca, zachwyconego pięknem świata.
Spis treści
Wiersz ma budowę regularną. Składa się z czterech czterowersowych strof. Został napisany dziewięciozgłoskowcem. Pojawiają się rymy krzyżowe. Jak wskazuje tytuł, utwór jest przystosowany do wykonania wokalnego. Ma wyrazisty, powolny rytm. Tekst Baczyńskiego posłużył jako tekst piosenki Grzegorza Turnaua z 1991 roku, zatytułowanej „Znów wędrujemy”.
Utwór należy do liryki podmiotu zbiorowego, podmiot liryczny wypowiada się w imieniu młodych ludzi, podziwiających piękno przyrody i całego świata. Świadczy o tym zastosowanie czasowników w pierwszej osobie liczby mnogiej („wędrujemy”). Autor posłużył się klamrą kompozycyjną, utwór rozpoczyna i kończy wers „znów wędrujemy ciepłym krajem”.
Warstwa stylistyczna utworu jest rozbudowana. Pojawiają się liczne epitety („ciepłym krajem”, „malachitową łąką”, „fioletowoszarych łąkach”, „nagich wargach”, „słodką grzywą”, „fontannami perłowymi”, „ciepłą ziemią”), metafory („malachitową łąką morza”, „pejzaż w powieki miękko wsiąka”, „niebo rozpina płynność arkad”), ożywienia („noc liże morze słodką grzywą”, „noc winogrona gwiazd rozdaje”) oraz porównania („jak miękkie gruszki brzmieje lato wiatrem sparzone jak pokrzywą”). W pierwszej strofie, poeta zastosował wtrącenie. Pojawiają się także anafory, trzy wersy rozpoczynają się od słowa „znów”.
Utwór „Piosenka” pochodzi ze zbioru młodzieńczych wierszy Baczyńskiego. Poeta uczył się wtedy w dwuletnim liceum ogólnokształcącym, rok później otrzymał świadectwo dojrzałości. Pogodny, optymistyczny nastrój wiersza wynika z czasu jego powstania. Większość twórczości Baczyńskiego ukazuje dramat II wojny światowej i życia pod niemiecką okupacją.
Utwór „Piosenka” przedstawia poglądy młodego człowieka, podziwiającego piękno świata i z optymizmem patrzącego w przyszłość. Przywiązanie do przyrody jest charakterystyczną cechą wczesnej twórczości Baczyńskiego. Poeta przedstawiał ją w wyidealizowany sposób. Życie na łonie natury stawało się mityczną Arkadią, symbolem ziemskiego raju, spokoju i harmonii. Wiersz opisuje piękny, uporządkowany świat, którego jeszcze nie dosięgnęła wojenna apokalipsa.
Podmiot liryczny wypowiada się w imieniu zbiorowości młodych ludzi, którzy są pełni energii i podziwu dla świata. Opisywana przez niego kraina przypomina śródziemnomorski krajobraz. Rosną tam winogrona i pomarańcze, morze ma wyrazisty kolor niebieski kolor, kojarzący się z malachitem. Fioletowoszare łąki przypominają pola lawendy.
Osoba mówiąca odbywa poetycką wędrówkę. Kolejne elementy przyrody, które obserwuje, ulegają ożywieniu. Aktywnie kreują przestrzeń, przyciągając uwagę wędrowców. Krajobraz nabiera cech baśniowej krainy, w której występują niezwykłe barwy, smaki i zapachy. Podmiot liryczny stara się oddać wyjątkowość tego miejsca przez mnogość środków poetyckich. Nie koncentruje się na wędrujących ludziach, ale na naturze. Osoba mówiąca wypowiada się w liczbie mnogiej, co oznacza, że nie wędruje sama. W ten sposób, może również tworzyć wrażenie, że czytelnik towarzyszy jej w podróży. Plastyczny opis sprawia, że odbiorca z łatwością może wyobrazić sobie, wszystko czego doświadcza podmiot liryczny.
Powtórzenie wersu „znów wędrujemy ciepłym krajem” podkreśla, że podmiot liryczny koncentruje się na samym fakcie wędrówki. Nie podaje jej celu, ponieważ jest on nieistotny. Cieszy się podróżą i otaczającymi go krajobrazami. Jego wypowiedź to czysta kontemplacja, zachwyt nad naturą, która urasta do rangi prawdziwego cudu. Kraina wydaje się jednak znana osobie mówiącej. Sugeruje to powtórzenie słowa „znów”. Być może pełni rolę bezpiecznego, szczęśliwego miejsca, do którego chętnie wraca, aby za każdym razem odkryć coś nowego.
W tej baśniowej krainie, nawet śmierć nie powoduje strachu. Życie, które się rozpoczęło, kiedyś musi się też zakończyć. Umierające wśród pomarańczy ptaki nie napawają smutkiem ani grozą. Zwierzęta zostały określone, jako „powrotne”. Budzi to skojarzenia z cyklicznością świata przyrody. Z perspektywy natury, przemijanie nie jest niczym złym ani przygnębiającym. Każde zwierzę przychodzi na świat, aby dojrzeć, wydać na świat potomstwo, zestarzeć się i umrzeć.
Wiersz silnie oddziałuje na zmysły czytelnika. Niebo rozwiesza obłoki, przypominając gospodynię suszącą pranie. Noc przynosi gwiazdy, kojarzące się z owocami, którymi częstuje człowieka. Sytuacja liryczna ma miejsce latem. Przeżycia osoby mówiącej są więc bardzo intensywne, rośliny rosną i wydają owoce. Wieje gorący wiatr, który wręcz parzy skórę. Podmiot liryczny jest bardzo wrażliwy na piękno przyrody, pejzaż „wsiąka pod jego powieki” i zostaje z nim, nawet gdy człowiek znajduje się już w innym miejscu. Usta osoby mówiącej są nagie, gotowe na kolejne wrażenia. Wiatr zdaje się pokrywać je morską solą. Podmiot liryczny chłonie naturę całym swoim ciałem. Opisany przez poetę krajobraz jest jednocześnie baśniowy i realistyczny. Miejsce zawdzięcza swoją wyjątkowość wrażliwości obserwującego.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:57.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.