Utwór Jana Kochanowskiego „Na starość” został wydany w zbiorze „Fraszki. Księgi pierwsze”. Przedstawia smutną prawdę na temat starości, która może kusić spokojem i stabilizacją, a jednak wiąże się z wieloma problemami.
Fraszka to krótki utwór liryczny, o budowie rymowanej lub wierszowanej. Zazwyczaj porusza humorystyczną i ironiczną tematykę. Fraszki wyróżnia obecność puenty. Gatunek wywodzi się od starożytnego epigramatu, mającego formę aforyzmu.
Utwór „Na starość” składa się zaledwie z dwóch wersów. Został napisany jedenastozgłoskowcem. Wersy parzyście rymują się ze sobą.
Fraszka należy do liryki inwokacyjnej, podmiot liryczny kieruje swoje słowa bezpośrednio do tytułowej starości. Pojawia się apostrofa, będąca jednocześnie epitetem („Biedna starości”).
Podmiot liryczny zwraca się do starości, od razu przedstawiając swój stosunek do niej. Nazywa ją „biedną”, co sugeruje, że się jej obawia, uważa za najtrudniejszy etap życia człowieka. Osoba mówiąca pozornie zgadza się z tymi, którzy wyczekują starości. To stwierdzenie może zaskakiwać, ponieważ wydaje się, że każdy chciałby pozostać wiecznie młody. Niektórzy jednak czekają na spokój i stabilizację, które nadchodzą wraz ze starością. Dla większości ludzi nie jest to czas, kiedy nadchodzą gwałtowne zmiany i trzeba podejmować ważne decyzje.
Ludzie młodzi, zmęczeni ciągłymi wyborami i stojącymi przed nimi obowiązkami, czasem idealizują spokojną starość. Wyobrażają ją sobie jako czas, kiedy nie będą już gromadzić majątku, ale poświęcą się rodzinie i odpoczynkowi. Młodość jest piękna i pełna możliwości, ale często też męcząca, ze względu na ciągłe zmiany i pojawiające się wyzwania. Ludzie rywalizują wtedy ze sobą, chcąc zdobyć, jak najlepsze wykształcenie i pracę oraz osiągnąć wysoką pozycję społeczną. Zdarza im się z zazdrością patrzeć na starców, którzy zakończyli już ten etap życia, więc mogą korzystać, z tego co sobie zapewnili.
Gdy jednak starość nadchodzi, okazuje się, że jest daleka od stworzonej w młodości wizji. Trudno o spokój, gdy człowiek musi zmagać się z nowymi problemami. Starość to nie tylko odpoczynek od pracy i rywalizacji, ale też czas chorób i ograniczonej sprawności. Seniorzy bardzo często zazdroszczą młodym wielu możliwości, które się przed nimi zamknęły, z powodu problemów zdrowotnych.
Podmiot liryczny przedstawia pesymistyczną wizję starości, która wiąże się z narzekaniami, zmartwieniami i bólem. Poucza więc czytelnika, że każdy etap życia ma swoje zalety i wady, dlatego należy korzystać z chwili obecnej, zamiast liczyć na lepszą przyszłość. Śmierć nadchodzi szybciej, niż mogłoby się wydawać, dlatego człowiek powinien cieszyć się życiem, dopóki trwa. Osoby, które pragną szybko się zestarzeć, prawdopodobnie są nieszczere. Ich słowa wynikają ze zmęczenia pracą i licznymi wyzwaniami, a nie prawdziwych marzeń o przejściu do ostatniego etapu życia. Należy cieszy się z teraźniejszości, ponieważ człowiek młody kiedyś się zestarzeje, ale senior nigdy już nie cofnie się w czasie.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.