Jan Kochanowski, Józef Buchbinder, 1884
Utwór Jana Kochanowskiego „Do Jakuba” został wydany w zbiorze „Fraszki. Księgi pierwsze” w 1584 roku w Drukarni Łazarzowej w Krakowie. Ma formę ironicznego komentarza, skierowanego w stronę krytyków.
Spis treści
Fraszka to krótki utwór liryczny, zazwyczaj mający formę rymowaną lub wierszowaną. Często porusza humorystyczną, czy ironiczną tematykę. Zazwyczaj kończy się wyraźną puentą. Gatunek pochodzi od starożytnej formy epigramatu, krótkiego utworu poetyckiego, mającego formę aforyzmu. Utwór jest bardzo zwięzły, składa się zaledwie z dwóch wersów. Został napisany trzynastozgłoskowcem. Pojawiają się rymy parzyste.
Fraszka należy do liryki inwokacyjnej, podmiot liryczny kieruje wypowiedź do tytułowego Jakuba, jednego z krytyków swojej twórczości. Zastosowano więc apostrofy („Że krótkie fraszki czynię, to, Jakubie, winisz?”). Osobę mówiącą można utożsamiać z samym Kochanowskim, ponieważ jest to poeta, tworzący fraszki.
Ze względu na zwięzłość treści, warstwa stylistyczna utworu jest minimalistyczna. Obecne jest pytanie retoryczne („Że krótkie fraszki czynię, to, Jakubie, winisz?”). Pojawiają się epitety („krótkie fraszki”).
Adresat utworu został wskazany w tytule. Podmiot liryczny nie ujawnia jednak, kim jest Jakub. Treść utworu wskazuje jedynie, że mężczyzna należy do krytyków twórczości osoby mówiącej. Poeta usłyszał, że Jakub rozpowiada niepochlebne opinie na temat, tworzonych przez niego fraszek. Podobno, mężczyzna krytykuje utwory Kochanowskiego, ponieważ, jego zdaniem, są zbyt krótkie.
Fraszki faktycznie charakteryzują się zwięzłą formą. Utwór „Do Jakuba” składa się z zaledwie dwóch wersów. W ten przewrotny sposób, poeta pokazuje, że krytyka w żaden sposób go nie dotknęła. W odpowiedzi na zarzuty Jakuba, tworzy bardzo krótką i zwięzłą fraszkę. Słowa krytyka świadczą o jego braku obycia z literaturą. W naturze fraszek leżą swobodna, żartobliwa tematyka oraz kondensacja treści. Jakub z pewnością nie zdaje sobie sprawy, że stworzenie humorystycznego utworu również jest sztuką i wymaga wykazania się kunsztem poetyckim.
W drugim wersie, podmiot liryczny wytyka Jakubowi brak praktycznej wiedzy na temat tworzenia poezji. W ten sposób, dosadnie daje krytykowi do zrozumienia, że nie powinien zabierać głosu w sprawie literatury. Osoba mówiąca stwierdza, że fraszki Jakuba są jeszcze krótsze, ponieważ w ogóle ich nie pisze. Krytyk jest więc teoretykiem, nie należy do artystów, dlatego nie zdaje sobie sprawy, jak trudne jest zawarcie puenty w zwięzłej formie kilkuwersowego utworu.
Podmiot liryczny jest doświadczonym poetą, który wierzy we własne możliwości. Nie przejmuje się więc krytyką osób, które nie posiadają kompetencji, aby oceniać cudzą twórczość. Bardzo możliwe, że Jakub w rzeczywistości kieruje się zazdrością, bolą go sukces i popularność podmiotu lirycznego. Poeta wyśmiewa słowa krytyka, posługując się, nielubianą przez niego, formą fraszki. Kochanowski przekonuje, aby nie brać do serca słów zawistnych krytyków, którzy nigdy nie osiągnęli niczego w dziedzinie na temat, której się wypowiadają.
Aktualizacja: 2024-06-26 16:53:20.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.