Stanisław Jachowicz, fot: autor nieznany, Tygodnik Ilustrowany, 1896
Utwór „Chory kotek” Stanisława Jachowicza został wydany w jego debiutanckiej publikacji dla dzieci „Bajki i powiastki” w 1824 roku. Bajka przestrzega przed łakomstwem, za które tytułowego kotka spotyka zasłużona kara.
Spis treści
Jachowicz posłużył się formą bajki narracyjnej. Jest to gatunek zbliżony do noweli, posiada krótką i łatwą do przyswojenia fabułę. Poeta nie zastosował podziału na strofy, bajka ma budowę stychiczną. Składa się z czterdziestu wersów, liczących po sześć lub siedem zgłosek. Pojawiają się rymy w układzie: abcb.
O wydarzeniach opowiada trzecioosobowy, wszechwiedzący narrator. Pojawiają się także elementy dialogu, głos zajmują chory kot i odwiedzający go doktor. Bajka została napisana prostym językiem, typowym dla wierszy kierowanych do dzieci.
Warstwa stylistyczna nie jest rozbudowana. Pojawiają się liczne wykrzyknienia („Broń Boże! Pijawki i dieta ścisła!”, „Patrzcie, jak złe łakomstwo!”, „Kotek przebrał miarę, musiał więc nieboraczek srogą ponieść karę!”, „Tak się i z wami, dziateczki, stać może: od łakomstwa strzeż was Boże!”), epitety („ptaszka małego”, „dieta ścisła”), a także anafory, dwa wersy rozpoczynają się od słów „Źle bardzo!”.
Narrator przedstawia konsekwencje łakomstwa na przykładzie prostej sytuacji z życia kota, który zachorował tak ciężko, że musiał wezwać lekarza. Okazało się, że przyczyną złego samopoczucia jest brak umiaru w jedzeniu. Kotek niczego sobie nie odmawiał. Nie wystarczały mu myszki, sięgał po tłuste wędliny. Łakomstwo doprowadziło do ciężkiej niestrawności.
Kot musiał położyć się do łóżka z wysoką gorączką. Lekarz stwierdził, że pacjent przez długi czas będzie musiał leżeć w łóżku i przestrzegać ścisłej diety. Wszystkie jego ulubione przysmaki musi zastąpić kleik. Wykluczone będą wszystkie słodycze i tłuste mięsa. Kot nie wyciągnął jednak wniosków ze swojego postępowania. Dopytywał lekarza, czy będzie mógł jeść przynajmniej myszy lub ptaszki. Doktor stanowczo jednak mu tego zabronił, zalecając przystawianie pijawek i ścisłą dietę. Kot musiał ponieść karę za swoje łakomstwo, mógł tylko patrzeć na ulubione przekąski, leżąc w łóżku.
W ostatnim wersie, poeta zawarł morał, który przestrzega czytelnika przed łakomstwem. Bajka jest skierowana do dzieci, które często nie zachowują umiaru w jedzeniu słodyczy i innych ulubionych potraw. Narrator ostrzega czytelników, że jeśli nie poskromią swojego łakomstwa, mogą skończyć jak chory kotek, który musiał przejść na rygorystyczną dietę. Najważniejszy w życiu jest umiar, którego zabrakło zachłannemu kotu.
W bajkach często pojawiają maski zwierzęce, które w rzeczywistości przedstawiają zachowania, typowe dla ludzi. Poeta w humorystyczny sposób ukazał konsekwencje bezrefleksyjnego objadania się niezdrowym jedzeniem. Chociaż w pierwszej chwili może wydawać się, że przekąski nie szkodzą, po dłuższym czasie łakomstwo ma swoje skutki. Gdyby chory kotek potrafił zachować umiar, mógłby dalej cieszyć się ulubionym jedzeniem. Tymczasem, spotkała go kara za obżarstwo, musi leżeć w łóżku i żywić się pozbawionym smaku kleikiem.
Aktualizacja: 2024-06-26 18:52:57.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.