William Wordsworth, William Boxall, przed 1879
Wiersz angielskiego poety Williama Wordswortha „Filarze Stonehenge” przedstawia refleksje towarzyszące autorowi podczas podróży. Ukazuje zachwyt nad możliwościami cywilizacji epoki neolitu i brązu, której dokonania przetrwały do dzisiaj.
Spis treści
Utwór wchodzi w skład poematu „Guilt and Sorrow or Incidents upon Salisbury Plain” („Wina i żal lub Wypadki na równinie Salisbury”). Poemat w całości po raz pierwszy został opublikowany w 1842 roku, jednak około jedna trzecia tekstu ukazała się w 1798 roku, pod tytułem „The Female Vagrant” („Włóczęga kobiety”). Utwór „The Female Vagrant” opowiadał o losach przyjaciółki Wordswortha, żony marynarza.
Całość poematu „Guilt and Sorrow or Incidents upon Salisbury Plain” powstała przed końcem 1794 roku. W drugiej połowie lata 1793 roku, Wordsworth przebywał przez miesiąc na wyspie Wight. Był wtedy świadkiem wypłynięcia brytyjskiej floty z portu w Portsmouth. Trwały wówczas wojny rewolucyjnej Francji, Wielka Brytania stworzyła z Hiszpanią i Holandią I koalicję antyfrancuską.
Poetę ogarnęła melancholia, świeże pozostawały również wspomnienia wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych w latach 1775-1783. Po opuszczeniu wyspy, Wordsworth udał się na pieszą wędrówkę po równinie Salisbury. Podziwiał tam pomniki i ślady starożytności, które skłoniły go do porównywania tamtej epoki z rzeczywistością XVIII wieku, świata zniszczonego przez wojny.
Poeta nie zastosował podziału na strofy, utwór ma budowę stychiczną. Składa się z osiemnastu wersów. Liczba sylab w obrębie wersu nie jest stała. Nie pojawiają się również rymy.
Utwór należy do liryki inwokacyjnej, podmiot liryczny zwraca się bezpośrednio do jednego z filarów Stonehenge. Pojawiają się więc apostrofy („Filarze Stonehenge!”, „Ty, który kochasz stać i słyszeć”, „Więźniu bezkresnego roku osamotnionej natury”, „widziałeś nikczemny ryk olbrzyma”).
Warstwa stylistyczna utworu jest rozbudowana. Filar Stonehenge nabiera cech ludzkich, zastosowano personifikacje („Ty, który kochasz stać i słyszeć”, „tak dumny by dać wskazówkę, a mimo to zachować swe sekrety”), metafory („więźniu bezkresnego roku osamotnionej natury”), porównania („w swym sercu jęczał od bólu śmiertelniejszego niż ten, który przywiedziony przez burzę, u Ciebie schronienie może zdobyć”), a także epitety („bezkresnego roku osamotnionej natury”, „nikczemny ryk”, „żywych ludzi”, „bólu śmiertelniejszego”).
Podmiot liryczny bezpośrednio zwraca się do jednego z filarów, tworzących krąg Stonehenge. Traktuje go jak żywą, świadomą istotę. Budowla, która przetrwała tysiące lat, budzi podziw osoby mówiącej. Z pewnością musiała widzieć wiele wydarzeń, o których nie wie nikt z żyjących w XVIII wieku.
Podmiot liryczny zdaje sobie sprawę, że nie odkryje wszystkich tajemnic, które skrywa Stonehenge. Można analizować kształt kamieni, sposób ich ustawienia, prowadzić badania, a jednak krąg zachowa dla siebie część swoich sekretów. Filar od tysięcy lat stoi na wietrznej równinie, opiera się siłom natury. Budowli nie zniszczył żaden kataklizm, opiera się porywistym wiatrom, śniegom i mrozom.
Podmiot liryczny nazywa filar „więźniem bezkresnego roku”. Dla kręgu Stonehenge, rok nie ma końca, ponieważ stoi w tym samym miejscu od tysięcy lat. Osoba mówiąca wierzy, że budowla przetrwa wiecznie, dlatego upływ czasu nie ma dla niej żadnego znaczenia. Filar może liczyć tylko na towarzystwo pozostałych kamieni i natury. Przypadł mu los milczącego świadka historii, który nie ma nawet możliwości przekazania przyszłym pokoleniom tego, co widział.
Osoba mówiąca nawiązuje do legend na temat powstania Stonehenge. Zakłada, że filar słyszał ryk olbrzymów, składających ludzi w ofierze. Według średniowiecznego kronikarza Geoffreya z Monmouth, Stonehenge jest dziełem irlandzkich olbrzymów. Podobno przyniosły kamienie z Afryki i ustawiły na górze Killaraus. Następnie, na prośbę czarodzieja Merlina, przeniosły Stonehenge na równinę Salisbury. Od tego czasu, budowla zaczęła pełnić rolę pomnika, upamiętniającego czyny króla Artura.
Podmiot liryczny zastanawia się nad innymi funkcjami, które Stonehenge mogło pełnić w przeszłości. Prawdopodobnie było miejscem kultu i zebrań plemiennych. Stonehenge to wyjątkowe miejsce, gdzie można poszukiwać schronienia. Filar z pewnością był świadkiem wielu tragedii, o których współcześni już nigdy się nie dowiedzą. Podmiot liryczny odczuwa niepewność, żyje w burzliwych czasach, staje się świadkiem kolejnej wojny. Budowla daje mu poczucie spokoju i stałości, których tak bardzo mu brakuje. Na równinę Salisbury przywiodła go burza - dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość, która napełnia go strachem. Osoba mówiąca zastanawia się, czy przed wiekami jej przodkowie również poszukiwali w tym miejscu spokoju i harmonii.
Widok Stonehenge skłania podmiot liryczny do refleksji na temat przeszłości i teraźniejszości. Zdaje sobie sprawę z nieuchronnego przemijania. Z perspektywy liczącego tysiące lat filaru, każde wydarzenie jest nieistotne i szybko przemija.
Aktualizacja: 2024-06-26 17:49:47.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.