Jan Kochanowski, Józef Buchbinder, 1884
Utwór Jana Kochanowskiego „Do gościa” został wydany w zbiorze „Fraszki. Księgi pierwsze” w 1584 roku. Podkreśla rolę, którą odgrywa sztuka w życiu jej odbiorców.
Spis treści
Poeta posłużył się formą fraszki, krótkiego utworu lirycznego, zakończonego celną puentą. Utwór ma budowę stychiczną, nie pojawia się podział na strofy. Jest krótki, składa się z sześciu wersów. Fraszka została napisana ośmiozgłoskowcem. Pojawiają się rymy parzyste.
Utwór należy do liryki inwokacyjnej, podmiot liryczny zwraca się bezpośrednio do czytelnika, który zostaje nazwany „gościem”. Obecne są więc apostrofy („chwalę twą rzecz, gościu-bracie”). Osoba mówiąca jest poetą, można utożsamiać ją z autorem.
Warstwa stylistyczna fraszki jest minimalistyczna. Pojawia się metafora („ale jesliś dał co z taszki, nie kupiłeś, jedno fraszki”), pełniąca rolę puenty.
Utwór otwiera pierwszą księgę fraszek, dlatego pełni rolę wstępu. Poeta zwraca się do czytelnika z prośbą o wspomaganie artystów, którzy dostarczają odbiorcom swojej twórczości rozrywki.
Podmiot odnosi się do adresata z szacunkiem, sugerując jedynie, aby doceniał talent drugiego człowieka. Być może czytelnik nie kupił zbioru fraszek, ale trafił na twórczość poety przypadkiem przez znajomą osobę albo przedruk. Podmiot liryczny docenia umiejętność odpowiedzialnego rozporządzania finansami, którą z pewnością posiada odbiorca jego fraszek. To dzięki niej, nie trwoni zgromadzonego majątku i może cieszyć się spokojnym, dostatnim życiem. Człowiek zbytnio skupiony na rozrywkach często wpada w kłopoty finansowe. Osoba mówiąca pochwala ludzi odpowiedzialnych, którzy unikają długów, ponieważ nie żyją ponad stan.
Poeta zdaje sobie jednak sprawę, że wielu odbiorców jego twórczości należy do osób zamożnych. Zainteresowanie sztuką jest charakterystyczne dla wyższych klas. Podmiot liryczny sugeruje więc, że czytelnik może wspomóc artystę przez datek pieniężny, jeśli jest w dobrej sytuacji finansowej.
Wydaje się, że zakup książki jest prozaiczną czynnością, która pozwala zapoznać się z utworami ulubionego poety. W rzeczywistości, ten gest znaczy dla podmiotu lirycznego bardzo wiele. Wspomaganie artystów umożliwia im dalsze tworzenie, skupianie się na sztuce, zamiast podejmowania się prac zarobkowych, do których nie zostali stworzeni. Czytelnikowi może wydawać się, że kupił jedynie fraszki, a tak naprawdę pomógł utalentowanemu człowiekowi, który dzięki temu, za jakiś czas opublikuje kolejne utwory.
W epoce renesansu ważną rolę odgrywał mecenat. Dzięki finansowemu wsparciu szlachty i duchowieństwa, artyści mogli zdobywać wykształcenie i tworzyć kolejne dzieła. Wielu poetów, malarzy i rzeźbiarzy wywodziło się z prostego ludu, dlatego bez pomocy nie byli w stanie rozwijać swojego talentu. Jan Kochanowski miał pochodzenie szlacheckie, ale posiadał mecenasów i rozwijał karierę dworską. Fraszka podkreśla znaczenie sztuki w codziennym życiu, gdzie staje się źródłem refleksji lub rozrywki. Tworzenie poezji jest pracą, za którą można oczekiwać zapłaty. Kwestie finansowe stanowią często największą przeszkodę w rozwijaniu talentu.
Aktualizacja: 2024-06-26 16:53:20.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.