Jan Kochanowski, Józef Buchbinder, 1884
Fraszka „Do Hanny” Jana Kochanowskiego została wydana w zbiorze „Fraszki. Księgi wtóre” w 1584 roku. Jest jednym z najkrótszych utworów poety, treść została maksymalnie skoncentrowana. Fraszka porusza temat miłości damsko-męskiej.
Spis treści
Fraszka zakłada się zaledwie z dwóch wersów, przypomina swoją formą sentencję. Utwór został napisany trzynastozgłoskowcem, ze średniówką po siódmej sylabie. Poeta zastosował rymy żeńskie parzyste (aa).
Utwór należy do liryki bezpośredniej, podmiot liryczny ujawnia swoją obecność. Świadczy o tym zastosowanie odpowiedniego zaimka w drugim wersie („pierścień mi, Hanno, dajesz”). Podmiot liryczny jest mężczyzną, zakochanym w tytułowej Hannie. Fraszka jest też przykładem liryki inwokacyjnej, osoba mówiąca zwraca się bezpośrednio do swojej ukochanej. Pojawia się więc apostrofa („Hanno”).
Emocjonalny stosunek podmiotu lirycznego do sytuacji podkreśla wykrzyknienie („serce przemień!”). Zastosowano również metaforę, podkreślającą chłód, bijący ze strony kobiety („w sercu twardy krzemień”). Ze względu na epokę, w której powstał utwór, pojawiają się archaizmy („dyjament”). Fraszka należy do nurtu dworskiego, sytuacja liryczna mogła być zainspirowana zaobserwowanym w tym środowisku romansem.
Utwór porusza temat miłości damsko-męskiej, pojawiający się w wielu utworach z cyklu fraszek. Uczucie nie jest przedstawione w sielski, wyidealizowany sposób. Kochanowski przedstawia inne oblicze miłości, która niesie ze sobą cierpienie i rozczarowanie.
Podmiot liryczny jest zagubiony, poszukuje odwzajemnionego uczucia, ma nadzieję, że Hanna traktuje go poważnie. Kobieta została przedstawiona, jako mniej zaangażowana strona tego romansu. Korzysta z uwagi, którą obdarzył ją podmiot liryczny, czerpie z jego miłości korzyści. Jest przewrotna, zmienna, nie chce niczego obiecywać mężczyźnie, może w każdej chwili odrzucić jego zaloty.
Dla Hanny romans jest formą rozrywki, miłego spędzania czasu, a nie długotrwałym zobowiązaniem. Całkowicie odmienne podejścia do miłości powodują cierpienie zakochanego mężczyzny, którego czeka rozczarowanie. Kobieta jest przedstawiona w sposób negatywny. Chętnie przyjmuje podarunki swojego zalotnika, ale w jej sercu nie ma uczuć. We fraszkach Kochanowskiego nie brakuje krytyki, zarówno pod adresem kobiet, jak i mężczyzn.
Hanna jest przedstawiona jako wyrachowana kusicielka, która daje wielbicielowi nadzieję, aby czerpać korzyści z tej relacji. Podmiot liryczny nie krytykuje wprost postawy kobiety, pozostawia interpretację opisanej sytuacji czytelnikowi. We fraszce nie wypowiada się tytułowa Hanna, dlatego odbiorca poznaje tylko punkt widzenia podmiotu lirycznego. Utwór stanowi przykład kunsztu poetyckiego Jana Kochanowskiego. Poeta zdołał, w zaledwie dwóch wersach, zawrzeć istotę relacji między kobieta a mężczyzną.
Podmiot liryczny zwraca się do Hanny z nadzieją, że kobieta odwzajemni jego uczucia. Zaangażował się w tę relację, dostrzega jednak obojętność ze strony swojej wybranki. Jest mężczyzną wrażliwym, wierzącym w romantyczną miłość, nie bierze pod uwagę, że Hanna tylko wykorzystuje jego zainteresowanie.
Podmiot liryczny próbuje zdobyć względy kobiety w tradycyjny sposób, obsypuje ją drogimi upominkami, chce zapewnić jej dostatnie i wygodne życie. Ma nadzieję, że w ten sposób zmieni nastawienie Hanny i wyróżni się wśród innych zalotników. Pojawia się ciekawe porównanie krzemiennego kamienia do serca kobiety. Są one tak samo twarde i zamknięte na jego starania. Mężczyzna cierpi, ponieważ dostrzega obojętność swojej wybranki. Liczył na przeżycie romantycznej miłości, a zderzył się z rozczarowaniem i zmartwieniem. Kamień pojawia się we fraszce również, jako podarunek Hanny dla podmiotu lirycznego.
Kobieta dała zalotnikowi pierścień, co można interpretować jako wyraz wzajemności. Podmiot liryczny prosi jednak o przemianę w jej sercu. Być może mężczyzna ofiarował jej wcześniej pierścionek zaręczynowy, a teraz kobieta chce go zwrócić i odrzucić jego zaloty. Można to również traktować jako żart Hanny, posiadającej wielu innych zalotników.
Aktualizacja: 2024-06-26 16:53:20.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.