John Ronald Reuel Tolkien to niezwykle popularny brytyjski pisarz, który jest znany jako twórca powieści „Władca Pierścieni”. Opowiada ona o Drużynie Pierścienia, utworzonej w celu zniszczenia potężnego artefaktu znanego jako Jedyny Pierścień. W innym przypadku posłużyłby on Sauronowi, władcy Mordoru, do przejęcia władzy w całym Śródziemiu. W dziele tym, za pomocą tej historii, Tolkien porusza skomplikowaną problematykę.
Spis treści
Z pewnością najważniejszym elementem dzieła Tolkiena pozostaje problematyka walki dobra ze złem. Ścierają się ze sobą dwie strony konfliktu: jedna z nich to Sauron, Mordor i Saruman wraz z orkami, druga zaś to tacy przedstawiciele dobra jak Rohan, Gondor czy Shire. Zło chce zagarnąć dobro i wszędzie wprowadzić swoją ciemność. Zło jest zatem zagrożeniem, którego trzeba się pozbyć, czymś, co chce zakłócić spokojne życie wszystkich mieszkańców Śródziemia, splugawić to, co piękne i dobre. Walka dobra ze złem jest zatem walką o wartości, o styl życia, o to, do czego jest się przywiązanym. Jest ona fundamentalnym konfliktem, jaki rozgrywa się w tym uniwersum. Konieczne jest tu jednoznaczne opowiedzenie się po jednej ze stron – nie ma odcieni szarości ani kompromisowych wyborów. Nikt nie powinien pozostawać w tej sytuacji neutralny czy obojętny. Obojętność wobec zła jest tutaj przyzwoleniem na jego działanie.
W dziele Tolkiena poruszona zostaje problematyka totalitaryzmów. Tolkien był świadkiem ich pojawienia się w Europie w XX wieku, kiedy to do głosu doszły takie autorytaryzmy jak faszyzm, nazizm i stalinizm. W jego dziełach totalitaryzmy są zobrazowane przez Mordor – okrutną masę zła zalewającą Śródziemie tłumami orków i innych sług Saurona. Ma on swoich wyznawców, takich jak Saruman, którzy dalej propagują jego ideologię zła. Tolkien, na podstawie tego przykładu, pokazał, że autorytaryzmy powinno się powstrzymać za wszelką cenę, zanim zniszczą one cały świat. Orkowie są zatem symbolem faszystów, którzy pragnęli podbić Europę i ją sobie podporządkować. Wykorzystana przez Tolkiena symbolika jest jasna i czytelna, doskonale przygotowana dla odbiorcy, który zna historię Europy i zło, które się przez nią przetoczyło. Totalitaryzmy są zatem w tym ujęciu całkowicie potępione i wskazane jako coś, czego należy się za wszelką cenę pozbyć. W tym celu powinno się wykorzystać wszelkie dostępne środki, także takie jak poświęcenie własnego życia w imię pokonania zła.
W powieści Tolkiena zostaje również poruszona bardziej budująca problematyka siły przyjaźni i jej pozytywnego wpływu na życie każdej istoty. Hobbici udają się jako grupa przyjaciół na wyprawę i pomagają sobie w trudnych chwilach. W trakcie podróży poznają kolejnych przyjaciół – są to relacje, które trwają do końca ich życia. Przyjaźń jest tu zatem fundamentem życia i relacji, pozwala pomagać sobie nawzajem i razem osiągać więcej, niż udałoby się dokonać pojedynczo. Przyjaźń ma w tym świecie ogromną siłę, na której warto polegać, a niekiedy można nawet zawierzyć jej własne życie. Przyjaźń Sama i Froda uratowała świat, a przyjaźń Legolasa, Aragorna i Gimliego pozwoliła na ocalenie hobbitów z rąk orków. Tolkien podkreśla zatem, że bez przyjaciół Frodo samodzielnie nie dałby rady zniszczyć pierścienia. Dopiero przyjaciele wsparli go wystarczająco, by stało się to możliwe.
Tolkien wiele pisze również o problematyce władzy, jej pożądaniu oraz chęci zdobycia jej. Przykładem osoby pożądającej władzy jest oczywiście Sauron, ale także jego słudzy, tacy jak Saruman. Władza jest tu zatem bardzo atrakcyjna i pożądana, wiele osób pragnie po nią sięgnąć, ale jednocześnie władza deprawuje tych, którzy jej pragną. Radzą sobie z nią jedynie osoby o silnych charakterach, takie jak Aragorn, który władzy nie pożądał, lecz został królem Gondoru. Władza jest zatem czymś, co niszczy słabych, choć to właśnie oni najbardziej jej pragną. Nie powinna ona trafiać w ręce osób do tego niepowołanych, ponieważ kończy się to zazwyczaj katastrofą.
W tekście Tolkien poruszył problematykę poświęcenia się dla innych lub dla większej sprawy. Poświęcił się na przykład Boromir, by ocalić życie hobbitów. Cała wyprawa Froda była z kolei poświęceniem jego życia dla większej sprawy, jaką było zniszczenie pierścienia i ocalenie Śródziemia. Poświęcenie ma tu zatem wymiar metafizyczny i łączy się z bohaterstwem, co z kolei pozwala dokonywać czynów prawdziwie wielkich i szlachetnych, czego najlepszym dowodem jest postawa Froda.
Aktualizacja: 2025-12-19 09:13:48.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.