„Ślub” to dramat autorstwa Witolda Gombrowicza, który przedstawia losy młodego mężczyzny, Henryka, a raczej sen, którego ten bohater doświadcza. Dokonuje on bowiem zamachu stanu i strąca z tronu swego ojca, a następnie sam na nim zasiada. Wszystko jest tu dla Gombrowicza zaś pretekstem do rozważania motywu związanego z maską i formą.
Gombrowicz jednak nawiązuje nie tylko do kwestii formy, ale czyni też dużo aluzji do Szekspira i jego dramatów. Przede wszystkim warto wspomnieć o tym, że w przypadku tego dzieła bohaterowie to rodziny królewskie znajdujące się w niestabilnej sytuacji, która niesie ze sobą wiele ryzyka. Odkrycie aluzji do Szekspira pozwala odbiorcom na pełne zrozumienie tekstu, ponieważ autor odwzorował tutaj świat szekspirowski i zasady jego działania.
W przypadku „Ślubu” istotna jest jest przede wszystkim jego ahistoryczność, która wypływa zapewne z tego, jak Gombrowicz rozumiał i postrzegał historię. Nie widział on bowiem w niej sensu i stanowiła ona dla niego zlepek przypadków. Mimo to “Ślub” podobnie jak dramaty Szekspira tworzy historyczną kronikę walki o władzy poprzez zamachy stanu, przemoc czy intrygi dworskie. Historia w tym przypadku nadaje całości ramy strukturalne i stanowi tło dla metafor, jakie Gombrowicz zamieszcza w sztuce. To między innymi zmiana karczmarza w króla, króla w niewolnika, a pijaka w ambasadora. Podobnie jak Szekspir także i Gombrowicz śledzi drogę prowadzącą do władzy, tak jak odbywa się to w “Makbecie” czy “Hamlecie”. Istotne są tu też relacje między ojcem a synem, królem a księciem.
Dodatkowo warto wspomnieć też o tym, że Henryk jest realizowany przez Gombrowicza jako bohater szekspirowski. Postać ta początkowo znajduje się w stworzonym przez siebie, ale raczej nieszekspirowskim świecie, ale mimo to nieustannie i konsekwentnie podsumowuje i problematyzuje własną sytuację. Zadaje sobie wiele pytań, które wyróżniają się szekspirowskim już wymiarem. Bohater jest wewnętrznie rozdarty, myśli o jednym, a czyni drugie. Henryk prowadzi sam ze sobą refleksyjne monologi, które odpowiadają problemowi statusu ontologicznego Henryka, ale jego dialogi dotyczą już strefy czynów, kiedy wchodzi on w interakcje z innymi postaciami. Wprowadzony zostaje też inny podział i dualizm tego, co zewnętrzne i tego, co wewnętrzne, co z kolei odpowiada rozważaniom Gombrowicza na temat natury ludzkiej, formy i maski.
Mimo pozornych różnic dramat Gombrowicza niesie ze sobą wiele elementów tekstów Szekspira, które pozwalają lepiej zrozumieć, co autor “Ślubu” pragnął przekazać swoim odbiorcom, a co dotyczy też uniwersalnych rozważań o ludzkiej naturze.
Aktualizacja: 2025-09-30 12:22:16.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.