W czasie akcji „Kartoteki” Tadeusza Różewicza na scenie przewija się wiele postaci. Najważniejszy jest Bohater — człowiek przeciętny, z którym może utożsamić się każdy. Spotykane przez niego postacie drugoplanowe obrazują stosunek protagonisty do świata, ludzi i przeszłości. Pośród wyróżnia się Wujek — uosobienie autentyczności, szczerości i uczciwości.
Spis treści
Protagonista dramatu. Jest człowiekiem bez określonego wyglądu, wieku i zajęcia. Stanowi tzw. Everymana — postać, z którą może utożsamić się każdy członek danego pokolenia. W wypadku bohatera jest to pokolenie Kolumbów, czyli ludzi dorastających podczas II wojny światowej.
Bohatera scharakteryzować można jako człowieka wyjałowionego z uczuć. Nie potrafi okazać głębszego zaangażowania w relacje z innymi ludźmi, szczególnie płci przeciwnej. Jest wyraźnie zawiedziony otaczającym światem ze względu na jego konformizm. Zarazem jednak sam pragnie tylko z niego czerpać, przejawia postawę roszczeniową. Mimo pewnych życiowych osiągnięć pozostaje niespełniony. Ma poczucie utknięcia w martwym punkcie życia.
Ważnym elementem postaci Bohatera jest nieprzepracowana przeszłość. Koszmar wojny i popełnionych wtedy czynów ciągle do niego powraca. Tak samo inne epizody, ukazane w utworze jako oddzielne sceny. Bohater nie potrafi uwolnić się od swojej przeszłości — brakuje mu odwagi do jej przepracowania. Przez to rzuca się ona cieniem na teraźniejszość i nie daje mu normalnie egzystować.
Wujek to jedyna całkowicie pozytywna postać w życiu Bohatera. Prosty człowiek pochodzący jakby z innej epoki — zawsze autentyczny, szczery i uczciwy.
Protagonista gości go w swoim domu, gdy ten wraca z pielgrzymki. Wujek przynosi mu wieści o dawno niewidzianej rodzinie, ten odwdzięcza się opisem wizyty w Paryżu. Żali się starszemu mężczyźnie, że okazał wtedy pogardzany konformizm. Zwierza się przy tym, że nie potrafi znaleźć sobie miejsca w życiu. Wujek proponuje mu więc powrót do rodziny, od czego Bohater wymawia się dużą ilością spraw do załatwienia.
Scena spotkania z Wujkiem odzwierciedla postawę współczesnego człowieka wobec świata. Postać starszego mężczyzny uosabia potrzebę autentyczności, prostoty i uczciwości w naszym życiu. Rzeczy te tracimy w wyniku interakcji ze światem, a potem wiecznie za nimi tęsknimy.
Odpowiednik antycznego chóru — komentują wydarzenia dziejące się na scenie, z pełną świadomością uczestniczenia w spektaklu.
Starcy stanowią element polemiki pomiędzy teatrem tradycyjnym a współczesnym. Pragną głębszego sensu w scenach i dialogach. Bohatera podejmującego się wielkiego czynu. Dlatego są zdegustowani bierną postawą protagonisty i swoimi słowami próbują przekonać go do działania. Tymczasem teatr współczesny zrywa z tworzeniem iluzji świata uporządkowanego. Starcy nie mogą się pogodzić z chaosem na scenie i Bohaterem, który świadomie wybiera bierność wobec rzeczywistości.
W kolejnych scenach dramatu Bohater konfrontuje się z plejadą różnych postaci. To poprzez nie jest definiowany — oddaje to występowanie pod innymi imionami, czy w różnym wieku.
Wiele pośród postaci drugoplanowych to kobiety, które na jakimś etapie życia Bohater napotkał. Była żona, będąca kochanką sekretarka, kobieta za młody podglądana w kąpieli… Wszystkie interakcje Bohatera z płcią przeciwną są płytkie, często nawet nieistotne dla niego samego.
Inną grupę stanowią ludzie z jego przeszłości oraz reprezentanci codzienności. Rodzice, którym wyznaje swoje dziecięce grzeszki. Nauczyciel egzaminujący go podczas matury, czy dawny towarzysz broni. Wszyscy wiążą się z dawnymi wydarzeniami, które wpłynęły na Bohatera.
Aktualizacja: 2025-07-19 00:46:13.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.