Postać Hamleta, tytułowego bohatera dramatu Williama Szekspira, od wieków budzi fascynację i prowokuje do wieloaspektowych interpretacji. Książę duński jawi się jako bohater tragiczny, którego złożona osobowość i głębokie rozdarcie wewnętrzne stanowią siłę napędową i znaczeniowe sedno dzieła. Próba jednoznacznej oceny tej postaci jest nie tyle trudna, co wręcz niemożliwa, ponieważ Hamlet to postać wielowymiarowa, będąca zarówno symbolem ideałów renesansu, jak i ich krytyką. Analiza postaci Hamleta wymaga rozważenia jego cech charakteru, światopoglądu, działań oraz konfliktów wewnętrznych.
Hamlet jest postacią, która reprezentuje sprzeczności i wewnętrzne konflikty. Z jednej strony jest idealistą, wychowanym w duchu renesansowych wartości. Jego edukacja w protestanckiej Wittenberdze oraz otoczenie wyższej kultury ukształtowały w nim wiarę w szlachetność, uczciwość i dążenie do prawdy. Z drugiej strony, rzeczywistość dworskich intryg, zdrady i moralnego upadku wprawia go w głęboki konflikt z otaczającym światem, na którego zasady nie chce się zgodzić. Ma jednak kłopoty ze sprawczością, gdyż ze względu na swą niepewność balansuje między pragnieniem działania a niezdolnością do podjęcia ostatecznego kroku. Jego rozterki moralne i intelektualne, w tym słynny monolog „Być albo nie być”, są wyrazem fundamentalnych dylematów egzystencjalnych, aktualnych do dnia dzisiejszego. Rozdarcie Hamleta między ideami a rzeczywistością prowadzi do jego bezczynności i paraliżu decyzyjnego, co sprawia, że książę w neurotyczny sposób unika działania i koncentruje się na rozważaniach.
Kultura renesansu nauczyła Hamleta wierzyć w doskonałość ludzkiej natury i dążyć do wzniosłości. Tymczasem świat, w którym przyszło mu żyć, pełen jest kłamstwa, zdrady i hipokryzji. Dworskie intrygi, szybkie małżeństwo matki z Klaudiuszem oraz ujawniona przez ducha ojca prawda o morderstwie są dla niego nie do pogodzenia z wyznawanymi ideałami. Hamlet odrzuca dworski konformizm i pragmatyzm, co czyni go outsiderem w świecie rządzonym przez interesy i przemoc. Jego postawa stoi w opozycji do Fortynbrasa, który reprezentuje pragmatyzm, determinację i zdolność do działania. Hamlet, choć pełen wzniosłych ideałów, nie potrafi ich przełożyć na konkretne działania, co stawia go w pozycji tragicznego marzyciela. Rozpacz po stracie ojca, gniew skierowany na matkę i nienawiść do Klaudiusza stawiają Hamleta w sytuacji wewnętrznego dylematu. Jego idealistyczna natura nie pozwala mu podjąć brutalnych działań, a jednocześnie nakaz dokonania zemsty ciąży na nim niczym klątwa. Hamlet cierpi na rozdwojenie między obowiązkiem moralnym a własnym sumieniem, co w konsekwencji prowadzi do jego tragicznej śmierci. Zbrodnia, której w końcu dokonuje, jest wynikiem impulsu, a nie przemyślanego działania. Klaudiusz ginie, co podkreśla, że Hamlet nigdy nie zdołał przezwyciężyć swojego wewnętrznego splątania.
Ocena postawy Hamleta jest kontrowersyjna. Z jednej strony, można go postrzegać jako osobę oderwaną od rzeczywistości, która nie umie odnaleźć się w brutalnym świecie. Jego skłonność do analizowania, zbytnia refleksyjność i brak zdolności do szybkiego działania sprawiają, że wydaje się on nieprzystosowany do świata rządzonego przez materializm. Z drugiej strony, Hamlet symbolizuje duchową głębię, pragnienie odnalezienia sensu w świecie pełnym chaosu i zła. Jego rozterki i monologi są wyrazem tęsknoty za wyższymi wartościami i odrzuceniem konformizmu.
Kontrast między Hamletem a Fortynbrasem podkreśla uniwersalny konflikt między idealizmem a pragmatyzmem. Fortynbras, chłodno kalkulujący wódz, reprezentuje wszystko, czego brak Hamletowi: zdolność do szybkiego podejmowania decyzji, determinację i praktyczność. Jego sukcesy militarne i polityczne kontrastują z nieudolnością Hamleta, jednak to właśnie Hamlet, a nie Fortynbras, zyskuje miano bohatera tragicznego. Fortynbras przejmuje ostatecznie władzę nad Danią, co symbolizuje triumf pragmatyzmu nad idealizmem, ale jednocześnie pozostawia pytanie o wartości moralne. Postać Hamleta jest uniwersalna i ponadczasowa. Jego dylematy i rozterki są odbiciem odwiecznych ludzkich problemów: konfliktu między moralnością a pragmatyzmem, ideałami a rzeczywistością, życiem a śmiercią. Dzięki tej uniwersalności Hamlet stał się postacią bliską polskim romantykom, którzy widzieli w nim odbicie własnych rozterek i tęsknot.
Hamlet to postać złożona, której nie sposób jednoznacznie ocenić. Jest zarówno pięknoduchem, marzycielem i idealistą, jak i człowiekiem słabym, niezdolnym do działania w obliczu moralnych dylematów. Jego tragizm polega na niemożności pogodzenia ideałów z brutalną rzeczywistością, co czyni go postacią niezwykle ludzką i bliską każdemu, kto kiedykolwiek stanął przed trudnymi wyborami moralnymi. Hamlet pozostaje symbolem duchowej głębi i tęsknoty za wyższymi wartościami, ale także ostrzeżeniem przed paraliżem, jaki może wywołać nadmierna refleksyjność.
Aktualizacja: 2025-01-08 14:03:45.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.