Rozpoczynający się słowami „Być albo nie być” monolog Hamleta uznawany jest za kwintesencję ludzkich zmagań z podstawowymi pytaniami natury egzystencjalnej. W tych kilku wersach Szekspir zawarł ponadczasową refleksję nad życiem, śmiercią oraz moralnymi i psychicznymi rozterkami, które każdy może odczuwać, bez względu na epokę, w jakiej żyje. Tekst ten, pełen filozoficznej głębi i emocjonalnej intensywności, zaprasza do analizy i interpretacji na wielu poziomach.
Spis treści
Monolog Hamleta, zaczynający się od słów „Być albo nie być – oto jest pytanie”, jest jednym z najbardziej znanych fragmentów literatury światowej. Odwołanie do uniwersalnej problematyki oraz przenikliwa refleksyjność, czynią go tekstem przemawiającym do odbiorców kultury na przestrzeni wieków. Będący w głębokim kryzysie egzystencjalnym Hamlet rozważa w nim sens istnienia, wartość życia oraz lęk przed nieznanym, które czeka po śmierci. Ten monolog stanowi serce dramatu Williama Szekspira i wprowadza odbiorców sztuki w najgłębsze rozterki bohatera.
Otwarcie monologu „Być albo nie być – oto jest pytanie” podkreśla zasadniczy dylemat egzystencjalny Hamleta: czy życie, pełne cierpienia i przeciwności, jest warte trwania? Czy też korzystniej byłoby nie istnieć? Pytanie to nie jest tylko akademicką spekulacją, lecz realnym dylematem człowieka wplątanego w intrygi świata kontrolowanego przez żądnych władzy intrygantów. Hamlet zastanawia się nad dwiema ścieżkami, nie ma pewności, którą z nich wybrać, ujawnia się tu jego niezdecydowanie i krańcowa wrażliwość, stopująca podjęcie pochopnej decyzji. Pierwszą możliwością jest znoszenie cierpień życia – bierna akceptacja przeciwności losu, które przyjmuje formę „ciosów i strzał zawistnego losu”. Drugim wyjściem jest czynna walka przeciwko cierpieniu – „wziąć broń przeciwko morzu nieszczęść” i poprzez działanie pokonać przeciwności. Obie opcje są obarczone konsekwencjami, a Hamlet zdaje się tkwić w paraliżu decyzyjnym, charakterystycznym dla jego refleksyjnej natury. Wahanie odzwierciedla uniwersalny problem ludzkości: czy warto cierpieć w nadziei na lepsze jutro, czy też zakończyć ból poprzez ostateczne odejście?
W monologu Hamlet wymienia różne rodzaje cierpienia, które są częścią ludzkiego życia: „ucisk dumnych”, „zniewagi ludzi gburowatych”, „przepisy prawa, zwłokę urzędników, bezczelność władzy” oraz „wzgardę, z jaką szarzy ludzie traktują cierpliwy zasługujący wysiłek”. Te obrazy ukazują życie jako pasmo bólu i frustracji, z którymi każdy człowiek może się utożsamiać.
Śmierć w oczach Hamleta wydaje się kuszącym wyjściem z cierpienia. Porównuje ją do snu, który może przynieść upragnioną ulgę od bólu. Jednak refleksja nad naturą śmierci prowadzi Hamleta do kolejnych pytań i obaw. Hamlet nie ma pojęcia, co czeka człowieka po śmierci. Określa to jako „kraj nieodkryty”, z którego „nikt nie wraca”. To właśnie niepewność co do tego, co dzieje się po śmierci, sprawia, że ludzie wolą znosić trudy życia, niż ryzykować podróż w nieznane. Hamlet podkreśla, że „sumienie czyni nas tchórzami”, a lęk przed tym, co może nadejść, paraliżuje i powstrzymuje przed podejmowaniem radykalnych decyzji.
Monolog wpisuje się w szerszy kontekst dylematów moralnych i psychologicznych Hamleta. Książę zmaga się z ojcowskim wymownym nakazem zemsty na jego zabójcy, Klaudiuszu oraz własnymi przekonaniami moralnymi. Zemsta oznacza nie tylko czynne działanie, ale także naruszenie zasad pewnego ludzkiego porządku. Bierne znoszenie sytuacji oznacza zaś psychiczną udrękę i poddanie się wrażeniu bezradności. Ten konflikt między obowiązkiem a moralnością sprawia, że Hamlet staje się symbolem egzystencjalnego wewnętrznego rozdarcia. Monolog ten wykracza poza dramatyczny kontekst. Rozważania Hamleta dotyczą fundamentalnych pytań, z którymi mierzy się każdy człowiek: jaki jest sens istnienia? Czy cierpienie jest nieodzowną częścią ludzkiego życia? Czy warto walczyć, mimo przeciwności, czy raczej pogodzić się z losem?
Monolog jest przykładem mistrzowskiego wykorzystania języka. Bogata metaforyka („morze nieszczęść”, „ciosy i strzały zawistnego losu”), rytmiczna kompozycja oraz antytezy (być/nie być, działać/znosić, znane/nieznane) podkreślają dramatyzm rozważań Hamleta. Szekspir doskonale oddaje stan psychiczny bohatera, jego wahanie i introspekcyjny charakter. „Być albo nie być” stało się jednym z najbardziej rozpoznawalnych cytatów w literaturze światowej, wielokrotnie interpretowanym i parafrazowanym na różne sposoby. Monolog ten inspirował filozofów, pisarzy i artystów na przestrzeni wieków, stając się monumentem codziennego wyboru człowieka. Uniwersalność poruszonej w monologu problematyki sprawia, że pozostaje aktualny w każdej epoce, przemawiając do różnych pokoleń. Hamlet, jako postać, jest symbolem człowieka zmagającego się z własnymi słabościami, a jego monolog stanowi refleksję nad naturą ludzkiej egzystencji.
Aktualizacja: 2025-01-08 20:37:34.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.