Czy Szymonowic w sielance "Żeńcy" ukazuje akadyjski obraz wsi?

Autorka opracowania: Marta Grandke.

Szymon Szymonowic to polski autor, który znany jest przede wszystkim z tworzenia utworów należących do gatunku, jakim jest sielanka. W dużej mierze to właśnie Szymonowic ukształtował ten nurt i nadał mu jego nazwę. W jego dziełach pojawiały się jednak elementy bardzo realistyczne. Najbardziej znanym tekstem Szymonowica wciąż pozostają wydani w roku 1614 „Żeńcy”, czyli opowieść w formie dialogu, przedstawiającego scenę pracy chłopów w polu oraz nadzorującego ich urzędnika.

Sielanka bardzo często kojarzona jest z arkadyjskim obrazem wsi. Wówczas właściwie przypomina on raj utracony. Mieszkańcy wsi są szczęśliwi, a natura piękna. Przypomina ona właśnie utracony Eden, z którego człowiek został wygnany po popełnieniu grzechu pierworodnego. Taka wieś była przeciwieństwem miasta i wiele osób myślało o niej z prawdziwym utęsknieniem.

Sielanka Szymonowica różni się jednak od tego stereotypowego myślenia o dziełach z tego nurtu. Uprawiał on bowiem tak zwaną sielankę realistyczną, co widoczne jest właśnie w utworze „Żeńcy”. Szymonowic przedstawiał wieś taką, jaką była naprawdę, rezygnując z jej wyidealizowanego, arkadyjskiego obrazu.

Życie chłopa w sielance Szymonowica nie jest piękne, proste i szczęśliwe. Wręcz przeciwnie - bohaterki „Żeńców” ciężko pracują w polu przez cały dzień i są kontrolowane przez nieprzyjemnego urzędnika, który chętnie bije chłopów, którzy się według niego obijają. Kobiety są głodne i zmęczone, ale nie mogą po prostu zejść z pola, odpocząć i zjeść obiadu - muszą cierpliwie czekać na pozwolenie od starosty. W przypadku narzekania czy sprzeciwu mężczyzna może je pobić batem czy kijem. Chłopi nie są panami swojego losu, są zmuszani często do pracy ponad siły, a ostatecznie i tak żyją w biedzie. Jedynym wyrazem buntu czy sprzeciwu kobiet są plotki czy złe życzenia, jakie posyłają one w kierunku swojego nadzorcy, oczywiście pilnując, by tego nie słyszał. W przeciwnym razie czekałaby je surowa kara.

Szymonowic nie kreśli zatem arkadyjskiego obrazu wsi. Przedstawia za to jej bardzo realistyczny i nieprzyjemny wizerunek. Autor stawia na realistyczne elementy, nie zaś na wyidealizowane i wyobrażone przekonania na temat wiejskiego życia. Nie unika trudnych tematów, opisuje między innymi to, jak chłopki były bite przez urzędnika. Taka wieś znacznie różni się od tej, jaką w swoim czasie wykreowały właśnie sielanki, będące raczej wyrazem tęsknoty mieszkańców miasta za wsią, niż faktycznym przedstawieniem prawdy na jej temat. 


Przeczytaj także: Obraz wsi w Żeńcach

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.