Wielu pisarzy czerpie inspirację z dorobku poprzednich epok, często nawiązując do dzieł wcześniejszych artystów. Twórcy mogą nie tylko inspirować się poprzednikami, ale także polemizować z ich tekstami, parafrazować je, dekonstruować lub stosować inne techniki literackie. Przykładem takiego zjawiska są „Romans wieczorny” Stanisława Balińskiego i „Świtezianka” Adama Mickiewicza, które mają ze sobą wiele wspólnego.
Adam Mickiewicz, uznawany za jednego z najwybitniejszych twórców polskiego romantyzmu, ustanowił kierunek tego nurtu i sformułował jego podstawowe założenia. „Świtezianka” ukazała się w tomiku „Ballady i romanse” w 1822 roku, który jest uznawany za początek romantyzmu w Polsce. Stanisław Baliński, autor „Romansu wieczornego”, był związany ze Skamandrytami i awangardą, pisząc w okresie międzywojennym. Mimo to, w jego pracy wyraźnie widać wpływy romantyzmu, co umożliwia porównanie obu utworów.
Teksty „Świtezianka” i „Romans wieczorny” mają wiele wspólnych cech. Ich tematyka koncentruje się na romantycznych spotkaniach zakochanych, odbywających się wieczorami nad wodą – jezioro Świteź w przypadku Mickiewicza i staw u Balińskiego. Widać zatem, że Baliński mógł się inspirować balladą Mickiewicza.
Podobieństwa można również zauważyć w atmosferze i nastroju obu utworów. Oba dzieła mają tajemniczy i magiczny klimat, a wydarzenia rozgrywają się nocą w przyrodzie. Taki nastrój jest charakterystyczny dla romantyzmu, do którego Baliński wyraźnie nawiązuje.
W romantyzmie przyroda odgrywa ważną rolę, będąc nie tylko tłem, ale także aktywnym uczestnikiem wydarzeń. Antropomorfizacja natury występuje zarówno w „Świteziance”, jak i w „Romansie wieczornym”, co wskazuje na jej istotne miejsce w obu utworach.
Obaj poeci przedstawiają zakochanych, którzy przysięgają sobie wieczną miłość, ale ostatecznie ich uczucie doczekuje szczęśliwego końca. W „Świteziance” powodem rozstania jest zdrada, natomiast w „Romansie wieczornym” przyczyny pozostają nieznane.
Mimo tych podobieństw, istnieją także różnice. Baliński nie kopiuje utworu Mickiewicza, lecz traktuje go jako inspirację do stworzenia własnej kompozycji. Różnice obejmują na przykład losy bohaterów – w „Świteziance” Mickiewicz kończy historię tragicznie, gdzie strzelec umiera, a jego dusza zostaje uwięziona w drzewie. Baliński natomiast nie ujawnia, co dzieje się z jego bohaterami poza pojawieniem się ich cieni nad stawem.
Mickiewicz ukazuje zdradę i kruchość uczuć, podczas gdy Baliński idealizuje miłość, unikając motywów zdrady i kary. W jego wierszu uczucie jest nobilitowane i pozbawione tragicznych konkluzji.
Aktualizacja: 2024-08-17 14:45:18.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.