Świętoszek Moliera jako komedia charakterów

Autor Molier
Autorem opracowania jest: Piotr Kostrzewski.

Molier, tworząc swojego Świętoszka, wykorzystywał w nim wszystkie formy komizmu, łącząc na kanwie stylu nazwanego od jego imienia molierowskim. Opowieść o zbyt łatwowiernym dewocie Orgonie i podstępnym szalbierzu Tartuffie możemy więc uznać również za komedię charakterów. Polega ona na przejaskrawieniu cech poszczególnych postaci i połączeniu ich w komiczną kreację bohaterów.

Komedia charakterów polega więc na tak zwanym komizmie postaci. Molier wykorzystał w Świętoszku ten rodzaj komizmu, tworząc kilka wyrazistych postaci. Komizm ten polega bowiem na stworzeniu takich kreacji bohaterów, których cechy będą bawić. Często są to postacie tchórzliwe, lekko głupkowate i fajtłapowate. Bohaterowie tacy wpadają często w najróżniejsze przygody, podczas których ich charakter wywołuje śmiech. Rzecz jasna mają one zazwyczaj przejaskrawione cechy, w wypadku Moliera służące krytyce jakiegoś konkretnego sposobu zachowania człowieka.

Najbardziej widocznym bohaterem komicznym będzie tutaj Orgon. Początkowo to wzór francuskiego mieszczanina, ojca i męża. Jednak kiedy ulega bezrozumnej wręcz dewocji, zaczyna tracić autorytet. Oddaje się we władanie Tartuffea, bezapelacyjnie przyjmując wszystkie jego "rady". Komizm przemieszany ze zgrozą wywołuje tutaj efekt dziwnego zamroczenia, prostackiej pobożności szanowanego niegdyś mężczyzny. Orgon jest bezkrytyczny, zawsze wierzy i tłumaczy niegodziwości swojego protegowanego, co jest dosłownie żałosne. Tym samym Molier pragnie zwrócić naszą uwagę, że człowiek zawsze powinien myśleć samodzielnie, żeby nie wyjść na głupca.

Drugą postacią wywołująca śmiech swoim charakterem jest Doryna. Rezolutna garderobiana ma od początku zły stosunek do Tartuffe'a, a przy tym cięty język. Bardzo szanuje swoich pracodawców i chce ich dobra, jest więc niezwykle szlachetna. Komiczny jest jej tupet oraz ogromna buta, która jakby nie pasuje do prostej służki. Otwarta rozmowa z Orgonem o jego planach wydania Marianny za Tartuffea zakrawa na śmieszny kontrast - ogłupiony pracodawca i szlachetna pokojówka z niewyparzonym językiem.

Molier, nadając Świętoszkowi cechy komedii charakterów miał na celu wskazanie tych cech, których powinniśmy się wystrzegać. Chodziło mu przede wszystkim o płytką dewocję i łatwowierność, kierujące człowieka na tory niesamodzielnego myślenia. Komizm ma tu więc charakter edukacyjny, moralizatorski. Jest to zresztą typowe dla wszystkich dzieł Moliera.


Przeczytaj także: Świętoszek - główne wątki

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.