Historia skąpego mieszczanina Harpagona i muszących się z nim zmagać własnych dzieci, nawet przez samego autora została przedstawiona jako komedia. Molier wyśmiewał takie zachowanie, jednak za warstwą satyry ukrył prawdziwy dramat rodzinny. Jeżeli bowiem spojrzymy poza komizm sytuacyjny i ciekawą grę słów zauważymy apodyktycznego ojca, który krzywdzi własne dzieci ze względu na swą chorobliwą miłość do pieniędzy.
Harpagon stanowi w Skąpcu postać komiczną, a przez to główny obiekt krytyki dzieła. To człowiek skąpy aż do przesady, dorobkiewicz traktujący posiadanie pieniądza jako najwyższą wartość życiową. Ma przy tym tendencję do autorytarnego zachowania względem najbliższych, z których zdaniem się nie liczy. Z kolei jego dzieci są przez Moliera przedstawione jako zupełnie normalna młodzież XVII wieku. Eliza nie ma bowiem żadnych widocznych negatywnych cech, nawet wyrażanie sprzeciwu dla woli ojca ogranicza do uznawanych wtedy normy. Kleant z kolei jest dosyć rezolutny, jako młody mężczyzna podważa autorytet ojca i pozwala sobie na nieco więcej niż siostra. To jednak typowy dla wielu rodzin schemat, jeżeli występują w niej trudne charaktery.
Dramat tej rodziny polega na tym, że rządzi nią człowiek kompletnie niezdający sobie sprawy ze swojego ogłupienia pieniądzem. Podejście Harpagona do spraw finansowych sprowadza nieszczęście na jego własne dzieci. One zaś nie mogą się jawnie sprzeciwić. Są zależne od głowy rodziny pod względem pieniężnym, zaś Eliza musi być posłuszna woli ojca, zgodnie z ówczesnymi normami społecznymi. Harpagon konfliktuje więc ze sobą własne dzieci, stając w roli tyrana - idioty. Doprowadza to do planów ucieczki latorośli od ojca.
Ostatecznie Kleant buntuje się, kradnąc szkatułkę z pieniędzmi i stosując wobec własnego rodziciela szantaż. Dochodzi tu bowiem do starcia dwóch zdeterminowanych mężczyzn, dodatkowo konkurujących o jedną kobietę. Ostatecznie co prawda dochodzi do porozumienia, kosztem jest jednak autorytet ojca i więź między członkami rodziny. Nie można bowiem ukryć, że dzieci musiały mieć do niego żal również po końcu dzieła. W istocie więc Molier ukazał początek rozprzęgana rodziny, który może mieć tragiczny koniec już za kulisami. Wszystko to ze względu na charakter Harpagona.
Możemy się więc pokusić o rozbudowanie morału Skąpca. Mianowicie, że człowiek skąpy nie zyska w ostatecznym rozrachunku nic. Straci zaś wszystko, co do tej pory miało w jego życiu jakąś wartość.
Aktualizacja: 2023-02-07 18:46:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.