Kamienie na szaniec pióra Aleksandra Kamińskiego są opowiadaniem reportażowym, przybliżającym niezwykłe życie trzech członków Szarych Szeregów - "Zośki", "Alka" i "Rudego". Książka nie stanowi przy tym żadnego dzieła "ku pokrzepieniu serca", a opis prawdziwych ludzi i wydarzeń z okresu drugiej wojny światowej. Ze względu na to, dzieło Kamińskiego posiada wyjątkowe walory edukacyjne oraz historyczne. Kamienie na szaniec warte są przeczytania, co zostanie omówione szerzej w poniższym tekście.
Przede wszystkim należy zaznaczyć autentyczność książki Kamińskiego. Opisywane tam wydarzenia miały miejsce w rzeczywistości. Autor przelał na papier jedynie te rzeczy, o których miał całkowitą pewność autentyczności. To samo tyczy się bohaterów Kamieni na szaniec. Tadeusz Zawadzki, Maciej Dawidowski i Jan Bytnar istnieli naprawdę, zostali też niezwykle dokładnie oddani na kartach książki. Kamiński znał ich osobiście jeszcze z czasów harcerstwa, był też pedagogiem i dzięki temu potrafił doskonale oddawać charaktery młodych ludzi. Ta autentyczność jest szczególnie ważna dla wartości Kamieni na szaniec, ponieważ czyni z niej dzieło inspirujące czytelnika.
Inspiracja ta wynika z faktu przedstawiania prawdziwych autorytetów. Chłopacy pochodzili z pokolenia doświadczonego wojną, mimo to ich postawa wobec ojczyzny była wzorowa. Przed okupacją stanowili swojego rodzaju elitę, która w innych okolicznościach miałaby szansę na świetlaną przyszłość. Bez problemu możemy ich nazwać naturalnymi liderami, ludźmi wyznaczającymi kierunek rozwoju społecznego. Istniejąc naprawdę, działają dzięki temu jako lepszy przykład dla młodego czytelnika, ponieważ są modelami możliwymi do doścignięcia, realnymi. Opisywani np. przez Sienkiewicza "ku pokrzepieniu serc" nieskazitelni bohaterowie wydają się nazbyt posągowi, człowiekowi trudniej jest utożsamiać z takimi wzorcami. Jeżeli jednak postawiony zostanie przed nim np. "Rudy" - młodzieniec zdolny wytrzymać brutalne przesłuchanie gestapo i nie wydać nikogo, reaguje zupełnie inaczej. Jeżeli tak bohaterskie zachowanie istotnie było możliwe, łatwiej jest traktować postępującego tak człowieka jako docelowy wzór do naśladowania.
Druga wartość książki płynąca z jej autentyczności to możliwość poznania realiów historycznych. Kamienie na szaniec to spojrzenie młodego człowieka na koszmar wojny, jego próba odnalezienia swojego sposobu walki o niepodległość. Dzięki dokładnemu opisowy wydarzeń oraz ich uczestników poszerzamy swoją wiedzę na temat szerszego kontekstu okupacji. Suche fakty, statystyki i mapy taktyczne nie oddają bowiem detali tego okresu. Są zestawieniem, gdzie ginie nam człowiek i możemy przez to zapomnieć o naturze walczących. Kamiński przybliża nam konflikt z pewnej perspektywy, czyni go na swój sposób relacją osobistą, ale też szczegółowym reportażem. Dzięki temu uzyskuje efekt pośredni - fakty opowiedziane językiem, który pozwala wczuć się w tamte realia.
Kamienie na szaniec są, zgodnie z intencją autora, lekcją wielkiego patriotyzmu. Powinniśmy jednak zawsze pamiętać o tym, że opisują one tragiczną historię prawdziwych ludzi. Tym młodym chłopakom odebrano ich przyszłość - choćby z szacunku do tego, warto poznać ich losy. Jesteśmy im to winni.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.