Lew, czarownica i stara szafa jako przykład literatury fantasy

Autor C S Lewis
Autorką opracowania jest: Marta Grandke.

Utwór „Lew, czarownica i stara szafa” autorstwa Clive’a Staplesa Lewisa to powieść rozpoczynająca jego słynny cykl znany jako „Opowieści z Narnii”. Pierwszy tom przybliża czytelnikom przygody rodzeństwa Pevensie, czyli Piotra, Zuzanny, Edmunda i Łucji, którzy uciekają z bombardowanego Londynu i zamieszkują na wsi, u ekscentrycznego, starego profesora. W jego domu znajdują starą szafę, która okazuje się być przejściem do magicznej krainy, zwanej Narnią. Tam dzieci muszą zmierzyć się z okrutną Białą Czarownicą, zakończyć wieczną zimę i przywrócić w Narnii dobro oraz pokój. 

„Lew, czarownica i stara szafa” to powieść z gatunku fantasy. Charakteryzuje się on występowaniem w tekście elementów magicznych i nadprzyrodzonych, kreacją nieistniejących w rzeczywistości światów oraz tym, że tego typu niezwykłe elementy stają się motywem przewodnim świata przedstawionego, czasu i miejsca akcji oraz pojawiających się w nim postaci. 

Powieść Lewisa spełnia warunki, jakie stawia przed utworem gatunek fantasy. Przede wszystkim ważny jest tu fakt, że autor stworzył magiczną, nieistniejącą tak naprawdę krainę, jaką jest Narnia. Rządzą nią zasady zupełnie inne niż w rzeczywistym świecie, na przykład pory roku nie kończą się naturalnie, tylko mogą trwać przez wiele lat, jak ma to miejsce w przypadku zimy sprowadzonej przez Białą Czarownicę. Mimo że wiele rzeczy zdaje się być podobnych do tych ze świata rzeczywistego, to jednak często działają one w inny sposób - na przykład ptasie mleczko, które je Edmund, to nie jest zwykły słodki poczęstunek, tylko sposób na rzucenie na niego magicznego uroku. Do Narnii można dostać się tylko w magiczny sposób, Piotr, Zuzanna, Edmund i Łucja znajdują przejście do niej w starej szafie. W Narnii pojawiają się także magiczne przedmioty, takie jak różdżka Białej Czarownicy, którą zmienia ona swoich wrogów w kamienne posągi lub róg Zuzanny i magiczna, lecząca mikstura Łucji.

Fantastyczny jest także czas akcji. Rodzeństwo Pevensie spędza w Narnii wiele lat - dzieci są tam tak długo, że zmieniają się w dorosłe osoby. Jednak czas w magicznej krainie biegnie inaczej. Gdy Łucja wraca do domu ze swojego pierwszego pobytu tam, odkrywa, że w rzeczywistości nie minęła nawet jedna minuta. Dorosłe rodzeństwo, wracając do Anglii, z powrotem staje się małymi dziećmi. Czas należy tu więc do sfery fantastycznej i płynie inaczej niż w Anglii. Może być to spowodowane faktem, że Narnią rządzą zupełnie inne prawa, wpisane między innymi w sama naturę jej istnienia. Wykorzystuje to na przykład Aslan, poświęcając się dla Edmunda. Wie bowiem, że jego ofiara zostanie mu wynagrodzona.

Jako gatunek fantasy czerpie z wielu baśni, kultur i mitologii. Robi to także Lewis w powieści „Lew, czarownica i stara szafa”. Odnaleźć w niej można liczne nawiązania między innymi do kultury chrześcijańskiej (Synowie Adama i Córki Ewy), mitologii rzymskiej, kultury żydowskiej czy celtyckich wierzeń. Autor czerpie z nich fantastyczne elementy, które nie pojawiają się w rzeczywistym świecie. To właśnie dzięki temu na stronach powieści występują takie postaci jak fauny czy driady. Lewis ukazuje znane czytelnikom historie na zupełnie nowy sposób i łączy je ze sobą tak, że zaczynają one tworzyć spójny świat przedstawiony.

Powieść „Lew, czarownica i stara szafa” autorstwa Clive’a Staplesa Lewisa spełnia więc wymogi gatunku, jakim jest fantasy. Opowiada ona bowiem o losach magicznej krainy, pełnej fantastycznych istot i innych nadprzyrodzonych elementów. Fantastyczne aspekty dotyczą w niej czasu i miejsca akcji, świata przedstawionego i jego kreacji oraz pojawiających się tam bohaterów.


Przeczytaj także: Pory roku w Narnii

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.