Literatura antyku mimo upływu czasu wciąż cieszy się popularnością oraz aktualnością wielu myśli czy refleksji. Inspiracje mitologiczne, pochodzące właśnie ze starożytności, pojawiają się w wielu tekstach późniejszych epok, na przykład renesansu lub romantyzmu. Autorzy korzystali z mitów starożytnych, z postaci znanych i popularnych w tamtym okresie, ale także z antycznych myśli czy filozofii. Opierali na nich wydarzenia, tło świata przedstawionego czy kreację swoich bohaterów. Inspiracje mitologiczne mogły także nadawać nowe znaczenia elementom utworów oraz stanowić dla nich klucz interpretacyjny. Z nawiązaniami do mitologii można spotkać się w takich dziełach jak „Odprawa posłów greckich” pióra Jana Kochanowskiego oraz „Oda do młodości” autorstwa Adama Mickiewicza.
Jan Kochanowski, tworząc „Odprawę posłów greckich” skorzystał z mitologicznej historii, jaką była wojna trojańska. Użył także postaci bohaterów tamtych wydarzeń, takich jak Parys, Helena, Kasandra, Menelaos czy Priam. Kochanowski skorzystał więc z kostiumu historycznego, sam bowiem żył i tworzył w czasach renesansu, kiedy to czerpanie z antyku i z jego myśli było popularną praktyką. Kochanowski w trakcie tworzenia swojej sztuki zainspirowany był „Iliadą” Homera, która szczegółowo przybliżała dzieje wojny trojańskiej. Także forma jego dzieła, które jest tragedią, była wykorzystywana przez twórców w czasach antycznych.
Kochanowski w swoim tekście opowiedział o chwilach tuż przed wybuchem wojny trojańskiej, ukazał działania króla Priama w obliczu zagrożenia atakiem Greków oraz losy posłów, którzy przybyli z informacjami do króla Troi. Jednak autor nie spróbował po raz kolejny opowiedzieć znanej historii upadku Troi. Skorzystał on bowiem z poetyki maski i przy pomocy tej antycznej historii postanowił przekazać czytelnikowi refleksje dotyczące jego własnej ojczyzny. Troja pojawiająca się w utworze reprezentuje więc tak naprawdę Polskę i jej losy. Kochanowski dostrzegał bowiem problemy, jakie trapiły jego rodzinny kraj. Władze Troi, które nie były w stanie podjąć decyzji, które mogły uratować ich kraj, symbolizują sparaliżowany sejm polski.
Kochanowski obserwował, co dzieje się z polityką kraju - był bowiem blisko osób za nią odpowiedzialnych - i swoją sztuką wyrażał głębokie zatroskanie o losy Polski. Autor wskazał, że jego ojczyznę trapią bowiem podobne problemy co mityczną Troję - zainteresowanie prywatnymi interesami, zamiast ogólnym dobrem narodu, paraliż władzy czy jej brak poczucia odpowiedzialności za kraj.
Innym utworem, który nawiązuje do mitologii oraz w którym stanowi ona swoisty klucz do interpretacji tekstu jest „Oda do młodości” Adama Mickiewicza. W swoim dziele Mickiewicz zapowiada już nadejście romantyzmu, wciąż jednak sięga do klasyków, którzy silnie związani byli z antykiem. I tak jego dzieło przyjmuje formę ody, czyli gatunku lirycznego, który wywodzi się z czasów starożytnych i charakteryzuje się wzniosłością stylu. Mickiewicz korzysta także z antycznych nawiązań i kostiumów - przywołuje postaci takie jak Hebe (reprezentująca tytułową młodość), hydra czy centaury. Nawiązania te podkreślają żywiołowy charakter młodości, jej żywotność i siłę, która jest zdolna zmieniać rzeczywistość.
Mickiewicz czerpie także ze znanych starożytnych myśli czy mitów, takich jak opowieść o Ikarze. Symbolizuje ona możliwość ciągłego wznoszenia się wyżej, pokonywania własnych ograniczeń i barier, co jest charakterystyczne właśnie dla młodych, dla nowego pokolenia romantyków, które wbrew wszystkiemu ma się wznieść wyżej niż jego poprzednicy. Dodatkowo Mickiewicz nawiązuje także do prometeizmu, do poświęcenia się jednostki dla ogółu, co następnie ma się stać jednym z głównych punktów programu i światopoglądu romantyków. To właśnie w dawnych mitologicznych historiach przywołanych w utworze przez Mickiewicza należy szukać odpowiedzi na zadane przez niego pytania i poruszane wątki. To tam są ukryte klucze interpretacyjne, które mają czytelnika naprowadzić na odpowiednie refleksje i postawy.
Podobnie ma się rzecz z tyrteizmem w „Odzie do młodości” - Mickiewicz, inspirując się historią spartańskiego wodza Tyrteusza, zakłada aktywność poety wobec zdarzeń, których jest on świadkiem. Jego talent ma bowiem służyć działaniom, nie zaś tylko obserwacji. Swoją poezją może on bowiem nawoływać na przykład do obrony kraju, gdy jest on zagrożony przez wrogie siły, jak miało to miejsce za życia Mickiewicza. Poeta więc w inspiracjach mitologicznych odnajduje nawiązania do swojej rzeczywistości i wykorzystuje te elementy do przekazania czytelnikowi konkretnych tropów.
Inspiracje mitologiczne pojawiają się więc w wielu dziełach literackich, na przykład w „Odzie do młodości” czy w „Odprawie posłów greckich”. Często służą one jako historyczny kostium do przemycenia współczesnemu czytelnikowi konkretnych myśli czy refleksji, które autorzy niekoniecznie chcą - czy mogą - wyrazić w swoim tekście wprost. Przy pomocy takich dekoracji można jednak z powodzeniem wyrazić przekonania o rzeczach, które poetom wydawały się podobne do tych, które znali z lektur dzieł antycznych.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.