Antek Boryna to jeden z najbardziej niejednoznacznych bohaterów powieści Stanisława Reymonta „Chłopi”. Ze względu na swoją agresję (nawet wobec własnego ojca) oraz skandaliczny romans z Jagną, niejednokrotnie wzbudzał niechęć. W kryzysowej sytuacji był jednak w stanie pojednać się z Maciejem i nawet dopuścić się morderstwa w jego obronie. W rzeczywistości, istniejąca między ojcem a synem niechęć prawdopodobnie wynikała z faktu, że byli do siebie bardzo podobni. Charakterny Maciej nie chciał oddać gospodarstwa synowi, a ten nie mógł pogodzić się z zależnością od ojca, co prowadziło do poważnych konfliktów, a nawet rękoczynów.
Młody Boryna był wysokim, postawnym mężczyzną, silniejszym nawet od Mateusza Gołębia, co udowodnił wrzucając rywala do stawu. Prawdopodobnie był również przystojny, ponieważ wzbudzał zachwyt zakochanej w nim Jagny, która nie była w stanie zakończyć romansu, nawet kiedy została macochą Antka. Niejednokrotnie podziwiała go również żona Hanka, która zdawała sobie sprawę ze zdrad męża.
Para miała razem dwójkę dzieci, a kiedy Antek przebywał w więzieniu - urodził im się syn, Roch. Chociaż Antek był głową rodziny, często brakowało mu odpowiedzialności. Kierował się uczuciami i namiętnością, nie myśląc o konsekwencjach. Darzył ojca nienawiścią, ponieważ ten nie chciał przekazać mu gospodarstwa. Konflikt między mężczyznami jeszcze bardziej zaostrzył się, kiedy Maciej postanowił ożenić się z Jagną, kochanką Antka. Mogłoby się wydawać, że młody Boryna wreszcie zakończy romans, aby uniknąć skandalu. Tak się jednak nie stało, Antek wciąż romansował z macochą, nawet specjalnie się z tym kryjąc, jak na przykład podczas tańców w karczmie, które wywołały zgorszenie mieszkańców Lipiec.
Antek ośmieszał w ten sposób swojego ojca oraz żonę, coraz bardziej zrzucając na Hankę odpowiedzialność za rodzinę. To jemu bardziej zależało na kontynuowaniu romansu niż Jagnie. Kiedy kobieta nie chciała się z nim spotykać, był natarczywy, nalegał na kolejne schadzki. Nawet kiedy relacje między kochankami zaczęły się psuć, Antek wciąż wracał do Jagny. Romans zakończył się, dopiero kiedy reputacja Jagny została już całkowicie zniszczona i stała się ona obiektem niechęci mieszkańców Lipiec. Kobieta wciąż jednak wspominała dawnego kochanka i trudno było jej uwierzyć, że źle się o niej wypowiada. Można odnieść wrażenie, że Jagna naprawdę kochała Antka, a on kierując się namiętnością, wykorzystywał jej uczucie.
Chociaż Hanka była oddana swojemu mężowi, Antek nie traktował jej z szacunkiem. Bardzo często można wręcz odnieść wrażenie, że czuł do niej niechęć, a nawet nienawiść. Hanka znosiła wszystko i czuła duży respekt przed mężem. Zaczęła się od niego uniezależniać, dopiero kiedy ich sytuacja była na tyle zła, że wbrew woli Antka zamierzała przyjąć pomoc oferowaną przez Macieja Borynę. Trudno stwierdzić, dlaczego Antek w ogóle ożenił się z Hanką, ponieważ był synem najbogatszego gospodarza we wsi, a dziewczyna pochodziła z ubogiej rodziny, co z resztą często jej wypominał.
Maciej również ostrzegał syna, że jeśli źle mu w domu, będzie skazany na życie z trzech morgów piaszczystej ziemi, którą Hanka wniosła w swoim nędznym posagu. Antek wielokrotnie był okrutny dla żony, wprost mówił jej, że w małżeństwie czuje się bardziej zniewolony niż w więzieniu. Nawet kiedy ciężarna kobieta pokonała daleką drogę, aby odwiedzić go w areszcie, nie miał ochoty z nią rozmawiać i nie docenił wysiłku, który włożyła, żeby go zobaczyć.
Boryna docenił ją, dopiero kiedy wrócił z więzienia i zobaczył, jak dobrze Hanka opiekowała się gospodarstwem podczas jego nieobecności i choroby Macieja. Antek wreszcie postanowił zacząć wywiązywać się z roli głowy rodziny i pomóc żonie, która wcześniej była ze wszystkim sama. Wkrótce zakończył romans z Jagną, jednak nie oznacza to, że całkowicie zmienił swoje podejście do kobiet. Antek pojednał się z żoną, ale zwrócił się przeciwko dawnej kochance. Kiedy mieszkańcy Lipiec wpadli na pomysł dokonania samosądu i wygnania rozwiązłej Jagny ze wsi, Antek nie protestował. Stwierdził, że żyje w społeczności i to z nią trzyma. Nie namawiał do samosądu, ale powiedział, że poprze decyzję, którą podejmą mieszkańcy Lipiec.
W przeciwieństwie do Mateusza Gołębia, nie stanął w obronie kochanki. Antek pozwolił, aby ludzie pobili Jagnę do krwi i wywieźli ze wsi na kupie gnoju. Chociaż to on był jednym z mężczyzn, z którymi romansowała, nie poniósł konsekwencji swojego postępowania, całą winą obarczono kobietę. Z jednej strony postawa Antka jest dowodem na zerwanie z przeszłością, a z drugiej świadczy o jego egoizmie i bezwzględności.
Antek nade wszystko pragnął niezależności. Podobnie jak ojciec, był zawzięty i charakterny, dlatego nie mógł pogodzić się z faktem, że gospodarstwo należy do Macieja, a on pracuje na nim jak zwykły parobek. Odgrażał się, że ruszy w świat za pracą, w poszukiwaniu lepszego życia.
Konflikt z ojcem w końcu doprowadził do bójki, w której Antek został ranny. Maciej zdecydował się wtedy wypędzić Antka z Hanką i dziećmi. Rodzina musiała zamieszkać w nędznej chacie Bylicy, ojca Hanki. Co gorsza, Antek nie garnął się do pracy i zarabiania na żonę i dzieci, którzy cierpieli chłód i głód. Duma była dla niego ważniejsza od utrzymania rodziny. Podczas bitwy o las, Antek rozważał nawet zabicie własnego ojca. Wtedy zaczęła się w nim jednak dokonywać przemiana i stanął w obronie Macieja, mordując napastnika, który go zaatakował.
Antek Boryna jest postacią wzbudzającą wiele negatywnych emocji. W końcu postanowił jednak zmienić swoje zachowanie: pojednał się z ojcem i żoną, zaczął wyrastać na następcę swojego ojca - przywódcę lipieckich chłopów. Obudziła się w nim też świadomość narodowa, był przeciwnikiem budowy rosyjskiej szkoły. Nie zmienia to jednak faktu, że dopuścił się wielu niemoralnych czynów i często był źródłem cierpienia dla swojej rodziny.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:02.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: kontakt@poezja.org. Bardzo dziękujemy.