Samotność to stan, który dotyka wielu ludzi. Czasami jest on spowodowany świadomą decyzją, a niekiedy staje się konsekwencją obranej przez człowieka drogi życiowej. Zazwyczaj odosobnienie ukazywane jest w sposób negatywny i wiąże się ze złym samopoczuciem wyalienowanej osoby. Niekiedy jednak samotność przewrotnie okazuje się stanem wręcz pożądanym i postrzeganym bardzo pozytywnie. W taki sposób piszą o niej między innymi Ignacy Krasicki w utworze „Osobność” oraz Adam Mickiewicz w wierszu „Do samotności”.
Oba dzieła powstały w zupełnie różnych epokach, oświeceniu oraz romantyzmie. Utwór Krasickiego wydany został już po śmierci autora w 1830 roku i wszedł w skład zbiorczego tomiku poetyckiego pod tytułem: „Dzieła Krasickiego dziesięć tomów w jednym” opublikowanego w tym samym roku. Dzieło ma klasyczną, stroficzną budowę. Pojawiają się w nim odniesienia do starożytnej mitologii, zarówno rzymskiej, jak i greckiej. Z kolei wiersz Mickiewicza pochodzi z wydanego w 1929 roku tomiku poetyckiego „Poezje”, gdzie stanowi sto siedemdziesiąty szósty utwór. Podobnie ma klasyczną, regularną budowę, jednak z niewielkimi wyjątkami. W obu dziełach podmiot liryczny wypowiada się w pierwszej osobie liczby pojedynczej i zwraca się bezpośrednio do samotności, czyniąc z niej ożywionego adresata lirycznego.
Zarówno Krasicki jak i Mickiewicz, w podobny sposób ukazują w swoich dziełach motyw samotności. Oboje skupiają się na znacznie mniej powszechnym postrzeganiu odosobnienia jako stanu pozytywnego, dającego ukojenie lub wręcz nawet jawną radość. Oświeceniowy twórca odnajduje w samotności spokój, którego brak mu w powszechnej codzienności. Ucieka się do niej po to, by odpocząć przede wszystkim od innych ludzi i konfrontacji z nimi, która jest dla niego uciążliwa. Romantyczny poeta czyni bardzo podobnie. Świadomie wybiera ten stan, aby móc skryć się przed trudami egzystencji. Z dala od reszty społeczeństwa może w pełni oddać się swojemu ulubionemu zajęciu, czyli rozmyślaniu, a tym samym tworzeniu. Obaj artyści w szczególny sposób podkreślają istotną rolę samotności w swoim życiu oraz opisują, jaki ma ona na nich wpływ.
W utworze „Osobność” podmiot liryczny opisuje swój burzliwy żywot. Zdaje się narzekać na liczne przeciwności, które naznaczyły jego egzystencję. Zwraca uwagę na fakt, że bardzo długo pozwalał decydować o sobie Fortunie, czyli losowi. Biernie przyjmował wszystko, co zrzucane było na jego barki, godząc się nawet na najgorsze. Życie wśród społeczeństwa było dla niego niezwykle męczące, dlatego tytułowa osobność okazuje się wręcz wybawieniem. Osoba mówiąca odnajduje ją w „spokojnym kącie”, czyli najprawdopodobniej swoim ukochanym miejscu, a zarazem swego rodzaju samotni. To właśnie tu ma możliwość swobodnego bycia sobą, rozmyślania, a przede wszystkim – zasłużonego odpoczynku. Krasicki postrzega odosobnienie jako odskocznię od trudów życia, czas w pełni dla siebie: i dla ciała, i dla duszy. Dochodzi do wniosku, że nadszedł czas, aby odpuścić i skupić się na sobie. Samotność staje się idealną okolicznością i momentem do realizacji tego postanowienia. Wiąże się ona z długofalową decyzją, a nie krótkotrwałym stanem. Raz podjęta będzie towarzyszyła człowiekowi przez resztę jego życia.
W wierszu „Do samotności” osoba mówiąca wyraźnie podkreśla swoją fascynację spowodowaną bliską wizją samotności. Ucieka się do niej, aby odpocząć od rzeczywistości i zanurzyć we własnych myślach. Pomiot liryczny wprost wyraża swoje szczęście związane ze świadomym osamotnieniem z wyboru. Świat rzeczywisty jest dla niego przestrzenią pełną bólu – mimo iż przebywa wówczas wśród ludzi, tak naprawdę czuje się jeszcze mocniej wyalienowany niż wtedy, gdy jest sam.
Ma to związek z wygnaniem, którego doświadczył Adam Mickiewicz. Poeta zmuszony był wyemigrować z kraju i osiąść w Paryżu. Mimo iż uciekł ze względu na zagrożenie ze strony zaborców, wciąż tęsknił za ojczyzną. Choć przebywał wśród ludzi, tak naprawdę czuł się zupełnie wyobcowany. Podmiot liryczny w utworze porównuje samotność do żywiołu wody, która w upalne dni chłodzi ciało i duszę, a w której to myśli mogą swobodnie przepływać niczym fale. Jednak człowiek nie może przebywać nieustannie zarówno w wodzie, jak i w odosobnieniu. Chcąc nie chcąc musi wracać zarówno na suchy ląd jak i pośród innych ludzi. Przymus ten jest dla podmiotu lirycznego największym rozczarowaniem, a zarazem dramatem, dlatego pragnie jak najwięcej korzystać z chwil, kiedy jest sam.
Oba utwory w bardzo zbliżony do siebie sposób prezentują motyw samotności. Obaj poeci odnajdują w niej ukojenie i swobodę. Krasicki postrzega ją jako symbol całkowitego zerwania z dotychczasowym stanem rzeczy. Odosobnienie wiąże się bezpośrednio z diametralną zmianą stylu życia i skupieniem się na odpoczynku. U Mickiewicza jest ona jednak tylko przejściowa. Świadoma samotność nie może trwać nieskończenie długo, prędzej czy później zostanie pokonana przez realia rzeczywistości. Mimo iż w obu dziełach motyw samotności ukazany jest w bardzo pozytywny sposób, jako coś pożądanego i dającego ulgę, same utwory mają jednak melancholijny, pesymistyczny wydźwięk. Skupiają się na problemach dotykających nie tylko twórców, ale i wielu ludzi, które z pozoru może wyleczyć jedynie odosobnienie. Paradoksalnie to właśnie świadome odcięcie się od społeczeństwa staje się jedynym remedium na wszelkie problemy dotykające ludzkiej natury.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.