Jan Lechoń zasłynął jako warszawski poeta, krytyk literacki oraz współtwórca grupy poetyckiej Skamander. W jego twórczości odnaleźć można fascynację dziełami wielkich mistrzów, inspirował się również relacjami pomiędzy literaturą a muzyką i malarstwem. Ostatnią z cech jego poezji odnaleźć można przede wszystkim w utworach „Do malarza” oraz „Czerwone wino”.
Spis treści
W obu wierszach pojawiają się środki wyrazu artystycznego, które pomagają w tworzeniu poetyckiego obrazu opisywanego zjawiska. W przypadku wiersza „Czerwone wino” służą one opisowi jesieni, natomiast w „Do malarza” – krajobrazu, który inspirować może artystów. Wśród środków stylistycznych wyróżnić należy zatem epitety („skórka zielona”, „wodą świetlistą”, „przepych koralu”, „tajemnicze głębiny”) oraz metafory, za sprawą których opisy stają się bardzo plastyczne. Tę samą funkcję pełnią również porównania służące opisowi emocji, jakie towarzyszą obserwacji natury („jak nurek schodzi w mrok tajemniczych głębin”). W wierszu „Do malarza” odnaleźć można także wykrzyknienia oraz apostrofy („patrz, artysto!”, „szukaj wzoru!”), a w „Czerwonym winie” – pytanie retoryczne („czy jestem szczęśliwy?”). W utworze „Do malarza” podmiot liryczny zwraca się do artysty, natomiast w „Czerwonym winie” obserwuje świat i wyraża swoje przemyślenia na jego temat.
Choć tematyka obu wierszy jest odmienna, zauważyć można w nich ten sam sposób poetyckiego obrazowania rzeczywistości. Najważniejszą rolę w obu utworach odgrywają barwy. Pozwalają one na oddanie szczegółów opisywanej scenerii.
Z treści wiersza „Do malarza” wynika, że obserwacje podmiotu lirycznego rozgrywają się wieczorem. Początkowe wersy wskazują, iż stopniowo nad Sekwaną pojawia się mgła, a niebo nabiera koloru liliowego. Zmiany, jakie zachodzą pod wpływem pory dnia, inspirują podmiot liryczny. Chce zwrócić uwagę na szczegóły krajobrazu adresatowi swojego utworu – artyście. Zachęca go do obserwacji pejzażu, za którego sprawą możliwe staje się stworzenie niezwykle pięknego dzieła sztuki.
W dalszej części utworu podmiot liryczny dostrzega kolejne walory estetyczne – wyobraża sobie światło, które stopniowo wznosić się będzie nad budowle. Prosi artystę, by ten starał się on nie pomijać tych detali i uważnie obserwował otaczającą go rzeczywistość. Stwierdza, że dla malarstwa najważniejsze jest czujne oko i skupienie na szczegółach. W wersach:
I goń jedynie pewne szczęście
Boskiego kształtu i koloru.
podkreśla, jak ważne jego zdaniem są to umiejętności.
Utwór „Czerwone wino” nie posiada adresata. Jego tematem są osobiste refleksje podmiotu lirycznego, który z uwagą obserwuje i opisuje charakterystyczne cechy jesieni. Zwraca on uwagę nie tylko na charakter konkretnych pór dnia, ale również na najmniejsze szczegóły. Podziwia je i docenia ich piękno. Utwór utrzymany jest w spokojnym, nastrojowym klimacie. Podmiot liryczny bardzo dokładnie charakteryzuje wszystkie przejawy jesieni. „Senne godziny” oraz urokliwe wieczory wiosenne są tym, co zainspirowało osobę mówiącą do dalszych obserwacji. W wersie:
Renoir chyba w sadzie pomalował śliwy
skupia uwagę czytelnika na detalach. Kształt i kolor śliw przypominają jej o twórczości francuskiego impresjonisty – Augusta Renoir. Opisywany przez podmiot liryczny pejzaż jest dla niego dziełem sztuki. Choć maluje go jedynie przy pomocy słów, czyni to bardzo plastycznie, dzięki czemu możliwe staje się odtworzenie wszystkich szczegółów w taki sposób, by czytelnik mógł wyobrazić sobie krajobraz z wiersza.
Pytanie retoryczne, które mieści się w drugiej strofie utworu, wskazuje na obecność podmiotu lirycznego. Obserwując otaczający świat zastanawia się on, czy jest szczęśliwy. Pytanie to pojawiło się w jego umyśle w momencie, gdy dostrzegł wspaniałość otaczającej go natury. W ostatniej strofie opisuje swój zachwyt przy pomocy rozbudowanego porównania – widzi siebie jako nurka, który stopniowo zagłębia się w naturę, podziwia ją i stara się dostrzec wszystkie jej uroki.
Porównanie obu wierszu pozwala zauważyć, jak dużą wagę w swojej twórczości przywiązywał Lechoń do barw i obecności w poezji odniesień do różnych rodzajów sztuki. W utworach poety odnaleźć można kilka cech kolorów, które starał się wplatać w swoje wiersze. Są to bez wątpienia barwy odnoszące się do zjawisk atmosferycznych, nieba i natury; kolory, które służą opisywaniu zwierząt oraz roślin, a w końcu barwy cechujące poszczególne, opisywane przez poetę przedmioty.
„Do malarza” oraz „Czerwone wino” to wiersze, które określane są jako „malowane słowem”. Oznacza to, że ukazują opisywany krajobraz w bardzo plastyczny sposób. Podmiot liryczny, w obu przypadkach, szczególną uwagą objął nie tylko barwy, ale również efekty świetlne, których przedstawienie dopełnia obrazu i pozwala czytelnikowi wyobrazić sobie opisywaną scenerię w sposób bardzo dokładny. Zarówno wiersz „Do malarza” jak i „Czerwone wino” są pochwałą piękna natury, zachętą do uważnego spoglądania na nią oraz udaną próbą plastycznego odmalowania krajobrazu za pomocą słów.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:22.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.