Bundesarchiv, Bild 183-S98592 / Rudolph / CC-BY-SA 3.0, CC BY-SA 3.0 DE, via Wikimedia Commons
Utwór Tadeusza Borowskiego „Kim jesteś” stanowi dojrzałe wyznanie miłości. Poeta nie opisuje gwałtownego uczucia, które dopiero się narodziło. Dobrze zna kobietę, ale wciąż darzy ją miłością.
Spis treści
Autor nie zastosował podziału na strofy, utwór ma budowę stychiczną. Składa się z osiemnastu wersów. Utwór został napisany dziewięciozgłoskowcem. Nie pojawiają się rymy.
Wiersz należy do liryki inwokacyjnej, co sugeruje już jego tytuł. Podmiot liryczny zwraca się do kobiety. Nie ujawnia jej tożsamości, ale z pewnością jest to jego ukochana. Pojawiają się więc liczne apostrofy („Kim jesteś? Ręki twojej gest i uśmiech drżący w cieniu ócz znam”, „Tak i ty bliska mi jesteś i tak znana, że słowem ciebie nie ogarnę ani obrazem”, „czuję w sobie idący czar od ciebie”).
Warstwa stylistyczna utworu jest rozbudowana. Oprócz wspomnianych apostrof zastosowano także pytania retoryczne („Kim jesteś?”, „Skąd przyszedłem tu?”), epitety („uśmiech drżący”, „domy bliskie i otwarte”, „niepokojącą ufność”), metafory („czuję w sobie idący czar od ciebie”) oraz porównania („nie mogę w sobie kształtu odtworzyć, jakbym szedł ulicą tak dobrze znaną, że mi patrzeć na domy bliskie i otwarte na oścież oczom -- nie potrzeba”, „jakbym ujrzał anioła, który nagle rozwijać jął do lotu skrzydła i memu dziwił się lękowi”). Pojawia się również wyliczenie („czar od ciebie, niepokojącą ufność, dobroć i może grozę piękna”) i oksymoron („niepokojącą ufność”).
Podmiot liryczny zwraca się do swojej ukochanej. Nie chce przekazać jej niczego konkretnego, dzieli się z nią refleksją na temat miłości. Osoba mówiąca niespodziewanie zatrzymuje się w codziennym pędzie. Dostrzega rzeczy, na które przez długi czas nie zwracała uwagi.
Podmiot liryczny wyznaje ukochanej miłość w spokojny, dojrzały sposób. Pary nie łączy chwilowe zauroczenie, ale prawdziwe uczucie, które przetrwało lata. Łatwo jest wdać się w chwilowy, namiętny romans. Nowa osoba zawsze wydaje się fascynująca. W związkach, które dopiero się rozpoczęły, czułość i wyznania miłości są na porządku dziennym. Zakochanym wydaje się, że tak będzie zawsze. Nie dopuszczają do siebie myśli, że ich uczucia kiedyś osłabną. W naturze człowieka leży jednak niestałość. Nawet największe namiętności przemijają. Związek dwojga ludzi ewoluuje z czasem. Jeśli istnieje między nimi wystarczająco silna więź, zakochanie przeradza się w dojrzałą miłość. Przyjaźń i docenianie zwyczajnych, codziennych chwil sprawiają, że ludzie zostają ze sobą, nawet gdy zauroczenie przemija.
Osoba mówiąca zdaje sobie sprawę, że niejednokrotnie nie dostrzegała obecności swojej ukochanej. Zadaje więc sobie zaskakujące pytanie, zastanawia się, kim tak naprawdę jest jej partnerka. Podmiot liryczny zna kobietę tak dobrze, że nie potrafi jej opisać. Obecność ukochanej jest oczywista i naturalna. Na początku związku, mężczyzna z pewnością podziwiał jej oczy, uśmiech, a nawet gesty. Wszystko wydawało mu się wyjątkowe i niepowtarzalne. Upływ lat sprawił jednak, że przestał dostrzegać cechy, w których się zakochał.
Codzienna rutyna nie sprzyja namiętności. Podmiot liryczny zdaje sobie sprawę ze schematyczności swojej egzystencji. Gdy idzie dobrze znaną ulicą, nie przygląda się budynkom, ponieważ widział je już wiele razy. Po powrocie do domu, sytuacja wygląda podobnie. Osoba mówiąca dostrzega, że często ignorowała swoją ukochaną. Nadchodzi czas na refleksję. Podmiot liryczny wciąż kocha kobietę, ale trudno wyrazić mu te uczucia. Jest przekonany, że żaden wiersz ani obraz nie oddadzą tego, jak postrzega swoją ukochaną. Dla innych jest zwyczajną kobietą, która nie wyróżnia się wśród pozostałych.
Osoba mówiąca patrzy na nią inaczej. Darzy adresatkę utworu prawdziwą, dojrzałą miłością, dlatego nie dostrzega jej przeciętności. Być może na co dzień nie docenia wszystkiego, co kobieta wnosi do jej życia. Trudno jej jednak wyobrazić sobie samotną egzystencję bez ukochanej.
Podmiot liryczny dostrzega w kobiecie rzeczy dla innych niezauważalne. Nie odbiera jej obecności wzrokiem ani słuchem, po prostu ją czuje. Tak silna więź łączy tylko osoby, które przeżyły ze sobą wiele lat. Wspólne doświadczenia zbliżają. Zacierają się różnice między dwoma ludźmi, ponieważ para dzieli ze sobą wszystkie codzienne chwile.
Podmiot liryczny opisuje sprzeczności, które łączy w sobie ukochana. Potrafi być opiekuńcza, dobra i piękna, ale też niepokojąca, a nawet groźna. Te cechy sprawiają, że wciąż jest fascynująca i tajemnicza. Podmiot liryczny jest przekonany, że nigdy w pełni nie pozna ani nie zrozumie swojej ukochanej. Jest bliska i znajoma, a jednocześnie daleka. Osoba mówiąca porównuje ją do istoty nadprzyrodzonej, żyjącej w towarzystwie człowieka. Ukochana przypomina anioła, który dziwi się, dlaczego ludzie odczuwają przed nim respekt. Kobieta nie zdaje sobie sprawy z własnej wyjątkowości, ponieważ nie patrzy na siebie z perspektywy człowieka, który ją kocha.
Adresatka utworu posiada różne oblicza, które ukazuje odpowiednim osobom. Dla niektórych może być piękna, przeciętna, groźna lub życzliwa. Podmiot liryczny zna ją najlepiej, ale wciąż ma wrażenie, że kobieta ma przed nim tajemnice. Ukazuje w wierszu subiektywny portret kobiety, w którym największe znaczenie odgrywają uczucia.
Aktualizacja: 2024-06-26 20:05:02.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.
