„Proszę państwa do gazu” to opowiadanie Tadeusza Borowskiego ukazujące codzienność obozu koncentracyjnego Auschwitz. Narrator-więzień opisuje w nim proces selekcji nowo przybyłych transportów. Przedstawia, jak więźniowie funkcyjni są zmuszeni do pomocy nazistom w organizacji eksterminacji, próbując jednocześnie przetrwać w nieludzkich warunkach.
Spis treści
To postać spajająca wszystkie utwory autora. Bohater ten posiada wiele cech wspólnych z samym Borowskim, jednak nie można go w pełni utożsamiać z autorem. Borowski czerpał inspirację ze swoich doświadczeń, ale jego utwory nie są typową autobiografią, lecz literackim zapisem obozowej rzeczywistości. Tadek, podobnie jak Borowski, był poetą, studiował na tajnym Uniwersytecie Warszawskim i przed trafieniem do obozu pracował w firmie budowlanej. Jego losy, choć fikcyjne, odzwierciedlają realia życia w obozie koncentracyjnym. Mimo tragicznych warunków, w jakich się znalazł, bohater stara się zachować resztki swojego człowieczeństwa. Ma narzeczoną Marię, która także została uwięziona w obozie w wyniku łapanki, co dodatkowo wpływa na jego emocjonalny stan. W opowiadaniu “Proszę państwa do gazu” Tadek przebywa w obozie Birkenau. Jako Polak znajduje się na uprzywilejowanej pozycji w porównaniu do więźniów żydowskich, ponieważ otrzymuje paczki z żywnością z domu. Choć tęskni za rodziną i normalnym życiem, jego celem jest przetrwanie w obozowej rzeczywistości. Wydaje się silnym i odpornym mężczyzną, jednak nie pozostaje obojętny na brutalność świata, w którym się znalazł. Dzień, w jakim przybywa transport z Sosnowca i Będzina, okazuje się dla niego jednym z najtrudniejszych momentów w obozie. Zostaje przydzielony do pracy na rampie, gdzie musi segregować bagaże, a także odbierać nowo przybyłym ich rzeczy osobiste. Najbardziej traumatyczne staje się jednak sprzątanie wagonów, w których znajdują się nie tylko pozostawione przedmioty, ale także ciała ludzi.
Tadek początkowo postrzegał pracę członków Kanady jako sposobność do zdobycia przydatnych w obozie rzeczy. Dopiero tego dnia uświadamia sobie, jak wyniszczające i dehumanizujące zające jest to zajęcie. Nie potrafi poradzić sobie z emocjami, jakie wywołuje u niego ta sytuacja. Szybko robi mu się słabo i najchętniej uciekłby do baraku, ale SS-mani kontrolują więźniów. Bohater zaczyna odczuwać wątpliwości, ponieważ zauważa, że nie potrafi współczuć ludziom z transportu, mimo że większość z nich zostanie skierowana prosto do komory gazowej. Wręcz przeciwnie, czuje do nich antypatię, ponieważ przez nich musi wykonywać tę potworną pracę. To ukazuje, jak obóz zmienia ludzką psychikę i przewartościowuje moralność człowieka.
To pokazuje, jak w warunkach obozowych pierwotny instynkt przetrwania zaczyna dominować nad ludzkimi emocjami. Choć wydawało się, że jest odpornym człowiekiem, przechodzi załamanie nerwowe. Wymiotuje na widok martwych ciał i odsuwając się od rampy, zostaje brutalnie pobity przez SS-manów. Jego reakcja pokazuje, że mimo wszystko nie jest jeszcze całkowicie odczłowieczony, że wciąż tkwi w nim resztka wrażliwości. Jednak obozowa rzeczywistość sprawia, że stopniowo staje się coraz bardziej obojętny, uczy się posługiwać ironią i nabiera dystansu do tragedii.
Był kolegą Tadka, członkiem Kanady. Henri pochodzi z Francji, tęskni za winem ze Strasburga, ale jednocześnie doskonale przystosował się do warunków obozowych. Jest odporny psychicznie, a transporty traktuje jako okazję do zdobycia żywności i przydatnych przedmiotów. W przeciwieństwie do Tadka, nie przeżywa dylematów i nie zastanawia się nad losem ofiar. Jego postawa pokazuje, jak różnie ludzie reagują na ekstremalne warunki i do jakiego stopnia można dostosować się do świata rządzonego przez przemoc.
W opowiadaniu pojawiają się także inni członkowie Kanady, w tym marsylczyk, którego Tadek nazywa Coswayem. Jest to cyniczny, otyły mężczyzna, jaki traktuje obozową rzeczywistość jako swoistą ekonomię przetrwania. Jego słowa ukazują, że więźniowie, którzy nie dostają paczek z domu, są w pełni uzależnieni od napływu nowych transportów, co dodatkowo podkreśla mechanizmy dehumanizacji.
Aktualizacja: 2025-02-19 15:59:57.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.