Skąpiec jako komedia molierowska

Molier był francuskim komediopisarzem epoki baroku. Wypracował charakterystyczny styl, dlatego jego dzieła nazywa się komediami molierowskimi. Posiadają one szereg cech, które wyróżniają je wśród innych dramatów. Doskonałym przykładem komedii molierowskiej jest „Skąpiec”.

Utwory Moliera charakteryzują się synkretyzmem gatunkowym. „Skąpiec” łączy w sobie cechy farsy, komedii dell'arte i satyry społecznej. Farsa charakteryzuje się wartką akcją oraz prostym komizmem języka i sytuacji. W utworze niejednokrotnie pojawia się niezbyt wyszukany humor, zwłaszcza w słowach i zachowaniach służby. Jako przykład może posłużyć postać Jakuba, który pełni w domu rolę stangreta i kucharza. Farsą jest także postępowanie Frozyny, która wmawia Harpagonowi, że jest atrakcyjny dla młodej i pięknej Marianny.

„Skąpiec” posiada także elementy komedii dell'arte. Ten gatunek charakteryzuje się obecnością przejaskrawionych postaci, które przypominają bardziej karykatury, niż prawdziwych ludzi. Harpagon stanowi uosobienie skąpstwa. Komedia pełni też rolę satyry społecznej. Molier piętnuje przywary współczesnego sobie społeczeństwa. „Skąpiec” odgrywa więc też rolę dydaktyczną. Ukazuje, jak skąpstwo jest w stanie zniszczyć życie i relacje z rodziną. W finale komedii, Harpagon zostaje sam ze swoją szkatułką. W utworze pojawiają się więc też elementy tragiczne. Główny bohater może wydawać się komiczny, ale jego życie w rzeczywistości jest bardzo smutne. Rezygnuje ze wszystkiego i wybiera samotność, aby skupić się na pieniądzach.

W komedii molierowskiej, najważniejszą rolę odgrywa komizm postaci, dlatego też jest nazywana „komedią charakterów”. Komiczny jest głównie Harpagon. Jego skąpstwo jest absurdalne. Bohater w każdym momencie zastanawia się, jak można zaoszczędzić. Kradzież szkatułki jest dla niego osobistą tragedią, porównywalną do śmierci. Harpagon jest okrutny i przerażający, ale w rzeczywistości wywołuje śmiech i politowanie. Nie bez powodu staje się pośmiewiskiem w swojej okolicy. W utworze pojawiają się także komizm języka i sytuacji.

Dzieła Moliera mają bawić czytelnika na każdym poziomie. Utwór posiada elementy komedii omyłek. Bohaterowie wielokrotnie źle odczytują swoje intencje, co prowadzi do zabawnych sytuacji. Jakub pełni rolę pośrednika w konflikcie Kleanta i Harpagona, ale przeinacza usłyszane słowa. Mężczyźni niesłusznie myślą więc, że doszli do porozumienia. Podobnie jest w rozmowie Walerego i Harpagona. Skąpiec uważa, że rządca mówi o szkatułce, a ten ma na myśli Elizę.

„Skąpiec” jest dziełem uniwersalnym. Jego przesłanie pozostaje aktualne w XXI wieku, ponieważ wciąż istnieją ludzie, którzy poświęcą wszystko, aby zgromadzić majątek. Komedia molierowska ukazuje ponadczasowe prawdy psychologiczne, społeczne i moralne. Autor porusza poważną tematykę, uważając lekkiego, żartobliwego języka. W rzeczywistości jednak, opisana historia jest przygnębiająca. Czytelnik staje się świadkiem rozpadu rodziny. Opanowany obsesją starzec całkowicie oddala się od swoich dzieci.

Zakończenie komedii jest wymowne. Dochodzi do zjednoczenia zaginionej rodziny d'Alburci. Szczęśliwy Anzelm, będący w rzeczywistości don Tomaszem, robi wszystko, aby uszczęśliwić odnalezione dzieci. Nie może doczekać się też spotkania z żoną. Jest przeciwieństwem Harpagona. Skąpiec zostaje całkiem sam. Jego dzieci odchodzą, aby założyć własne rodziny. On jednak na to nie zważa, ponieważ chce tylko uściskać swoją szkatułkę z pieniędzmi. Molier zdecydowanie staje po stronie młodych, dla których znaczenie ma prawdziwa miłość, a nie majątek.

Przeczytaj także: Na czym polega uniwersalizm Skąpca Moliera?

Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:59.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.