Romeo i Julia jako dramat elżbietański - cechy

Autorką opracowania jest: Adrianna Strużyńska.

William Szekspir na zawsze zmienił oblicze europejskiego teatru. Odszedł od sztywnych reguł, których przestrzegali twórcy antyczni, sprawiając że widowiska stały się bardziej interesujące dla współczesnej mu publiczności. Sztuka XV i XVI wieku jest nazywana teatrem elżbietańskim, ponieważ powstawała za panowania królowej Elżbiety I. Jednym z najsłynniejszych dzieł Szekspira jest tragedia „Romeo i Julia”. Dramat posiada cechy, charakterystyczne dla teatru elżbietańskiego.

Szekspir nie przestrzegał zasady trzech jedności (czasu, miejsca i akcji). Dramaty antyczne koncentrowały się wokół jednego wątku. Fabuła „Romea i Julii” jest bardziej złożona. Pojawiają się epizody i wątki poboczne. Złamana jest również zasada jedności miejsca. W dramatach antycznych, akcja rozgrywała się w jednym miejscu. U Szekspira, bohaterowie przemieszczają się między różnymi lokacjami. Wydarzenia rozgrywają się w dwóch włoskich miastach: Weronie i Mantui. Akcja ma miejsce na ulicy, placu, w domu i ogrodzie Kapuletów, celi ojca Laurentego, grobowcu, do którego złożono ciało Julii oraz na ulicy w Mantui. W dramacie elżbietańskim złamana jest także zasada jedności czasu. W starożytności, wydarzenia rozgrywały się w przeciągu jednej doby. Miało to tworzyć wrażenie, jakby wszystko działo się na oczach widza. W tragedii „Romeo i Julia”, akcja obejmuje pięć dni i nocy. Rozpoczyna się w niedzielę o świcie, a kończy się w piątek o tej samej porze.

W dramacie elżbietańskim złamana zostaje także zasada decorum. Twórcy antyczni uważali, że treść musi być zgodna z formą. Ich utwory były więc jednolite stylistycznie. Tragedię utrzymywano w stylu wysokim, a komedię - w niskim. Dzieło Szekspira jest tragedią, a jednak pojawiają się w nim elementy komiczne, które przełamują patos. Romeo i Julia wypowiadają się w podniosły sposób, posługują się rozbudowanymi porównaniami i metaforami, wyznając sobie miłość. Obecne są także postaci komiczne. Należą do nich Merkucjo i piastunka Marta. Bohaterowie wykazują się poczuciem humoru. Według antycznego wzorca, w tragedii mogły pojawiać się wyłącznie postaci wysoko urodzone, książęta i przedstawiciele arystokracji. U Szekspira jest inaczej. Rody Kapuletów i Montekich należą do arystokracji, ale pojawiają się także służący, muzykanci i obywatele Werony. W czasach antycznych na scenie nie ukazywano śmierci. O krwawych wydarzeniach bohaterowie dowiadywali się od posłańców. W dziele Szekspira, przedstawione zostają sceny śmierci Merkucja i Tybalta oraz samobójstwa Romeo i Julii.

Szekspir wprowadził do dramatu sceny zbiorowe, podczas gdy w czasach starożytnych na scenie mogło znajdować się maksymalnie trzech aktorów. Po przepychance służących na placu gromadzą się obywatele, pojawia się również scena balu maskowego. W czasach antycznych, akcja dramatu miała miejsce na otwartej przestrzeni, zazwyczaj dziedzińcu. U Szekspira pojawiają się małe pomieszczenia, takie jak sypialnia Julii lub grobowiec Kapuletów. Okazało się, że mimo obaw twórców poprzednich epok i ubogiej scenografii w teatrze elżbietańskim, widzowie nadążali za akcją i nie potrzebowali dodatkowych wyjaśnień.

Budowa dramatu elżbietańskiego różni się antycznego wzorca. W czasach starożytnych, utwór dzielił się na prolog, epejsodiony (dialogi i monologi bohaterów), stasimony (pieśni chóru) oraz epilog. Dzieło Szekspira składa się z aktów i scen, czyli ma formę znaną współczesnemu czytelnikowi. Rola chóru została znacznie okrojona. W czasach antycznych, chór objaśniał akcję. W dramacie Szekspira, zapowiada nadchodzące wydarzenia, ale ich interpretacja zostaje pozostawiona czytelnikowi.

Charakterystyczną cechą tragedii antycznej była obecność fatum. W dramacie Szekspira na los bohaterów wpływają błędy ludzkie, a nie nieodwołalna wola bogów. Romeo i Julia giną, ponieważ ich rodziny od wieków nie są w stanie się pojednać. Nie decydują o tym bóstwa, ale rody Kapuletów i Montekich.


Przeczytaj także: Czy Romeo i Julia musieli umrzeć?

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.