Alek, Rudy i Zośka to główni bohaterowie książki Aleksandra Kamińskiego pt. „Kamienie na szaniec”. Byli oni trójką przyjaciół, którzy walczyli w konspiracji warszawskiej w czasie II wojny światowej. Swoją postawą i oddaniem wielokrotnie udowodnili, że są gotowi działać w służbie najwyższych wartości. Każdy z młodzieńców posiadał indywidualny zestaw cech, dzięki którym potrafili stawić czoła zagrożeniu.
Zośka, a więc Tadeusz Zawadzki, charakteryzował się ogromną dyscypliną i zdolnościami przywódczymi. Był to silny, wysportowany chłopak, który stawiał sobie duże wymagania. Posiadał delikatne rysy twarzy, zielone oczy i jasne włosy – jego pseudonim odnosił się do tych cech wyglądu. Jako uczeń Zośka wyróżniał się nie tylko inteligencją, ale i skromnością. Nieco nieśmiały z trudem przyjmował pochwały na swój temat. Chłopiec wyróżniał się szczególnie w takich dyscyplinach sportowych jak hokej, tenis i strzelectwo. Zośka o wiele bardziej związany był z matką i to z nią spędzał większość czasu – jego ojciec, uznany profesor Politechniki Warszawskiej, współpracował z AK.
Tadeusz nie szukał przyjaciół – pozostawał jednak serdeczny dla każdej osoby. Cecha ta, połączona z wyjątkową charyzmą chłopca sprawiała, że ludzie cenili go i chcieli z nim przebywać. Zośka swoje zdolności przywódcze rozwijał w harcerstwie. W zgrupowaniu posiadał tytuł harcmistrza. Uczył kolegów nie tylko służby, ale przede wszystkim obowiązkowości, punktualności i odwagi. Nie wahał się, by nieść pomoc swoim przyjaciołom nawet w najbardziej dramatycznych momentach. Po aresztowaniu swojego przyjaciela – Rudego – nie ustawał w staraniach, by przeprowadzić akcję jego odbicia. Zośkę określić można jako sprawnego organizatora, ale również osobę nieco zdystansowaną od otoczenia i zamkniętą w sobie. Brał udział w akcji pod Sieczychami jako dowódca 20 sierpnia 1943 roku. Tam poległ.
Jego przeciwieństwem był Alek – Aleksy Dawidowski. Był to chłopiec o bardzo pogodnym, serdecznym usposobieniu. Mimo tego, że był równie wysportowany jak Zośka, wolny czas wolał spędzać w kinie niż uprawiając sporty. Bardzo łatwo nawiązywał kontakty i charakteryzował się szczerością i dociekliwością. Alek uczył się bardzo dobrze. Pochodził z sytuowanej rodziny – jego ojciec był właścicielem fabryki, jednak zależało mu przede wszystkim na tym, by jego syn zdobył odpowiednie wykształcenie.
Z racji swojego przyjacielskiego usposobienia Alek obdarzony był zaufaniem i sympatią wielu osób. Wiele akcji udało się przeprowadzić z powodzeniem właśnie dlatego, że koordynował je ten energiczny i bystry chłopak. Przynależność do grupy harcerskiej pozwoliła mu nie tylko na rozwijanie swoich umiejętności, ale również na uspokojenie swoich emocji, doskonalenie uważności i odpowiedzialności. Alek jako pierwszy z grupy został wyróżniony krzyżem Virtuti Militari za bohaterską postawę wobec wroga i śmierć na posterunku. Zginał 30 marca 1943 roku w czasie akcji pod Arsenałem.
Jan Bytnar – Rudy – wyróżniał się na tle swoich przyjaciół umiejętnościami technicznymi. Był autorem wielu wynalazków, które świetnie sprawdzały się w trakcie prowadzenia akcji. Był to chłopiec nie tak atletycznie zbudowany jak jego przyjaciele, jednak jego zdolności świetnie uzupełniały się z resztą grupy. Swój pseudonim zawdzięczał Rudy przede wszystkim kolorowi włosów oraz serdecznej, obsypanej piegami twarzy.
Początkowo Janek był postacią nieśmiałą, skrytą i stroniącą od towarzystwa. W harcerstwie sprawował funkcję kucharza. Pochodził z rodziny inteligenckiej w pierwszym jej pokoleniu. Oznacza to, że ojciec Rudego był synem chłopów. Dziadek Rudego opuścił swój dom rodzinny i przeniósł się do Warszawy, aby zdobyć wykształcenie. Można więc wnioskować, że zdolności analityczne i zaradność chłopiec wyniósł z domu rodzinnego. Wydarzenia, w których brał udział, rozwinęły jego zdolności interpersonalne i stworzyły z niego zdecydowanego, opanowanego mężczyznę. Tym, co wyróżnia Rudego na tle jego przyjaciół to niezwykła determinacja, honor i odwaga. W trakcie aresztowania nie wydał swoich najbliższych – chronił ich pomimo tortur, jakie musiał przechodzić. Dla Zośki i Alka Rudy był bardzo ważny. Cenili nie tylko jego inteligencję, ale również spryt, zaradność i lojalność. Zmarł kilka dni po odbiciu go z aresztu gestapo – 30 marca 1942. Poniósł śmierć jako pierwszy z trójki przyjaciół.
Każdy z chłopców był różny, jednak mimo wszystko bardzo wiele ich łączyło. Doświadczenie pokoleniowe – osiągnięcie pełnoletniości w czasie II wojny światowej – ukształtowało ich jako mężczyzn, patriotów i wzorowych obywateli. Byli to chłopcy ambitni, posiadali swoje plany, marzenia, przygotowywali się do wkroczenia w dorosłe życie. Mimo tego, że wojna zabrała im najlepsze lata życia, starali się ze wszystkich sił walczyć o ojczyznę i przeciwstawiać się okupantom. Aktywnie uczestniczyli w działaniach podziemnej organizacji „Wawer” – czuli, że jest to ich obowiązek. Choć posiadali – jak każdy człowiek – swoje wady – pokazali, jak ważne są takie ideały jak patriotyzm, miłość, przyjaźń, lojalność, pracowitość i oddanie sprawie.
Aleksander Kamiński zdecydował się przytoczyć ich historię w swojej książce. Wykorzystał własne doświadczenia, relację przyjaciół chłopców oraz opowieści uczestników akcji pod Arsenałem. Wiele informacji o ostatnich momentach życia Rudego zawdzięcza pamiętnikowi Zośki, który był najlepszym przyjacielem chłopca. Historia spisana została bardzo szybko, jednak po śmierci Tadeusza Zawadzkiego, Kamiński zdecydował się uzupełnić ją o dwa kolejne rozdziały. Jest to dowód na to, że postawa głównych bohaterów jest godna szacunku niezależnie od tego, jak bardzo różnili się między sobą. Zarówno Tadeusz Zawadzki, Aleksy Dawidowski jak i Jan Bytnar mogą stanowić wzór postaw dla współczesnego odbiorcy. Z całą pewnością zgodzić można się ze słowami autora „Kamieni na szaniec”, który scharakteryzował ich jako osoby, które „pięknie żyły i pięknie umierały”. Poświęcenie chłopców budzi podziw. Ich historia dowodzi, że najlepsze cechy w człowieku rozwijają się stopniowo. Mężczyźni wykorzystali swoje indywidualne talenty dla służby ojczyźnie. Poświęcili swoje młode życie dla sprawy, która stanowiła dla nich największą wartość.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.