Edward Stachura, fot: Maciej Kłoś, PAP / Alamy
Utwór Edwarda Stachury „Zobaczysz” opowiada o nieszczęśliwej miłości. Została ona przedstawiona jako niszczycielska siła, która odbiera człowiekowi całą radość z życia, a wręcz uniemożliwia normalne funkcjonowanie.
Spis treści
Wiersz ma formę piosenki, często spotykaną w twórczości Stachury. Na przeznaczenie do śpiewania wskazują rytmiczność i melodyjność. Pojawia się także refren. Cztery trzywersowe strofy powtarzają się w utworze dwukrotnie. Piosenka składa się więc z trzech strof oraz refrenu. Dwie zwrotki są sześciowersowe, a jedna - trzywersowa. Liczba sylab w obrębie wersu nie jest stała. Pojawiają się rymy, ale ich układ jest nieregularny.
Utwór należy do liryki inwokacyjnej, podmiot liryczny zwraca się bezpośrednio do adresata. Zastosowano więc apostrofy („kiedy ona cię kochać przestanie, zobaczysz”, „nie będzie cię nosić”, „zobaczysz wszystko to samo”, „lepiej byś przepadł bez wieści”). Podmiot liryczny jest mężczyzną, którego spotkał zawód miłosny. Zwraca się do zakochanego człowieka, ponieważ może go czekać takie samo cierpienie.
Warstwa stylistyczna utworu jest dosyć rozbudowana. Ważną rolę odgrywają antytezy („zobaczysz noc w środku dnia”, „ziemia to nie będzie ziemia”, „ogień to nie będzie ogień”, „woda to nie będzie woda”, „wiatr to nie będzie wiatr”, „zobaczysz obcą własną twarz”). Pojawiają się też epitety („czarne niebo”, „wielkie oczy”). Siły przyrody nabierają cech ludzkich, obecne są personifikacje („wszystkie żywioły, wszystkie będą ci złorzeczyć”). Przesłanie utworu podkreślają, rozpoczynające i kończące go, wykrzyknienia („Ach, kiedy ona cię kochać przestanie, zobaczysz!”, „Lepiej byś przepadł bez wieści!”). Na rytm piosenki wpływają liczne powtórzenia („ziemia, zobaczysz, ziemia to nie będzie ziemia”, „woda, zobaczysz, woda to nie będzie woda”) oraz anafory, kilka wersów rozpoczyna się od tytułowego słowa „zobaczysz”.
Podmiot liryczny opisuje jak wygląda życie mężczyzny, który został porzucony przez swoją ukochaną. Przedstawia kolejne etapy miłosnego zawodu, w wyniku którego, człowiek zostaje całkowicie zniszczony. Stan zakochania i cierpienia, z powodu porzucenia, są przedstawione na zasadzie kontrastu. Człowiek, który może cieszyć się szczęśliwą miłością jest niepoprawnym optymistą, czerpie radość z najmniejszych drobiazgów.
Osoba mówiąca przestrzega jednak czytelnika przed popadaniem w euforię, ponieważ w jednym momencie wszystko może się zmienić. Wystarczy usłyszeć, że druga połówka już nie kocha, wybiera rozstanie. Można się domyślić, że podmiot liryczny właśnie przechodzi przez cierpienie porzuconego mężczyzny, dlatego doskonale rozumie to uczucie.
Świat, który wcześniej wydawał się piękny, nagle staje się ponury i odpychający. Osoba mówiąca ma wrażenie, że wciąż panuje noc, nawet jeśli w rzeczywistości słońce już wstało. Emocje porzuconego człowieka zostają porównane do odwróconych żywiołów, które przestały pełnić swoją funkcję. Podmiot liryczny wie, że ziemia wciąż istnieje, ale ma wrażenie, że nie ma już na niej dla niego miejsca. Ogień zdaje się nie płonąć, woda nie przynosi ochłody, wiatr nie daje wytchnienia w duszny dzień. Osoba mówiąca czuje się, jakby świat zatrzymał się w miejscu. Cierpienie bardzo ją zmieniło, nie przypomina już siebie z przeszłości, gdy była szczęśliwie zakochana. Pozbawiona wsparcia drugiego człowieka czuje strach, jakiego wcześniej nie doświadczyła. Lęk przejmuje kontrolę nad jej życiem, świat wydaje się mroczny i nieprzyjazny.
Człowiek, któremu złamano serce, nie czerpie z niczego radości, nigdzie nie czuje się bezpiecznie. Wydaje mu się, że cały świat jest przeciwko niemu, pogrąża się więc w przygnębiających myślach. Wymowa utworu jest pesymistyczna. Podmiot liryczny nie ma nadziei, że ponownie się zakocha i poczuje się szczęśliwy tak, jak wcześniej. Nie widzi już dla siebie miejsca na świecie, dlatego jedyną ulgą wydaje się śmierć.
Osoba mówiąca nie ma woli walki, całkowicie się poddaje, jest pogrążona w cierpieniu. Myśli o śmierci bez strachu, ponieważ zranione uczucia spowodowały, że umarła za życia. Podmiot liryczny przypomina bohaterów romantycznych, którzy z powodu nieszczęśliwej miłości odbierali sobie życie.
Aktualizacja: 2024-06-27 21:37:27.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.