Edward Stachura, fot: Maciej Kłoś, PAP / Alamy
Utwór Edwarda Stachury „Z nim będziesz szczęśliwsza” przedstawia pożegnanie zakochanych. Poeta opisał kontrast między życiem artysty i podróżnika oraz oczekiwaniami kobiety.
Spis treści
Wiersz ma formę piosenki, typową dla twórczości Stachury. Jest melodyjny, dwukrotnie pojawia się dwunastowersowy refren. Przez swoją charakterystyczną budowę, utwór jest przystosowany do wykonania wokalnego. Znalazł się w repertuarze kilku zespołów, w tym Starego Dobrego Małżeństwa. Oprócz refrenu, wiersz składa się z trzech strof o różnej liczbie wersów. Pierwsza i druga zwrotka są sześciowersowe, a trzecia - dwuwersowa. Liczba sylab w obrębie wersu nie jest stała. Pojawiają się rymy, ale ich układ jest nieregularny.
Utwór należy do liryki bezpośredniej, podmiot liryczny ujawnia swoją obecność. Świadczy o tym zastosowanie czasowników w pierwszej osobie liczby pojedynczej i odpowiednich zaimków („powiem”, „kocham”, „ze mną można tylko pójść na wrzosowisko”). Osoba mówiąca to zakochany mężczyzna, który podejmuje decyzję o rozstaniu, ponieważ nie jest w stanie uszczęśliwić kobiety. Ze względu na tryb życia artysty i podróżnika, można utożsamiać go z samym autorem.
Warstwa stylistyczna utworu jest rozbudowana. Podmiot liryczny zwraca się bezpośrednio do adresatki wiersza - swojej ukochanej. Pojawiają się więc apostrofy („zrozum to, co powiem”, „z nim będziesz szczęśliwsza”, „nie myśl, że nie kocham”, „dlatego właśnie żegnaj”), epitety („życzenia najlepsze”, „drżącym głosem”, „niespokojny duch”), a także liczne powtórzenia, które nadają wierszowi rytm („jaka epoka, jaki wiek, jaki rok, jaki miesiąc, jaki dzień i jaka godzina”, „nie myśl, że nie kocham, lub że tylko trochę kocham”, „dlatego właśnie żegnaj, zrozum dobrze, żegnaj, żegnaj”). Pojawiają się także metafory („ze mną można tylko w dali znikać cicho”), wyliczenia („jaka epoka, jaki wiek, jaki rok, jaki miesiąc, jaki dzień i jaka godzina”) i przerzutnie.
Podmiot liryczny próbuje wytłumaczyć ukochanej, dlaczego muszą się rozstać. W utworze nie padają odpowiedzi adresatki, pieśń ma formę monologu osoby mówiącej. Mężczyzna nie chce zranić kobiety, zapewnia ją o swojej miłości. Porównuje swoje wyznanie do życzeń urodzinowych lub noworocznych, chce dla ukochanej jak najlepiej. Drży mu głos, co świadczy o silnych uczuciach, które nim targają.
Podmiot liryczny chce, żeby ukochana mu uwierzyła, każde wypowiedziane słowo przychodzi mu z trudem. Jest przekonany, że kobieta będzie bardziej szczęśliwa z innym mężczyzną. Nie podaje żadnych informacji na temat swojego konkurenta, być może nie ma na myśli konkretnej osoby. Podmiot liryczny prawdopodobnie ma nadzieję, że kobieta w przyszłości pozna odpowiedniego mężczyznę.
Osoba mówiąca wyjaśnia, dlaczego nie może zapewnić ukochanej kobiecie szczęśliwej, stabilnej przyszłości. Podmiot liryczny jest włóczęgą, który nie potrafi osiąść w jednym miejscu. Wciąż czuje potrzebę poznawania nowych miejsc i ludzi, próbuje w ten sposób odnaleźć własną tożsamość. Mężczyzna przypomina Stachurę, który został zapamiętany jako podróżnik z gitarą. Poeta często podróżował, odwiedził Meksyk, Jugosławię, Bliski Wschód, Norwegię, Szwajcarię, Francję, Stany Zjednoczone oraz Kanadę.
W twórczości Stachury wielokrotnie pojawiały się potrzeba bliskości natury oraz poczucie wyobcowania i niechęć do cywilizacji, ograniczającej człowieka. Podmiot liryczny tłumaczy kobiecie, że w jego towarzystwie może wyłącznie wybrać się na wrzosowisko, uciec z dala od ludzi. Podkreśla rolę zapomnienia, aby odciąć się od świata, nie można znać nawet aktualnej daty lub godziny. Osoba mówiąca chce żyć poza czasem i zorganizowanym społeczeństwem. Wie jednak, że kobieta nie mogłaby funkcjonować w taki sposób i być szczęśliwa.
Mężczyzna podkreśla, że rozstanie nie wynika z wygaśnięcia jego uczuć do ukochanej. Wciąż bardzo ją kocha, trudno mu ubrać miłość w odpowiednie słowa. Paradoksalnie, o szczerości jego uczucia świadczy podjęcie decyzji o rozstaniu. Podmiot liryczny na pierwszym miejscu stawia szczęście kobiety. Nie chce egoistycznie zatrzymać jej przy sobie, ale pozwolić ukochanej ułożyć sobie życie we własny sposób. Osoba mówiąca woli zobaczyć kobietę z kimś innym, niż mieć świadomość, że kobieta zrezygnowała ze swoich marzeń.
Podmiot liryczny zdaje też sobie sprawę, że nawet dla prawdziwej miłości nie może się całkowicie zmienić. Przestałby być sobą, nie jest stworzony do stabilizacji. Stwierdza, że w jego towarzystwie, kobieta mogłaby tylko zniknąć, udać się razem z nim na wieczną tułaczkę. Marzenia osoby mówiącej i adresatki utworu zbyt mocno się od siebie różnią. Jedyną słuszną decyzją staje się więc rozstanie.
W wierszu panuje melancholijna atmosfera, towarzysząca pożegnaniu. Osoba mówiąca chce odejść, odizolować się od społeczeństwa. Możliwe więc, że już nigdy nie zobaczy ukochanej. Pocieszenie w cierpieniu przynosi wyłącznie świadomość słusznego wyboru, działania dla dobra bliskiej osoby.
Aktualizacja: 2024-06-27 21:37:27.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.