Adam Mickiewicz, fot: Library of Congress
Utwór Adama Mickiewicza „Dobranoc” podejmuje tematykę miłosną. W przeciwieństwie do większości dzieł poety, jest to jednak uczucie spełnione. Autor uchwycił scenę wieczornego pożegnania zakochanych.
Spis treści
Sonet należy do cyklu „Sonety odeskie” i został wydany w 1826 roku, wraz z „Sonetami krymskimi”. Cykl powstawał w latach 1825-1826 w Odessie i Moskwie, gdzie Mickiewicz przebywał podczas swojego wygnania w Rosji.
„Sonety odeskie” to zbiór dwudziestu dwóch utworów o tematyce miłosnej, a nawet erotycznej. Poeta wzorował się na najwybitniejszych twórcach liryki miłosnej, a głównie na sonetach Francesco Petrarki. Do dzieł włoskiego poety nawiązują motta utworów oraz tytuł jednego z nich („Do Laury”). Petrarca stworzył słynny cykl sonetów o tym tytule, poświęcony swojej wybrance serca, mającej na imię Laura.
Mickiewicz zaczerpnął od włoskiego poety również formę dzieł. Realizują one wymagania gatunkowe sonetu włoskiego. Podczas pobytu za granicą, polski wieszcz poznawał wiele kobiet, którym poświęcał sonety. Badacze literatury twierdzą, że Mickiewicz kierował je głównie do Karoliny Sobańskiej i Joanny Zalewskiej.
Utwór ma formę klasycznego sonetu włoskiego. Składa się z dwóch strof czterowersowych i dwóch strof trzywersowych. Zastosowano układ rymów: abba abba cdc dcd. Sonet został napisany trzynastozgłoskowcem. Nie pojawia się jednak tradycyjny podział na część opisową i refleksyjną. Pierwsze dwie strofy są bardziej romantyczne i sentymentalne, a pozostałe mają formę dynamicznego przedstawienia sytuacji.
Utwór należy do liryki inwokacyjnej, podmiot liryczny zwraca się do adresatki sonetu - ukochanej kobiety. Pojawiają się więc apostrofy („anioł modrymi skrzydły cię otoczy”, „daj mi pierś ucałować”). Osoba mówiąca to zakochany w kobiecie mężczyzna. Nie jest on jednak, typowym dla poezji Mickiewicza, wrażliwym romantykiem, ale odważnym uwodzicielem, który chciałby zostać na noc u swojej wybranki.
Warstwa stylistyczna sonetu jest rozbudowana. Zastosowano anafory, wszystkie strofy rozpoczynają się od wykrzyknienia „Dobranoc!”, które powtarza się również w tekście pierwszej, trzeciej i czwartej strofy. Obecne są również epitety („modrymi skrzydły”, „sennym źrenicom”). Pojawiają się zdrobnienia („oczęta), wykrzyknienia („Dobranoc!”, „niestety! zamknięta!”) oraz pytania retoryczne („Chcesz na sługi klasnąć?”). Wypowiedź podmiotu lirycznego ma charakter przenośny, pojawiają się metafory („niech snu anioł modrymi skrzydły cię otoczy”, „z każdej ze mną przemówionej chwili niech zostanie dźwięk jakiś cichy i uroczy”).
Sonet „Dobranoc” łączy się tematycznie z utworami „Dzień dobry” i „Dobry wieczór”, które również opisują szczęśliwą, spełnioną miłość. Podmiot liryczny patrzy na uczucie w inny sposób, niż typowy bohater romantyczny. Miłość jest nie tylko połączeniem dusz i źródłem cierpienia. Posiada także wymiar fizyczny, osoba mówiąca jest rozemocjonowana i szczęśliwa.
Utwór ma formę monologu podmiotu lirycznego z elementami dialogu między zakochanymi. Para żegna się wieczorem po wspólnie spędzonym dniu. Ich wzajemne relacje są swobodne, zakochani przekomarzają się ze sobą. Tytułowe słowo „dobranoc” wielokrotnie powtarza się w utworze, obrazując jak długie jest pożegnanie pary. Podmiot liryczny stara się zatrzymać przy sobie ukochaną. Chciałby wkupić się w jej łaski i dostać zaproszenie do sypialni kobiety.
Mężczyzna rozmawia z dziewczyną w poetycki sposób, jego słowa są pełne metafor. Życzy jej dobrego snu, wyraża nadzieję, że przyśni się ukochanej. Kobieta stawia jednak opór i stara się pożegnać z nachalnym wielbicielem. Podmiot liryczny staje się coraz bardziej odważny w swoich staraniach, ma nadzieję przynajmniej na pocałunek.
Na wszystkie jego propozycje kobieta odpowiada jednak pożegnaniem „dobranoc”. W końcu mężczyzna chce pocałować przynajmniej pierś dziewczyny, ta jednak wchodzi do swojej sypialni i zamyka przed nim drzwi. Osoba mówiąca nie jest romantycznym marzycielem, ale pewnym siebie adoratorem, który wykorzystuje własną erudycję, aby uwieść kobietę. Przegrywa jednak z jej silną wolą i zostaje odprawiony od drzwi sypialni ukochanej.
Aktualizacja: 2024-06-26 17:05:05.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.