Nad błękitną moją Narwią
Najpiękniej się łąki barwią,
Najmiłośniej szumią drzewa
I najmilej słowik śpiewa.
Nad tą rzeką, nad tą moją,
Poświęcane chaty stoją,
A w nich zbożność i prostota,
I pogoda mieszka złota.
Dużom roił i doznawał,
Przemęczyłem życia kawał,
A te brzegi, choć tak skromne,
Zawsze myślom mym przytomne.
Twoją postać nieuczoną
I twą mowę niepieszczoną
Zapamiętam do mogiły,
Nadnarwiański kmieciu miły!
Wielka czapa z kokardami
I sukmana z pętlicami
Bardziej oczy cieszą moje
Niż zamorskie dziwne stroje.
Wiem, jak w palu kosą śmigasz,
Jak od święta wąs przystrzygasz,
Jak za dziewką w tańcu biegasz,
A w kościele krzyżem legasz.
Znam twe pieśni i twe baśnie,
Znam przyjaźnie i znam walnie,
I zawsze mnie silnie wzrusza
Twoja prosta, szczera dusza.
Nad brzegami mojej rzeki
Są na smutek dzielne leki,
Go ratują od rozbicia
I wracają chęć do życia.
Dziwne kryją w sobie moce
Tamte ranki, tamte noce,
Łąk nadrzecznych wonne kwiaty
I ziół leśnych aromaty.
Gdybym wrócił w swoje strony,
Może byłbym ocalony;
Dawna wiara, dawna siła
Znów by może pierś wzmocniła.
Lecz z tym wiatrem, pod obłoki,
Wpierw by wybiegł jęk głęboki,
Lecz by pierwej na tę trawę
Łzy musiały upaść krwawe...
* * * * * * * *
Do mej rzeki, jak do czary,
Przysiadł bokiem zamek stary;
Pije blask jej i pogodę
I wspomina lata młode.
Ogród, mroczny murów cieniem,
Opasuje go pierścieniem,
A zaś tkane kwieciem wzgórze
Ma ten zamek za podnóże.
Fala drżąca, łaskotliwa
Do stóp samych mu podpływa
I w północną głuchą ciszę
Do snu pieśnią go kołyszę.
On jej wzajem rozpowiada
Swoje dzieje od pradziada:
Kto go zrodził, kto wychował,
Kogo kochał, z kim wojował.
Jako niegdyś w ognia fali
Jaźwingowie go skąpali,
Obłożywszy mury wkoło
Stosem głowni zlanych smołą;
Jako później Szwedów nawał
Dwakroć szturmem go dostawał —
(Dotąd jeszcze siedzą w murze
Szwedzkich armat kule duże);
Jako później w północ samą
W wielkiej sali ponad bramą
Zaciągnąwszy zbrojną wartę,
Jadł wieczerzę Bonaparte.
(Sztab w skupieniu należytem
Śniadał potem z apetytem,
A po zupie i pieczeni
Schował srebra do kieszeni.)
A gdy zerwie wspomnień wątek,
Gdy zabraknie mu pamiątek,
Może starzec wspomni sobie
O ostatniej, cichej dobie.
O dziedzińcu pełnym trawy,
Sadzie pełnym ptasiej wrzawy,
O jesiennych bladych kwiatach,
Pustych sieniach i komnatach.
Może wśród tych komnat ciszy
Krzyki dziatwy znów usłyszy,
Co z drzemiącym zamku echem
Drażniła się pustym śmiechem.
* * * * * * * *