Marcin Szczygielski to autor powieści zatytułowanej „Arka Czasu”. To młodzieżowe dzieło z elementami fantastyki, takimi jak podróże w czasie. W ten sposób pisarz przedstawił historię dziesięcioletniego Rafała Grzywińskiego, który wraz z dziadkiem mieszka w getcie warszawskim. Chłopiec dzięki staraniom opiekuna wydostaje się z getta na stronę aryjską i udaje mu się przeżyć wojnę. Szczygielski w swoim dziele wykorzystał wiele motywów literackich.
Spis treści
Jednym z najważniejszych elementów, na jakich opiera się tekst Szczygielskiego, pozostaje wciąż motyw Zagłady. Autor ukazuje historię eksterminacji warszawskich Żydów w sposób przystępny dla młodszego czytelnika, jednak bez szkody dla prawdy historycznej. Dzięki temu odbiorca może dowiedzieć się wiele o tym, jak wyglądało życie Żydów w okupowanej Warszawie, jakie warunki panowały w getcie i jak wiele trzeba było poświęcić, by z tego getta uciec. Aby wyprowadzić wnuka na stronę aryjską, dziadek Rafała poświęca skrzypce — swoje jedyne źródło zarobku. Rafał wydostaje się na stronę aryjską, ale wciąż musi ukrywać swoją tożsamość i radzić sobie w trudnych warunkach. Ostatecznie ukrywa się na terenie zoo, gdzie pomagają mu inne dzieci żydowskiego pochodzenia. Rafałowi udaje się przeżyć wojnę, ale jego historia pokazuje, jak wiele szczęścia było potrzebne, by stało się to możliwe.
W tekście Szczygielski wykorzystuje również motyw rodziny. Dziadek i Rafał mają tylko siebie i każdego dnia wspierają się nawzajem, by razem przetrwać w trudnych czasach, w jakich przyszło im żyć. Dziadek ze wszystkich sił stara się ochronić wnuka przed okrutną codziennością okupacji, a następnie poświęca wszystko, co ma, by jego wnuk uciekł z getta. Rafał za wszelką cenę pragnie dowiedzieć się, co stało się z dziadkiem, i dlatego wraca do getta. Po wojnie chłopiec odnajduje swoich bliskich.
W dziele bardzo ważny jest motyw przyjaźni, jaka rodzi się między Lidką, Rafałem i Emkiem. W trudnych czasach, w których zagrożenie czaiło się na każdym kroku, to właśnie przyjaźń ocaliła Rafała. Emek i Lidka pomagali mu bowiem ukrywać się w zoo, zdobywać jedzenie i zaoferowali mu wspólną ucieczkę. Dzięki tej przyjaźni chłopiec zyskał większe szanse na przeżycie — bez nich zapewne nie poradziłby sobie w nowej, trudnej sytuacji.
Autor wykorzystał też w powieści fantastyczny motyw podróży w czasie. Rafał używa wehikułu czasu, by przenieść się do roku 2013, gdzie widzi wiele rzeczy dla siebie niezrozumiałych. To doświadczenie ostatecznie uczy go, że przeszłości nie da się zmienić — może ona jedynie kształtować przyszłość, ale to właśnie przyszłość jest w rękach człowieka, nie zaś przeszłość, która już się dokonała.
Ze względu na czas akcji w powieści obecny jest także motyw przetrwania. Rafał musi przeżyć w trudnych warunkach — najpierw w getcie warszawskim, a potem podczas ukrywania się w zoo. Pomagają mu w tym Emek i Lidka, którzy uczą chłopca, jak zdobywać jedzenie i ukrywać się przed esesmanami.
Szczygielski wykorzystał również motyw ucieczki, opisując w ten sposób wydostanie się Rafała z getta warszawskiego, za które zapłacił jego dziadek. Pokazał, jak skomplikowany był to proces, z jak wielkim ryzykiem się wiązał i jak wiele rzeczy mogło się nie udać. W przypadku Rafała została wykryta kryjówka, do której miał się udać, dlatego przymusowo schował się w zoo.
Aktualizacja: 2025-10-27 19:15:27.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.