„Arka Czasu” to młodzieżowa powieść autorstwa Marcina Szczygielskiego, która opowiada o losach Rafała, dziesięcioletniego chłopca żydowskiego pochodzenia, któremu udaje się uciec z getta warszawskiego. Musi on zmagać się z trudnościami życia po aryjskiej stronie, ukrywania się i zdobywania jedzenia, a jednocześnie nie wie, co stało się z jego dziadkiem, jedynym opiekunem chłopca. Rafał to główny bohater powieści, a autor ukazuje życie w okupowanej Warszawie z perspektywy dziecka, które nie do końca pojmuje, co się wokół niego dzieje.
Spis treści
Najważniejszym elementem powieści Marcina Szczygielskiego bez wątpienia pozostaje problematyka Zagłady, Holokaustu i życia w getcie warszawskim. Przez jakiś czas Rafał i dziadek żyją po aryjskiej stronie, lecz z czasem muszą się przeprowadzić na teren getta warszawskiego. Dziadek stara się, by jego wnukowi niczego nie brakowało i by nie był on świadomy tego, co się dzieje. Sprzedaje też swoje skrzypce, jedyne źródło utrzymania, by wyprowadzić wnuka z getta. Autor opisuje, co trzeba było zrobić, by się z getta wydostać i z jak ogromnym ryzykiem się to wiązało. Opisuje też, co działo się z Rafałem, gdy stracił opiekunów i musiał sam sobie radzić po aryjskiej stronie. Wspomniana zostaje także akcja likwidacji getta i okrucieństwo esesmanów. Wszystko to składa się na wiarygodny opis tamtych wydarzeń, ukazanych jednak w sposób dostosowany do młodszego czytelnika.
W dziele ukazana jest problematyka tożsamości. Rafał jest z pochodzenia Żydem, ale jako jedyny wśród dzieci w getcie nie mówi w jidysz. Pochodzenie ma jednak „wypisane na twarzy”, co próbują ukryć osoby szmuglujące go na stronę aryjską poprzez rozjaśnienie jego włosów. Rafał musi pozbyć się swej dotychczasowej tożsamości i przyjąć zupełnie nową. Otrzymuje nakaz wyuczenia się zawartości nowych dokumentów i udawania, że jest Polakiem. Jego tożsamość jest zatem dla niego ogromnym niebezpieczeństwem, więc musi ją ukryć, zmienić i zapomnieć o niej, by żyć dalej w świecie, w którym ludzie żydowskiego pochodzenia znajdują się w śmiertelnym niebezpieczeństwie.
Rafał to chłopiec, który nie widuje się z innymi dziećmi, gdyż jest to dla niego zagrożenie. Nie potrafi się też z nimi bawić. W tekście pojawia się jednak problematyka przyjaźni, którą chłopiec nawiązuje z dziećmi, wraz z którymi ukrywa się na terenie opuszczonego zoo. Lidka i Emek stają się jego jedynymi towarzyszami, dlatego Rafał zbliża się do nich i uczy się od nich sztuki przetrwania. Po wojnie udaje mu się odnaleźć swoich przyjaciół.
Ze względu na tematykę II wojny światowej w dziele pojawia się problematyka poświęcenia. Dziadek Rafała robi wszystko, by ochronić wnuka. Postanawia wyprowadzić go z getta. W tym celu oddaje swoje skrzypce, jedyne źródło zarobku starszego człowieka. Poświęca je, by zapłacić za ucieczkę Rafała z getta, a co za tym idzie – także za szansę na przeżycie wnuka.
Dzieło to ma wątki fantastyczne, zatem pojawia się problematyka podróży w czasie. Rafał przenosi się do roku 2013, kiedy wszystko jest dla niego obce. W trakcie tej podróży uczy się jednak, że przeszłości nie da się już zmienić, a ponadto kształtuje ona przyszłość. To jednak na przyszłość człowiek ma realny wpływ i na tym powinien się skupić, zamiast bezcelowo rozpatrywać przeszłość, która już się dokonała.
Aktualizacja: 2025-10-27 18:29:29.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.