Obcy – problematyka

Autorka problematyki: Marta Grandke.
Autor Albert Camus

„Obcy” autorstwa Alberta Camusa to mikropowieść opublikowana w roku 1942. Przedstawia ona losy Meursaulta, nowego typu bohatera, który jest gotów umrzeć za prawdę. W tekście przedstawiono losy wspomnianego bohatera, który jest także narratorem dzieła. Któregoś razu przez zbieg okoliczności zostaje on mordercą, a następnie trafia do więzienia, gdzie w trakcie procesu zostaje skazany na śmierć. Dzieło porusza złożoną, refleksyjną problematykę.

Spis treści

Egzystencjalizm

Albert Camus jest uznawany za jednego z przedstawicieli egzystencjalizmu, choć sam nie zgadzał się z takim określeniem. To nurt obecny w kulturze francuskiej po II wojnie światowej. Cechował się on między innymi filozofią buntu i oznaczał także filozofię egzystencji. W “Obcym” także pojawia się problematyka egzystencjalizmu, gdyż główny bohater to człowiek wyobcowany w świecie zła i hipokryzji, pozbawiony swojego miejsca w nim, a zatem także niezaangażowany we własny los. Odrzuca jednak zastane w tym świecie wartości, których nie potrafi przyjąć jako własnych. W obliczu śmierci Meursault dochodzi do wniosku, że istotą człowieka jest właśnie jego egzystencja i śmierć, jako to, co ją kończy. Nie ma dla ludzi nic ważniejszego w otaczających ich świecie.

Chłód emocjonalny

Bohater Camusa, Meursault, wykazuje się niezwykłym chłodem emocjonalnym i beznamiętnością. Społeczeństwo nie jest w stanie się pogodzić z tym, widzi w tym objaw czegoś złego. Spokój Meursaulta po śmierci matki jest odczytywany jako zbrodnia, za którą zostaje między innymi skazany w trakcie procesu o morderstwo. Meursault nie wydaje się zaangażowany we własne życie, opisuje je bez emocji, nic nie wzbudza w nim gwałtownych uczuć, wszelkie obowiązki wykonuje mechanicznie, nie przeżywa emocjonalnie zarówno awansu, jak i osadzenia w więzieniu. Ten dystans wobec świata i siebie powoduje, że inni bohaterowie widzą w Meursaulcie zło i nie potrafią go zaakceptować.

Śmierć

Meursault za zabójstwo zostaje skazany na śmierć przez ścięcie głowy. W tekście pojawia się zatem motyw śmierci. To właśnie jej perspektywa pobudza bohatera do prawdziwych refleksji i do przeżywania swoich emocji. Meursault fantazjuje o ułaskawieniu, jednak wybuch gniewu i pewne przemyślenia prowadzą go do wniosku, że śmierć to najważniejsze wydarzenie w życiu człowieka, które go definiuje i jest też nieuniknione. Bohater godzi się z nią i nie próbuje walczyć z tym, co nadchodzi. Śmierć pojawia się też przy zgonie matki, który nie wzbudza w bohaterze żadnych emocji i nie zmienia jego świata.

Wolność i niewola

Przez uwięzienie Meursaulta w więzieniu pojawia się aspekt wolności i niewoli. Zamknięcie doskwiera mężczyźnie tylko do czasu, kiedy przestaje on myśleć jak człowiek wolny. Kiedy zmienia on swoją perspektywę i wyrzeka się przywilejów ludzi wolnych, zaczyna się czuć w więzieniu jak u siebie. Prowadzi go to do wniosku, że do wszystkiego można się ostatecznie przyzwyczaić.

Relacje międzyludzkie

W dziele istotna jest problematyka relacji międzyludzkich. Meursault nie przeżywa ich, inni są mu obojętni, nie potrafi się zbliżyć do ludzi, z którymi żyje. Zamiast tego wprost wyznaje Marii, że ożeni się z nią, ale jej nie kocha.

Odrzucenie wartości moralnych

Bohater nie potrafi żyć według zastanych wartości moralnych tego świata, zatem je odrzuca. Między innymi nie przyjmuje wiary, nie potrafi wyzbyć się ateizmu, czym wzbudza zdumienie i niechęć innych.


Przeczytaj także: Obcy – motywy literackie

Aktualizacja: 2025-10-09 23:28:14.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.