„Transakcja wojny chocimskiej” to staropolskie dzieło autorstwa Wacława Potockiego. Początkowo funkcjonowało jedynie w formie rękopisu, jednak w roku 1850 wydano je po raz pierwszy. Treść dzieła dotyczy tytułowej wojny chocimskiej, a Potocki posiłkował się wieloma źródłami dotyczącymi tego wydarzenia. Najważniejszy okazał się dziennik naocznego świadka, Jakuba Sobieskiego. Twórca relację z konfliktu uzupełnił o wiele dygresji, komentarzy i anegdot. Poemat stanowi ocenę ówczesnego stanu państwa i przyczyny jego problemów.
„Transakcja wojny chocimskiej” jest określana jako epos. Ten gatunek nazywa się także mianem poematu heroicznego czy epopei. To jeden z najstarszych gatunków przynależących do epiki. To dłuższy poemat narracyjny, który najczęściej opisuje dzieje bohaterów narodowych lub wydarzenia wyjątkowo ważne dla danego narodu. Główne cechy eposu to przede wszystkim jego epickość, z którą wiąże się jego podniosły, patetyczny styl, a także dwa plany wydarzeń, czyli ludzki i boski, obecność inwokacji, rozbudowane porównania poetyckie, liczne środki stylistyczne, wielowątkowe opisy, bohater zbiorowy i wiele innych cech, dzięki którym można rozpoznać, czy dany utwór to właśnie epos.
Czy zatem „Transakcja wojny chocimskiej” Wacława Potockiego jest eposem? Dzieło to dotyczy ważnego dla narodu polskiego wydarzenia, jakim był konflikt z wojskami tureckimi i wojna chocimska. Poszczególne części tekstu zostały poprzedzone przedmową, której celem jest wzbudzenie w czytelniku uczuć patriotycznych. Potocki często sięga w tekście po rozmaite środki stylistyczne, między innymi istotne dla eposu rozbudowane porównania, poetyckie metafory czy personifikację, na przykład ojczyzny, która zostaje przedstawiona jako matka narodu. Autor stosuje także taki zabieg jak hiperbolizacja. Niekiedy podniosły i patetyczny styl zmienia się w bardziej potoczny i dosadny język, ale zabieg ten pozwala na wzbudzenie intensywnych emocji u czytelników i słuchaczy. Fabuła dzieła rozgrywa się na tle wojny, jak ma to na przykład miejsce w Iliadzie czy Odysei Homera. To wojna chocimska, czyli prowadzona z Turkami, co oznacza starcie między światem chrześcijan i pogan. Religia ma zatem bardzo istotne znaczenie, ponieważ to ona odróżnia wrogów od sprzymierzeńców. Bohater zbiorowy to z kolei wojska polskie, których zadaniem jest właśnie pokonanie sił tureckich i obrona ich ojczyzny. Dodatkowo autor sięga do mitu starożytnych Sarmatów, którzy mają być przodkami żołnierzy, którzy wezmą udział w bitwie. To odwołanie do wspólnego systemu wartości, narodowej dumy i patriotyzmu, a także chwalebnej przeszłości narodu pełnej zwycięstw i wielkich dowódców. W eposie Potocki rozpoczyna wezwaniem do Boga, inwokacją, gdzie prosi go o natchnienie i dar sprawnego pisania. W tym przypadku autor jest subiektywny i w eposie często można natknąć się na jego dygresje, opowieści czy komentarze. Następuje tutaj heroizacja opisywanych wydarzeń, czyli wojny między Polakami a Turkami. Cały epos ma wydźwięk sugerujący, że naród powinien dbać o swoją ojczyznę i stawać w jej obronie, walczyć o jej dobro. Bez wątpienia można zatem stwierdzić, że „Transakcja wojny chocimskiej” spełnia cechy gatunkowe eposu i przynależy właśnie do tego gatunku.
Aktualizacja: 2025-05-27 16:04:03.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.