„Życie snem” to hiszpański dramat Pedra Calderóna de la Barca, którego akcja rozgrywa się w siedemnastowiecznej Polsce. Utwór powstał w latach 1627-1629 i jest jednym z najwybitniejszych dzieł tego twórcy. Opowiada on o losach Zygmunta, następcy tronu, który w wyniku przepowiedni mówiącej, że stanie się tyranem, zostaje uwięziony przez swojego ojca w wieży. W dramacie pojawia się wiele motywów literackich.
Spis treści
Zygmunt, syn króla Bazylego, zostaje zamknięty w wieży z powodu proroctwa, które głosi, że stanie się tyranem. Bazyli, wierząc w przepowiednię, izoluje syna od świata: „Już cię przywiązano do więzienia na zawsze, jak to słowo głosi!” (Akt I, scena 1). Gdy Zygmunt zostaje uwolniony, morduje służącego, co prowadzi do jego ponownego uwięzienia. Ostatecznie jednak odzyskuje wolność i staje się sprawiedliwym władcą: „Teraz, kiedy przebudziłem się z tego snu, jestem wolny” (Akt V, scena 2).
Wiele postaci skrywa sekrety, co wprowadza motyw tajemnicy. Dotyczy to między innymi tożsamości ojca Rozaury, którym okazuje się Klotald: „O, moja córko, ty jesteś dziedziczką mojej krwi!” (Akt III, scena 3). Tajemnice te wpływają na losy postaci i wprowadzają do fabuły wiele napięcia.
Motyw miłości pojawia się w wątkach Rozaury, Astolfa i Estrelli. Rozaura i Astolf mają wspólną przeszłość, jednak dziewczyna pragnie zemsty, ponieważ została przez niego pohańbiona: „Ty, który mnie porzuciłeś, nie znajdziesz spokoju, póki nie zemszczę się na tobie” (Akt II, scena 4). Astolf zaleca się do Estrelli, jednak ona zauważa medalion z podobizną Rozaury: „Widzę, że nosisz przy sercu obraz innej kobiety” (Akt III, scena 2). Ostatecznie, dzięki działaniom Zygmunta, Rozaura i Astolf zostają małżeństwem, a Zygmunt poślubia Estrellę: „Miłość i przeznaczenie złączyły nas na zawsze” (Akt V, scena 5).
W dramacie pojawiają się trzy postacie mające prawo do tronu – Zygmunt, Estrella i Astolf. Dopóki Zygmunt jest zamknięty w wieży, inni kandydaci mają szansę zdobyć władzę: „Póki Zygmunt jest więźniem, my mamy prawo do tronu” (Akt II, scena 1). Jednak gdy Zygmunt odzyskuje wolność, okazuje się być sprawiedliwym władcą: „Niech tron mój będzie symbolem sprawiedliwości i pokoju” (Akt V, scena 3).
Sam tytuł dramatu sygnalizuje obecność motywu snu. To podstawa do wielu rozważań filozoficznych, dotyczących natury rzeczywistości i przeznaczenia: „Czy życie jest snem, czy snem jest życie?” (Akt IV, scena 1). Calderón zastanawia się nad kondycją człowieka, porównując życie Zygmunta do snu: „Życie moje było snem, a teraz budzę się do prawdy” (Akt V, scena 2).
Z powodu przepowiedni o Zygmuncie pojawia się motyw okrucieństwa. Mówi ona, że stanie się tyranem, co pokazuje jego pierwsze uwolnienie, gdy zabija służącego: „Okrutnik, który morduje, to ja, przepowiedziany tyran” (Akt II, scena 3). Ostatecznie jednak Zygmunt wyzbywa się okrucieństwa i staje się dobrym władcą: „Niech moje rządy będą łagodne i sprawiedliwe” (Akt V, scena 4).
Motyw zemsty dotyczy między innymi Rozaury, która planuje zabić Astolfa za pohańbienie: „Przysięgam ci zemstę za moje krzywdy” (Akt II, scena 4). Zygmunt także pragnie zemsty na ojcu za jego uwięzienie: „Ojcze, tyś uczynił mnie potworem” (Akt III, scena 3). Z czasem jednak bohaterowie przebaczają sobie nawzajem: „Przebaczam ci, ojcze, i proszę o twoje przebaczenie” (Akt V, scena 1).
W dramacie pojawia się motyw walki, kiedy uwolniony Zygmunt wznieca bunt przeciwko ojcu: „Chwyćcie za broń i walczcie o wolność” (Akt IV, scena 2). Walka kończy się pokojowo, gdy Zygmunt okazuje się być sprawiedliwym władcą: „Niech pokój i sprawiedliwość panują w naszym królestwie” (Akt V, scena 5).
Motyw przepowiedni jest kluczowy dla fabuły, gdyż to ona determinuje losy Zygmunta: „Przepowiednia głosi, że mój syn będzie tyranem” (Akt I, scena 1). Calderón rozważa, czy przepowiednia rzeczywiście kształtuje charakter Zygmunta, czy może byłby taki bez niej: „Czy to przepowiednia uczyniła mnie takim, czy los?” (Akt V, scena 2).
Ostatecznie bohaterowie przebaczają sobie nawzajem. Zygmunt przebacza ojcu i prosi go o przebaczenie: „Niech nasze serca będą pełne miłości i przebaczenia” (Akt V, scena 1). W ten sposób Calderón pokazuje, że pokój i zgoda są możliwe nawet po największych krzywdach.
Aktualizacja: 2024-08-02 16:09:48.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.