Życie snem - motywy literackie

Autorką listy motywów literackich jest: Marta Grandke.

„Życie jest snem” to hiszpański dramat Pedra Calderóna de la Barki, którego akcja jest osadzona w siedemnastowiecznej Polsce. Dzieło powstawało w latach 1627-1629 i jest jednym z najwybitniejszych tekstów tego twórcy. Opowiada ono o losach Zygmunta, następcy tronu, który w wyniku przepowiedni mówiącej, że stanie się tyranem, zostaje uwięziony przez swojego ojca w wieży. W dramacie pojawia się wiele motywów literackich.

  • Motyw uwięzienia
  • Motyw tajemnicy
  • Motyw miłości
  • Motyw dziedziczenia tronu
  • Motyw snu
  • Motyw okrucieństwa
  • Motyw zemsty
  • Motyw walki
  • Motyw przepowiedni
  • Motyw przebaczenia
  • Motyw uwięzienia

    Zygmunt, syn króla Bazylego, zostaje wbrew swojej woli zamknięty w wieży. Pojawia się zatem motyw uwięzienia. Ma to miejsce ze względu na proroctwo, w które wierzy Bazyli. Mówi ono, że jego syn stanie się tyranem, zatem król izoluje go od innych. Gdy Zygmunt opuszcza wieżę, to morduje służącego. Wówczas zostaje uwięziony po raz drugi. Ostatecznie jednak odzyskuje swoją wolność i staje się sprawiedliwym władcą.

    Motyw tajemnicy

    Wiele postaci skrywa pewne sekrety, obecny jest zatem motyw tajemnicy. Dotyczy to na przykład tożsamości ojca Rozaury, którym okazuje się Klotald. Czytelnicy odkrywają je wraz z bohaterami. Te tajemnice wpływają na losy postaci, ich decyzje i motywacje. Klotald dopiero w późnym wieku dowiaduje się, że ma córkę. Wprowadza to też do fabuły wiele napięcia.

    Motyw miłości

    W dramacie obecny jest też motyw miłości. Pojawia się on w wątkach takich postaci jak Rozaura, Astolf i Estrella. Rozaure i Astolfa łączy wspólna przeszłość, jednak dziewczyna poprzysięga mu zemstę, ponieważ ją pohańbił, tak jak jej ojciec uczynił to z jej matką. Astolf zaleca się do Estrelli, jednak ta widzi na jego piersi medalion z podobizną Rozaury. Ostatecznie Rozaura i astolf zostają małżeństwem dzięki Zygmuntowi, a on sam ma być mężem Estrelli.

    Motyw dziedziczenia tronu

    W dramacie pojawiają się aż trzy postaci, które mogą objąć władzę po Bazylim - Zygmunt, Estrella i Astolf. To wprowadza zatem wątek dziedziczenia tronu. Dopóki Zygmunt jest zamknięty w wieży, to inni kandydaci mają szansę zdobyć władzę. Jednak gdy syn Bazylego odzyskuje wolność, okazuje się być sprawiedliwym władcą i to właśnie on obejmuje tron swojego ojca. 

    Motyw snu

    Już sam tytuł dramatu sygnalizuje obecność motywu związanego ze snem. Jest to także podstawa do wielu rozważań filozoficznych, dotyczących między innymi tego, czy przepowiednia i wieża uczyniły Zygmunta tyranem, czy byłby taki bez względu na okoliczności. To właśnie jego życie przypomina tytułowy sen. W ten sposób autor zastanawia się nad kondycją człowieka.

    Motyw okrucieństwa

    W związku z przepowiednią dotyczącą Zygmunta pojawia się też motyw okrucieństwa. Następna tronu ma się bowiem według proroctwa charakteryzować bezwzględnym charakterem, co pokazuje jego pierwsze uwolnienie. Ostatecznie jednak wyzbywa się tego i staje się też dobrym władcą. Jego sprawiedliwa natura okazuje się być silniejsza od zwierzęcych instynktów, które są mu przypisywane.

    Motyw zemsty

    W dramacie obecny jest też motyw zemsty. Dotyczy on między innymi pohańbionej Rozaury, która planuje zabić Astolfa. Ma to być jej zemsta na mężczyźnie, który ją źle potraktował. Zemstę planuje także uwolniony z wieży Zygmunt, który okazuje się być bardzo okrutny i początkowo nie potrafi przebaczyć swojemu ojcu. Z czasem jednak bohaterowie przebaczają sobie nawzajem i udowadniają, że potrafią żyć w pokoju.

    Motyw walki

    W dramacie poruszany jest też motyw walki. Uwolniony Zygmunt wznieca bunt przeciwko swojemu ojcu za to, że tamten go więził w wieży. Dochodzi do walki, w której zabity zostaje Klaryn. Ostatecznie jednak walka o władzę kończy się pokojowo. Tron obejmuje prawowity następca, czyli Zygmunt, który okazuje się być jednak dobrym i sprawiedliwym władcą wbrew przepowiedni, w którą wierzył jego ojciec.

    Motyw przepowiedni

    Twórca korzysta też z motywu przepowiedni. To ona sprawia, że Zygmunt zostaje uwięziony w wieży. Autor rozważa, czy to ona ukształtowała jego charakter, czy może byłby taki i bez niej.

    Motyw przebaczenia

    Bohaterowie dramatu ostatecznie zapominają o wszystkich krzywdach i panuje między nimi pokój. Obecny jest tu zatem też motyw przebaczenia, którego Zygmunt udziela ojcu i o które sam go prosi.


    Przeczytaj także: Życie snem - problematyka

    Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.