„Życie snem” to dramat autorstwa Pedra Calderóna de la Barca, powstający w latach 1627–1629. Opowiada historię króla Bazylego i jego syna, Zygmunta. Bazyli wierzy w przepowiednię mówiącą, że jego syn będzie tyranem, dlatego Zygmunt zostaje zamknięty w wieży. Dramat ukazuje walkę Zygmunta o wolność oraz jego zmagania z własnym charakterem. Autor podejmuje wiele kwestii filozoficznych i dotyczących ludzkiej natury, co nadaje utworowi wyjątkową głębię.
Spis treści
Przede wszystkim Calderón porusza temat iluzji i złudzeń, które często przepełniają ludzkie życie. Przepowiednia skłania króla Bazylego do uwięzienia syna: „Strach przed proroctwem kazał mi cię zamknąć” (Akt I, scena 1). Wiara w przepowiednię kształtuje egzystencję Zygmunta, formując jego charakter. Z czasem Bazyli zaczyna żałować swojej decyzji i uwalnia syna z wieży: „Niech Zygmunt ujrzy światło dzienne i sprawdzi się, czy przepowiednia była prawdziwa” (Akt II, scena 2). Samospełniające się proroctwo faktycznie sprawia, że Zygmunt staje się okrutny, ale królewicz zdaje sobie sprawę z sił, które nim rządzą, i zaczyna walczyć ze swoją naturą: „Muszę walczyć z bestią wewnątrz mnie, by stać się człowiekiem” (Akt III, scena 3).
Dramat porusza również problem wolnej woli. Autor zastanawia się, co motywuje bohaterów do działania – ich samodzielne decyzje czy zewnętrzne czynniki. W przypadku Bazylego i Zygmunta rzeczywistością rządzi wiara w przepowiednię: „Przepowiednia rządzi naszym losem, czy tego chcemy, czy nie” (Akt I, scena 2). Zygmunt spędza życie w niewoli z powodu wiary ojca: „Czy jestem tyranem z natury, czy to więzienie mnie takim uczyniło?” (Akt III, scena 1). Królewicz podejmuje świadomą walkę ze swoim usposobieniem, starając się zmienić: „Nie pozwolę, by proroctwo zniszczyło moją duszę” (Akt IV, scena 2).
W dramacie pojawia się także problem winy i przebaczenia. Początkowo Zygmunt nie jest winien bycia okrutnikiem, ale jego ojciec i tak go karze: „Czy jestem winny, że urodziłem się pod złym znakiem?” (Akt II, scena 1). Lata uwięzienia wpływają na jego charakter, czyniąc go bezwzględnym. Zygmunt przebacza ojcu i prosi go o przebaczenie: „Ojcze, przebacz mi, jak ja tobie przebaczam” (Akt V, scena 1). Ostatecznie okazuje się, że zmiana jest możliwa, a bohaterowie potrafią przebaczać swoje grzechy: „Człowiek może się zmienić, jeśli tylko pragnie odkupienia” (Akt V, scena 3). Mimo zamordowania sługi i wszczęcia buntu, Zygmunt staje się dobrym i sprawiedliwym władcą: „Niech moje rządy będą pełne sprawiedliwości i pokoju” (Akt V, scena 5).
Calderón w „Życie snem” porusza filozoficzne rozważania na temat natury człowieka i kondycji społeczeństwa. Z jego dzieła bije jednak pozytywny przekaz, ponieważ bohaterowie przezwyciężają swoje słabości i potrafią się zmieniać na lepsze: „Człowiek może pokonać swoje przeznaczenie i stać się lepszym” (Akt V, scena 5).
Aktualizacja: 2024-07-31 16:57:44.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: kontakt@poezja.org. Bardzo dziękujemy.