Poezja metafizyczna znana jest jako jeden z nurtów barokowej literatury światowej oraz polskiej. Termin ten najczęściej wykorzystywany jest do opisywania twórczości angielskich poetów, którzy tworzyli na końcu XVI i na początku XVII wieku. Złamali oni reguły tworzenia liryki i wprowadzili do niej język znany z teologii, filozofii oraz nauki. Miała ona swoich reprezentantów także wśród Polskich twórców. Do jej przedstawicieli zaliczani są Mikołaj Sęp-Szarzyński, Stanisław Grochowski, Daniel Naborowski czy Sebastian Grabowiecki. Barokowa poezja metafizyczna porusza ona bardzo zróżnicowaną tematykę. Wyrażała ona niepokój, jaki zapanował na świecie w trakcie zmierzchu renesansu, gdy rzeczywistość zaczęła ulegać gwałtownym zmianom. Łączyła ona także w sobie sfery sacrum i profanum, świętości oraz codzienności.
Poezja metafizyczna sięgała więc po zróżnicowane zagadnienia. Ważną rolę odgrywała w niej przede wszystkim tematyka religijna. Poeci dostrzegali marność otaczającego ich świata oraz pokusy nęcące słabego człowieka, ulegającemu tego, co zobaczył i czego pożądał. Człowiek i świat były więc obrazowane jako pole niekończącej się bitwy między Bogiem a szatanem o duszę ludzką, słabą i ulegającą podszeptom diabła. W Polsce tematykę tę podejmował Mikołaj Sęp-Szarzyński w swych sonetach. Dodatkowo wszystkie starania ludzkie ostatecznie nic nie znaczyły, krótkie życie człowieka bowiem i tak kończyło się śmiercią, na którą nic nie mógł on poradzić.
Tematyka religijna była jednak przez barokowych poetów metafizycznych w wyjątkowy sposób łączoną z zagadnieniem erotyki i seksualności. Stało się to wyróżniającą cechą tego nurtu. Poruszano więc stosunki dworskie - i nie tylko - między kobietami i mężczyznami, co stanowiło temat lekki i przyjemny. Jest to obraz tego, w jakim rozkroku stał człowiek, nieustannie wybierający między swoją nieśmiertelną duszą i zbawieniem, a ziemskimi przyjemnościami ciała. Próbował on pogodzić w sobie te dwa aspekty, równocześnie nieustannie drżąc w obawie przed śmiercią, jednak poeci w swych dziełach często przyjmowali jedną z tych dwóch dość odmiennych od siebie postaw, balansując między sacrum a profanum. Wiersze o zabarwieniu erotycznym mieszały więc się z teologią, filozofią oraz próbami zrozumienia, co tak naprawdę kieruje losem człowieczym. Miłość miała być sposobem na przełamanie otaczającej człowieka marności jego krótkiego żywota. pełnego nieszczęść, cierpienia oraz strachu.
Poezja metafizyczna pełna jest więc sprzeczności i próbuje połączyć ze sobą dwa pozornie odległe zagadnienia wiary i miłości, strachu i śmierci z erotyką. Opisuje ona dziedziny takie jak teologia czy filozofia tylko po to, by po chwili przejść do opisów lekkich stosunków kobiet i mężczyzn. Jest ona odbiciem niepewnych czasów, w jakich powstawała, barok bowiem pełen był zmian i strachu przed tym, co przyniesie dalej los.
Aktualizacja: 2022-10-11 07:51:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.