Cechy dramatu antycznego na przykładzie struktury i kompozycji „Odprawy posłów greckich”

Autorka opracowania: Marta Grandke.

„Odprawa posłów greckich” to dzieło, które powstało w czasach renesansu. Utwór ten wyszedł spod pióra Jana Kochanowskiego i określany jest jako pierwszy polski dramat nowożytny. Tworząc go, Kochanowski zaczerpnął inspirację z „Iliady” Homera, zaś akcja utworu obejmuje przybycie greckiego poselstwa do Troi tuż przed wybuchem wojny trojańskiej. Jednak inspiracja Kochanowskiego nie ograniczyła się tylko do treści. Poeta skorzystał także z antycznej formy dramatu, który był w starożytności gatunkiem popularnym. „Odprawa posłów greckich” zawiera więc w swojej strukturze i kompozycji liczne cechy dramatu antycznego. 

Przede wszystkim Kochanowski zachował strukturę dramatu, jaka wykorzystywana była w czasach antycznych. W dziele zawarte są więc wszystkie niezbędne elementy takie jak ekspozycja, pieśni chóru (stasimony), monologi oraz dialogi bohaterów (epejsodia), a także epilog, dzięki któremu czytelnik poznaje dalsze wydarzenia. Kochanowski użył więc typowych dla dramatu antycznego elementów, jednak wprowadził w nich też pewne zmiany - na przykład jego chór składa się z panien trojańskich, nie zaś ze starców, jak miało to miejsce w starożytnych dziełach. Chór informuje czytelnika o ważnych wydarzeniach i aspektach polityki i życia społeczeństwa, jest także wyrazicielem dydaktycznego przesłania utworu. 

Poeta zachował także zasadę trzech trzech jedności - czasu, miejsca oraz akcji. Czas trwania akcji dramatu nie przekracza bowiem dwudziestu czterech godzin, Kochanowskiemu nie udało się jednak zrównać czasu trwania akcji z długością trwAania samego przedstawienia. W tych kilku godzinach Kochanowski zawarł wszystkie wydarzenia począwszy od przybycia poselstwa greckiego, poprzez debaty trojańskiej władzy, na słynnej odprawie skończywszy. Wszystkie wydarzenia mają miejsce przed pałacem królewskim w Troi, a sama akcja dotyczy tak naprawdę jednego wątku, jakim jest decyzja odnośnie oddania Grekom porwanej Heleny.

W dramacie Kochanowskiego tekstu nie zamyka jednak jakaś wielka katastrofa czy tragedia, jak miało to miejsce w antyku. Poeta na końcu zawarł jedynie groźbę czy przepowiednię zbliżającej się do Troi wojny. Zabrakło także u niego boskiej interwencji, tak popularnej w antyku. W „Odprawie posłów greckich” za wszelkie nieszczęścia odpowiadają ludzie.

Starożytni nie posługiwali się wierszem w swoich tragediach, nie stosowali też rymów, korzystali jedynie z rytmu. Kochanowski złamał tę zasadę i do swojego dramatu wprowadził wiersz biały, bezrymowy. Swój tekst wzbogacił także licznymi środkami stylistycznymi. Posługiwał się także jedenasto-, dwunasto- i trzynastozgłoskowcem. 

Kochanowski nie dopełnił również antycznej zasady decorum, czyli stosowności stylu do gatunku. W antyku z tragedią łączony był styl wysoki, uznawany za odpowiedni dla tego typu dzieł. W przypadku „Odprawy posłów greckich” nie wszyscy bohaterowie posługują się jednak stylem wysokim, na przykład Iketaon posługuje się raczej mową codzienną, potoczną. Kochanowski postawił więc raczej na realizm w przedstawieniu postaci wywodzących się wszak z różnych grup społecznych. Zróżnicowany język bohaterów ma na celu zaakcentowanie ich pozycji, charakteru czy pochodzenia. Styl wysoki jest więc w przypadku dramatu Kochanowskiego zarezerwowany dla bohaterów wywodzących się z wyższych sfer, nie zaś dla ludzi z gminu. 

Kochanowski w „Odprawie posłów greckich” zastosował więc wiele cech znanych z antycznych dramatów, na przykład zasadę jedności czasu, miejsca i akcji. Jednocześnie wprowadził do tekstu wiele współczesnych mu rozwiązań - jak na przykład wiersz biały - dzięki czemu dzieło nabrało indywidualnego charakteru.


Przeczytaj także: Przyroda odgrywa ważną rolę w życiu ludzi. Napisz rozprawkę, w której rozważysz trafność tego stwierdzenia. W argumentacji odwołaj się do wybranej lektury obowiązkowej oraz do innego utworu literackiego

Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:11.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.