Dwójmyślenie to określenie z nowomowy, powstałe w uniwersum powieści Rok 1984 George'a Orwella. Składa się ono z połączenia słów "podwójne" i "myślenie", co ma wyrażać jego całkowity sens. Jest to bowiem sposób myślenia, polegający na przyjmowaniu za prawdziwe dwóch sprzecznych ze sobą po względem logicznym poglądów. Dwójmyślenie stanowi ważny element angsocu, pozwalający na wcielanie go w życie i uniemożliwiający poddanie jego założeń jakiejkolwiek krytyce.
Dwójmyślenie w powieści Rok 1984 uniemożliwiało jakąkolwiek ocenę działania Partii, ponieważ w praktyce pozwalała na manipulowanie prawdą na wielu płaszczyznach. Człowiek dwójmyślący wiedział, kiedy powinien zmienić swoje wspomnienia, zarazem jednak wierzył, że prawda nie została pogwałcona i kłamstwo mu wmówione było prawdą. Partia dążyła o świadomego wywołania takiego efektu u obywateli, mającego być zarazem bezwiednym. Problem z dostosowaniem się do obecnej sytuacji głównego bohatera powieści, Winston Smith, wynika właśnie z jego niemożliwości do dwójmyślenia.
Częścią dwójmyślenia była ciągła zmiana historii, faktów i znaczenia słów. Są one nadpisywane zależnie od potrzeb Partii, np. podczas zmiany "odwiecznych" sojuszy między mocarstwami. Obywatele dwójmyślący dostrzegają moment tej zmiany i momentalnie się do niego dostosowują, przyjmując, iż było tak od zawsze. Zarazem jednak dostrzegają zmianę względem wcześniejszej wersji, nie widząc jednak sprzeczności w takim myśleniu. Powoduje to relatywizowanie jakiejkolwiek obiektywnej rzeczywistości, której postrzeganiem Partia może od tego momentu manipulować wedle własnego uznania.
W powieści czytelnik może dostrzec taką sytuację podczas "Tygodnia Nienawiści", kiedy to niespodziewanie mieszkańcy Oceanii przekonują się, że wcale nie prowadzą wojny z Euroazją, a wręcz przeciwnie. Oba mocarstwa to wzajemni sojusznicy w walce ze Wschódazją i nigdy nie były sobie wrogie. Pomimo iż jeszcze kilka dni temu na Londyn spadały rakiety wywołujące fale nienawiści do Euroazji, wszyscy obywatele bezwiednie przyjmują za pewnik nową wersję "prawdy". Podobnie też pod koniec książki sam główny bohater wykazuje dwójmyślenie, negując nawet własne wspomnienia o matce i siostrze.
Dwójmyślenie występowało również w formie sloganów. Jego koronnym przykładem pozostaje bowiem hasło Partii, wyryte na monumentalnej siedzibie organizacji:
Wojna to pokój
Wolność to niewola
Ignorancja to siła
Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:02.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.