„Król Maciuś Pierwszy” to stworzona przez Janusza Korczaka historia o młodym chłopcu, który po śmierci ojca obejmuje władzę w państwie. Utwór skierowany jest do dzieci, jednak jego problematyka jest bardziej złożona. W utworze poruszone zostały trzy główne wątki: wątek władzy i bycia królem, relacji dzieci i dorosłych oraz dorastania i brania odpowiedzialności za swoje czyny.
Problem sprawowania władzy jest wysunięty na pierwszy plan powieści i najobszerniej opisany. Jest też główną osią książki. Bycie królem nie jest tak łatwe i kolorowe, jak się wydaje. Maciuś początkowo wpada w tę pułapkę. Wychowany na dworze chłopiec myśli, że jako król może wszystko i tylko od niego zależą wszystkie decyzje, tylko on może je wydawać i rządzić samodzielnie, bez porozumienia z innymi osobami.
Szybko okazuje się jednak, że bycie królem to trudne zadanie, które wymaga wielkiej odpowiedzialności i poświęcenia. Mały chłopiec nie może zarządzać państwem, ponieważ nie jest wystarczająco dojrzały i inteligentny, by móc podejmować odpowiednie decyzje, a także ponosić ich ewentualne konsekwencje. Maciusiowi zabrakło wielu cech, by być dobrym władcą, chociaż starał się z całych sił. Nie była to jednak jego wina, a osób, które zdecydowały, że dziecko powinno objąć władzę.
Maciusia przytłaczają więc obowiązki i stres, który wiąże się ze sprawowaniem władzy. Nie radził sobie dobrze z tymi emocjami. Podejmował złe decyzje, które w jego oczach wydawały się najlepsze z możliwych. Jednak jaką wiedzę o świecie i ludziach może mieć mały chłopiec, który w tym wieku powinien się uczyć i bawić?
Drugim poruszonym wątkiem jest relacja dzieci i dorosłych, która nie zawsze jest jasna i klarowna. To porozumienie często wydaje się niemożliwe do zawiązania, ponieważ myślenie oraz światopogląd młodych i starszych są zróżnicowane. Dzieci nie do końca są w stanie zrozumieć swoich najbliższych dorosłych i często buntują się przeciwko nim, źle interpretując ich słowa i nie rozumiejąc intencji dorosłych. Dorośli zaś czasem po prostu nie chcą zrozumieć dzieci, podchodzą do nich bez większego szacunku i rozmawiają z nimi w sposób lekceważący, nie widząc ich potrzeb i pragnień.
U Maciusia widać ten konflikt w wielu aspektach. Początkowo młody władca nie chce współpracować z ministrami, których zamyka w więzieniu. Chłopiec uważa, że jako król wie lepiej i może samodzielnie zarządzać państwem. Jego doradcą zostaje najlepszy przyjaciel, Feluś, który jest równie młodym dzieckiem, co król.
Maciuś wprowadza także wiele reform, które mają służyć jedynie dzieciom, a nie dorosłym. Nie robi tego złośliwie – po prostu patrzy na świat oczami dziecka, a, nie mając dorosłych doradców obok siebie, nie jest w stanie spojrzeć na państwo w sposób holistyczny, uwzględniając potrzeby także dorosłych mieszkańców królestwa. Maciuś zawiązuje także parlament dzieci, które mają decydować o swoim losie samodzielnie. Ustalają więc, by zamienić rolami dorosłych i najmłodszych – dzieci będą pracować, a dorośli wrócą do szkoły. Ta zamiana mogła skończyć się tragedią, kiedy z ZOO uciekają wilki, których młodzi opiekunowie nie mogli upilnować.
Ostatnim poruszonym wątkiem jest kwestia dorastania i brania odpowiedzialności za swoje czyny. Początkowo Maciuś jest chłopcem, który jedynie pragnie się bawić i zarządzać państwem po swojemu. Nie jest w stanie przewidzieć konsekwencji swoich decyzji, które podejmuje bez przedyskutowania ich z bardziej doświadczonymi osobami. W toku zdarzeń Maciuś dojrzewa do bycia władcą i nie troszczy się już tylko o los swój i innych dzieci, ale dostrzega potrzeby pozostałych grup wiekowych i społecznych. Nie unika odpowiedzialności za swoje czyny i zawsze osobiście mierzy się z ich konsekwencjami.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.