Powieść węgierskiego pisarza Ferenca Molnára „Chłopcy z Placu Broni” przedstawia konflikt między dwoma grupami młodzieży. Niewinna sprzeczka prowadzi do bitwy, przypominającej prawdziwą wojnę. Największą ofiarę ponosi Erno Nemeczek, drobny, niedoceniany przez kolegów chłopiec, który oddaje życie za Plac Broni.
Molnár stworzył powieść pod wpływem rozwijających się w Europie przełomu XIX i XX wieku ruchów nacjonalistycznych. Utwór zaczął ukazywać się w odcinkach w 1906 roku. Osiem lat później wybuchła I wojna światowa. Akcja powieści rozgrywa się w Budapeszcie, ale chłopcy są zbyt młodzi, aby martwić się sprawami kraju, będącego wówczas częścią Austro-Węgier. Małą ojczyzną staje się dla nich Plac Broni.
Plac ma dla chłopców kluczowe znaczenie. Nie jest wyłącznie miejscem zabaw. Stanowi symbol młodzieńczej wolności. Na Placu Broni, chłopcy nie są kontrolowani przez dorosłych. Tworzą strukturę, przypominającą armię. Nadają sobie kolejne stopnie wojskowe, budują fortece. Biorą odpowiedzialność za swoje postępowanie, okazują szacunek kolegom, posiadającym wyższy stopień. Chłopcy nie chcą pozwolić, aby czerwone koszule odebrały im Plac Broni. Niewinny konflikt przeradza się w prawdziwą bitwę. Chłopcy z Placu Broni utrzymują kontrolę nad swoją siedzibą. Za zwycięstwo muszą jednak zapłacić bardzo wysoką cenę.
Erno Nemeczek jest głównym bohaterem powieści. Nie cieszy się szacunkiem wśród kolegów, jest wątły i nieśmiały. Jako jedyny posiada stopień szeregowca, dlatego musi słuchać poleceń pozostałych chłopców. Koledzy wypominają mu wszystkie błędy, często stawiając go w roli kozła ofiarnego. Nemeczek nie czuje się jednak urażony ani zniechęcony. Postanawia udowodnić, że jest odważny i zaangażowany w obronę Placu Broni. Zgłasza się na ochotnika, gdy Janosz Boka planuje wyprawę do Ogrodu Botanicznego. Samotnie zakrada się też na zebranie czerwonych koszul i próbuje odzyskać chorągiewkę, skradzioną przez Feriego Acza. Nemeczek jest odważny, ale słaby fizycznie. Podczas swoich przygód kilkakrotnie wpada do zimnej wody.
Erno zaczyna chorować, dokuczają mu kaszel, gorączka, a w końcu omamy. Stan chłopca stopniowo się pogarsza, co wywołuje niepokój jego rodziców i przywódcy grupy - Janosza Boki. Nemeczek powinien wypoczywać w łóżku, ale wciąż bierze udział w zebraniach. Plac Broni jest dla niego tak ważny, że ucieka z domu, aby wziąć udział w bitwie. Niepozorny Nemeczek pokonuje Feriego Acza, zapewniając zwycięstwo chłopcom z Placu Broni. Ten wyczyn okazuje się jednak zbyt wyczerpujący dla chorego chłopca. Nemeczek umiera w otoczeniu rodziców i kolegów, do samego końca mówiąc o Placu Broni.
Zakończenie powieści jest przygnębiające. Okazuje się, że poświęcenie Nemeczka nie przyniosło rezultatów. Stróż Jano mówi Boce, że za kilka dni na Placu Broni rozpocznie się budowa kamienicy. Wysiłek, związany z bitwą i śmierć Nemeczka okazują się niepotrzebne. Chłopcy tracą swoją siedzibę. To wydarzenie jest dla nich pierwszym zderzeniem z dorosłym życiem. Okazuje się, że młodzieńcze ideały nie są w stanie wygrać z prozą życia. Budowa nowych mieszkań jest ważniejsza od zapewnienia dzieciom miejsca do zabawy. Śmierć Nemeczka zmienia szczególnie Janosza Bokę. Dojrzały i rozważny lider chłopców z Placu Broni najmocniej przeżywa tę stratę. Odwiedza miejsca, które przypominają mu zmarłego kolegę. Ma też żal do Kolnaya i Barabasza, który natychmiast zapominają o Nemeczku i rozmawiają na błahe tematy.
Bitwa o Plac Broni i śmierć chłopca są dla bohaterów cenną życiową lekcją. Okazuje się, że młodzieńcza beztroska nie może trwać wiecznie. Chłopcy muszą zmierzyć się ze stratą i problemami dnia codziennego. Postawa kolegów Boki ukazuje prawdę na temat przemijania. Śmierć bliskiej osoby jest bolesna, ale nie sprawia, że świat zatrzyma się w miejscu. Mimo cierpienia, trzeba nauczyć się dalej żyć. Historia Nemeczka jest przestrogą przed idealizmem i porzuceniem zdrowego rozsądku. Chłopiec traci życie za miejsce, które niebawem przestanie istnieć. Boka czuje ulgę, że Nemeczek nie dożył momentu rozpoczęcia budowy na Placu Broni, który tak kochał.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:58.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.