Chłopcy z Placu Broni - motywy literackie

Autorką listy motywów literackich jest: Adrianna Strużyńska.

Jednym z najistotniejszych wątków w powieści Ferenca Molnára „Chłopcy z Placu Broni” jest motyw przyjaźni. Bohaterowie dzielą się na dwie grupy: tytułowych chłopców z Placu Broni oraz czerwone koszule. Spotykają się nie tylko w szkole, ale przede wszystkim po zajęciach. Tworzą strukturę, przypominającą armię. Uczą się okazywania szacunku chłopcom, posiadającym wyższe stopnie. Chłopcy są lojalni i solidarni. Postanawiają zemścić się na braciach Pastor, którzy ukradli Nemeczkowi kulki. W ich szeregach znajduje się zdrajca Gereb, który z czasem zostaje odrzucony przez chłopców z Placu Broni i czerwone koszule. Dawni koledzy dają mu jednak drugą szansę.

W powieści pojawia się też motyw walki. Bitwa o Plac Broni jest punktem kulminacyjnym utworu. Chłopcy traktują to wydarzenie niezwykle poważnie. Przed walką ćwiczą i opracowują plan bitwy. Na Plac Broni przybywają posłowie czerwonych koszul. Bohaterowie ustalają datę i godzinę oraz zasady walki. Postanawiają posługiwać się bombami piaskowymi, szermierką i zapasami. Chłopcy z Placu Broni pokonują czerwone koszule i utrzymują kontrolę nad swoją małą ojczyzną.

Istotny jest również motyw zdrady. Deżo Gereb jest zazdrosny o pozycję, którą zajmuje Janosz Boka. Sam chciałby zostać przywódcą. Zawiść sprawia, że przechodzi na stronę przeciwnika. Chce posłużyć się podstępem, aby pokonać dawnych kolegów, co świadczy o jego słabym charakterze. Postawa Gereba jest w utworze ukazana w zdecydowanie negatywny sposób. Deżo w porę wraca jednak do chłopców z Placu Broni, którzy postanawiają mu wybaczyć.

W utworze pojawia się motyw honoru. Chociaż bohaterowie są jeszcze bardzo młodzi, godność i reputacja odgrywają dla nich kluczową rolę. Słaby, wątły Nemeczek nie może pogodzić się z lekceważeniem ze strony kolegów. Za wszelką cenę stara się udowodnić swoją odwagę i zaangażowanie. Jest nawet gotowy ryzykować życiem, bierze udział w bitwie, chociaż jest ciężko chory. Rozpacza również z powodu fałszywych oskarżeń o tchórzostwo ze strony Związku Kitowców. Honorem kieruje się też Feri Acz, który chce zwyciężyć z chłopcami z Placu Broni w uczciwej walce, a nie za pomocą podstępu. Godności nie mają z kolei bracia Pastorowie, bezwstydnie wykorzystujący słabszych.

Obecny jest także motyw poświęcenia. Najlepszym przykładem odważnego, oddanego kolegi jest Nemeczek. Stara się zasłużyć na awans i przestać pełnić rolę jedynego szeregowego w grupie. Decyduje się więc na wyprawę do Ogrodu Botanicznego, podczas której zostaje przemoczony, co prowadzi do jego choroby. Mimo złego samopoczucia, wciąż bierze udział w zebraniach chłopców z Placu Broni. Zakrada się też na spotkanie czerwonych koszul, gdzie zawstydza zdrajcę Gereba. Zostaje ponownie zanurzony w stawie, przez co jego choroba dalej postępuje. Nie pojawia się w szkole, ale ucieka z domu, aby wziąć udział w bitwie.

Nemeczek oddaje życie za Plac Broni. Jego poświęcenie jest jednak daremne. Zaledwie kilka dni później, w tym miejscu rozpoczyna się budowa kamienicy. Odwaga Nemeczka zostaje doceniona. Wcześniej awansuje do rangi kapitana i zostaje zrehabilitowany w Związku Kitowców.

Istotny jest także motyw choroby i śmierci. Nemeczek jest odważny, ale słaby fizycznie. Kilkukrotnie zanurzenie w zimnej wodzie sprawia, że ciężko choruje. Męczą go kaszel i gorączka, zaczyna majaczyć. Udział w bitwie okazuje się zbyt dużym wysiłkiem dla chorego chłopca. Lekarz przyznaje jego ojcu, że nie ma już nadziei na wyzdrowienie. Nemeczek umiera, otoczony rodziną i przyjaciółmi. Do ostatniej chwili, marzy o powrocie na Plac Broni. Oddaje życie za miejsce, które kocha.


Przeczytaj także: Chłopcy z Placu Broni - kompozycja, styl, język

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.