Francesco Petrarca, Gustav Schauer Photographische Kunstanstalt, XIX w.
Zbiór „Sonetów do Laury” Francesca Petrarki jest znany również pod tytułem „Canzoniere”. Należy do najbardziej znanych dzieł liryki miłosnej. „Sonet 157” opisuje piękno kobiety i jej niezwykłość.
Spis treści
Petrarca posłużył się formą sonetu włoskiego, nazywaną od jego nazwiska „sonetem pertrarkowskim”. Jest to gatunek poetycki o kunsztownej kompozycji. Utwór składa się z dwóch strof czterowersowych i dwóch strof trzywersowych. Został napisany jedenastozgłoskowcem. Pojawiają się rymy w układzie: abcb dede fgf hgh.
Sonet należy do liryki bezpośredniej, podmiot liryczny ujawnia swoją obecność. Świadczy o tym zastosowanie czasowników w pierwszej osobie liczby pojedynczej („nigdy nie oddam prawdziwie”, „wspominam”, „nie zliczę”, „pytam”). Osoba mówiąca to mężczyzna zakochany w Laurze, który opisuje jej niezwykłe, wręcz nieludzkie, piękno. Podmiot liryczny można utożsamiać z autorem.
Osoba mówiąca opisuje urodę i niezwykłość Laury, dlatego w utworze pojawiają się liczne środki poetyckie. Zastosowano głównie epitety („żywe oblicze”, „śnieg gorący”, „czyste złoto”, „róże purpurowe”). Obecne są oksymorony („śnieg gorący”) i antytezy („ten dzień, jak zawsze gorzki, lecz szczęśliwy”), które oddają niezwykłość Laury. Trzecia i czwarta strofa utworu mają formę rozbudowanego wyliczenia, podmiot liryczny opisuje kolejne części ciała kobiety. Pojawiają się również porównania („rzęsy jak heban”), pytania retoryczne („Czy śmiertelniczka – pytam – czy bogini wypogodziła niebo w kręgu całym?”) oraz inwersje („raz westchnienie z ust jej usłyszałem”, „miłość wszystkich celnie rani oto”).
Francesco Petrarca stworzył nowy sposób opisywania miłości i niezwykłego piękna kobiety, który był naśladowany przez twórców kolejnych epok. To zjawisko określa się jako petrarkizm. Włoski poeta czerpał z poglądów Platona i Dantego. Rozumiał miłość, jako połączenie dusz. Uczucie nierozerwalnie wiązał jednak z cierpieniem i zmiennymi stanami emocjonalnymi. W jego sonetach pojawiają się więc liczne środki stylistyczne, które opisują zagubienie i niepewność zakochanego.
Laura jest przedstawiona w utworach Petrarki w niezwykły sposób, ukochana przewyższa wszystkie inne kobiety. Podmiot liryczny porównuje ją do anielicy, którą zstąpiła na ziemię. Taki wizerunek kobiety zyskał popularność w kręgach dworskich, ceniących romantyczne, wyidealizowane historie miłosne. Mężczyzna staje się zależny od swojej niezwykłej ukochanej. Wszystkie jego myśli i uczucia koncentrują się właśnie wokół niej.
Podmiot liryczny jest niestabilny emocjonalnie. Zdaje sobie sprawę, że nigdy nie odzyska spokoju, który posiadał przed poznaniem Laury. Jego codzienność jest pełna sprzeczności. Z jednej strony jest szczęśliwy, ponieważ znalazł miłość, a z drugiej wciąż cierpi, gdyż jego uczucie jest niespełnione. Każde spotkanie z Laurą wiąże się więc z radością, ale też rozgoryczeniem.
Rozłąką z ukochaną nie zmieni uczuć podmiotu lirycznego, ponieważ wizerunek ukochanej na zawsze zapisał się w jego sercu. Osoba mówiąca nie chce uwolnić się od niespełnionej miłości, akceptuje swój los. Nie ma także nadziei na odwzajemnienie uczuć. Laura jest nieziemska i nieosiągalna, można ją jedynie podziwiać. Podmiot liryczny jest przekonany, że miłość leży w ludzkiej naturze, dlatego należy przyjąć związane z nią cierpienie.
Osoba mówiąca podkreśla niezwykłość Laury. Jej obecność zmienia całe otoczenie. Przypomina więc bardziej boginię lub anielicę, niż śmiertelną kobietę. Laura nie posiada żadnych niedoskonałości, jest piękna zewnętrznie i wewnętrznie. Podmiot liryczny uważa miłość za połączenie dusz, ale więcej uwagi poświęca urodzie kobiety, niż jej zachowaniu. Może to wynikać z łączącej ich relacji. Mężczyzna może jedynie podziwiać i obserwować kobietę. Ich miłość spełni się dopiero po śmierci, gdy ich dusze ulegną połączeniu.
Niezwykłość Laury oddają sprzeczności, którymi posługuje się podmiot liryczny. Jej cera jest biała jak śnieg, a jednocześnie ze strony kobiety bije gorąco. Miłość zostaje porównana do żywiołu ognia. Westchnienie Laury przypomina płomień. Ogień przywołuje skojarzenia z namiętną, zmysłową miłością. Podmiot liryczny nie dąży jednak do fizycznej bliskości z ukochaną. Jest świętą, której nie chce skalać nieodpowiednim traktowaniem. Więź między zakochanymi jest również wyjątkowa, jak Laura.
Włosy Laury są złote, przypominają anielską aureolę. Każdy element jej twarzy jest piękny i nieskazitelny. Podmiot liryczny dostrzega także empatię kobiety, w jej słowach słychać ból, a z oczu płyną łzy. Ukochana dostrzega cierpienie osoby mówiącej i jej współczuje, chociaż ich przeznaczenie może wypełnić się dopiero po śmierci. Zakochani nie mogą połączyć się za życia, ponieważ to zburzyłoby wizerunek wyidealizowanej miłości. Kobieta pozostaje w sferze marzeń podmiotu lirycznego. Podejrzewa się, że Laura jest postacią poetycką, która w rzeczywistości nie istniała. Stanowi prawdopodobnie jedynie wytwór wyobraźni poety. Wskazują na to bogata symbolika historii miłosnej oraz wyidealizowany wizerunek Laury.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.