Julian Tuwim, Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy), 1929
„Życie” jest jednym z utworów Juliana Tuwima, które mają na celu afirmację codzienności. Stanowi manifest poglądów charakterystycznych dla grupy literackiej Skamander, podejmując przyziemną tematykę, unikając podniosłych motywów patriotycznych. Autor w wierszu skupia się na biologicznych aspektach życia, rzadko podejmowanych w poezji, będącej rodzajem nastawionym na przeżycia duchowe.
Spis treści
Utwór jest wierszem ciągłym, nie pojawia się podział na strofy. Składa się z dziesięciu wersów o różnej ilości sylab. Budowa utworu jest nieregularna, tak samo jak układ rymów, które pojawiają się w utworze.
Wiersz należy do liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny ujawnia swoją obecność w wierszu i wprost wyraża swoje przemyślenia. Świadczy o tym zastosowanie czasowników w pierwszej osobie liczby pojedynczej („rozdrapię”, „wyżyję”, „rozchłeptam”, „będę ryczał”). Ze względu na tematykę utworu można utożsamiać osobę mówiącą z samym autorem, który często w swojej twórczości propagował afirmację codziennego życia.
Język utworu jest ekspresyjny, można wyczuć silne emocje towarzyszące podmiotowi lirycznemu. Metafory są dosadne, w większości dotyczą czynności fizjologicznych („do krwi rozdrapię życie”, „zębami w dni się wpiję”, „wycharknę z siebie duszę”, „pęcherz pełen strachu”). Obrazuje to fascynację biologiczną sferą życia człowieka. Plastyczności opisowi nadają liczne przymiotniki i przysłówki („żarłocznie”, „święte”, „wolny”). W poezji dwudziestolecia międzywojennego, odchodzącej od klasycznych kanonów sztuki wysokiej, często pojawiają się kolokwializmy. W utworze „Życie” również występuje wiele elementów języka potocznego („rozbyczę się”, „wycharknę”, „wychłeptam”). Dynamiki wierszowi nadaje nagromadzenie czasowników, które są obecne prawie w każdym wersie. Pojawiają się również ekspresyjne wyrazy dźwiękonaśladowcze („święte wycie”, „ryczał wolny”).
Przesłaniem wiersza jest korzystanie z życia w pełni, docenianie każdej chwili i szukanie szczęścia w szarej codzienności. Podmiot liryczny jest człowiekiem młodym, pełnym chęci do działania, zamierza czerpać ze swojej egzystencji na ziemi jak najwięcej. Nie zamierza zmarnować swojego życia na poczuciu nudy i beznadziei.
Autor porównuje korzystanie z życia do zwykłych czynności, takich jak drapanie, gryzienie, picie czy tarzanie się w piachu. Chce „wyżyć swoje życie do szczętu”. Los człowieka jest wypełniony właśnie takimi zwykłymi chwilami jak spożywanie posiłków, więc aby cieszyć się codzienności, należy nauczyć się czerpać z nich radość. Dynamika utworu podkreśla jak kruchy jest człowiek, jego obecność na ziemi to chwila, która przemija szybciej, niż mogłoby się wydawać. Należy więc chwytać każdy dzień, aby po latach nie mieć uczucia zmarnowanego czasu. Prędzej czy później, każdy człowiek „wycharknie z siebie duszę”, co stanowi metaforę nieuchronnej śmierci.
Dusza jest tutaj traktowana jako ograniczenie, które trzeba z siebie zrzucić. Poeta nazywa ją „pęcherzem pełnym strachu”. Złe emocje również są nieodłączną częścią życia. Każdy człowiek jest pełen niepewności i lęku, ludzka natura nigdy nie będzie doskonała. Należy pogodzić się z własnymi ułomnościami i je zaakceptować, aby zachować pogodę ducha. Wiersz jest pochwałą swobody, naturalnego zachowania, pozbawionego konwenansów. Podmiot liryczny zdaje sobie jednak sprawę, że prawdziwą wolność można osiągnąć dopiero po pozbyciu się duszy.
Można rozumieć to na dwa sposoby, jako śmierć lub wyzbycie się wszystkich wyższych wartości. Przywołane przez autora „tarzanie się w piachu” może odnosić się zarówno do śmierci, jak i życia sprowadzonego do spełniania potrzeb fizjologicznych, pozbawionego głębszych przemyśleń. Podmiot liryczny jest w stanie żyć bez duszy, której może się pozbyć. Dusza jest ograniczeniem, ciężarem, który niesie ze sobą każdy człowiek. Życie bez niej nie odnosi się do wartości religijnych, nie oznacza potępienia ani zbawienia.
Wiersz „Życie” jest jednym z utworów Juliana Tuwima propagujących ideę witalizmu. Jest to tendencja mająca eksponować siły życia, które tkwią w człowieku i wszystkich zjawiskach. Jest to energia pozwalająca na działanie i rozwój. Siła życiowa ma charakter niematerialny, jest niemożliwa do zbadania w sposób naukowy. Utwory tworzone w tym nurcie na pierwszym miejscu stawiały biologizm, a nie ducha i intelekt człowieka. Popularność witalizmu w XX wieku doprowadziła do zmiany charakteru poezji. Utwory zaczęły koncentrować się na tematyce przyziemnej, opisywaniu szarej codzienności.
W Polsce najlepszym przykładem tej rewolucji jest twórczość członków grupy literackiej Skamander, do której należał również Julian Tuwim. Utwór „Życie” jest pełen fascynacji biologicznym istnieniem człowieka, kwestią oczywistą, uznawaną przez wielu artystów za niegodną poruszenia. Wiersz oddaje, charakterystyczne dla witalizmu, fascynację życiem, afirmację rzeczywistości, żywiołowość i dynamikę. Na zachwyt nie zasługują niesamowite wydarzenia, ale sam fakt ludzkiego istnienia.
Utwór obrazuje zmianę podejścia do roli poezji i poety w nowej rzeczywistości, motyw często pojawiający się w twórczości skamandrytów. Po zakończeniu I Wojny Światowej, sztuka nie musiała już skupiać się na tematyce narodowo-wyzwoleńczej, która miała podtrzymywać na duchu zniewolonych Polaków. Nowe pokolenia poetów starały się więc unikać patosu, nakłonić czytelników do cieszenia się życiem. Wiersz porusza poważny temat, jest refleksją na temat życia. Jego forma jednak nie jest podniosła, autor zastosował luźną kompozycję, potoczne słownictwo. Rozważania na temat natury człowieka przybierają swobodny charakter, są pozbawione sztuczności.
Życie jest sprowadzone do jego biologicznej sfery, podmiot liryczny nie skupia się na przeżyciach wewnętrznych, ale beztroskim chwytaniu każdego dnia. Skamandryci odchodzili od traktowania poety, jako wyjątkowej jednostki, żyjącej w izolacji od społeczeństwa. W swoich utworach podkreślali poczucie wspólnoty z otoczeniem, chcieli tworzyć sztukę zrozumiałą nawet dla ludzi niewykształconych. Podmiot liryczny nie określa w wierszu swojej egzystencji jako ponadprzeciętną. Spędza życie na trywialnych czynnościach, wie, że czeka go nieuchronny koniec, a mimo wszystko potrafi zachować optymizm i pogodę ducha.
Aktualizacja: 2024-06-26 17:43:58.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.