Rokoko to termin, który odnosi się przede wszystkim do sztuki. Styl rokoko charakteryzuje się bogatym zdobnictwem oraz lekkością. Jako nurt literacki pojawił się w opozycji do prądów takich jak sentymentalizm oraz klasycyzm.
Rokoko to jeden z prądów literackich i kulturowych, które obowiązywały w epoce Oświecenia. Literatura – zgodnie z ideą rokoko – miała przede wszystkim dostarczać czytelnikowi przyjemności estetycznej. Nadrzędnymi kategoriami twórczymi stały się więc wówczas tzw. dobry smak i traktowanie literatury jako formy zabawy
Styl rokoko zrodził się w XVIII wieku we Francji. Bardzo często prezentowany jest jako forma schyłkowa baroku – ze względu na swoje cechy artystyczne. Zanim termin rokoko zaczął przynależeć do literatury, był wiązany przede wszystkim z takimi dziedzinami sztuki jak architektura, zdobnictwo oraz sztuki plastyczne. W czasie stopniowego rozwoju rokoko, powstawały towarzyskie miejsca spotkań – salony, w których odbywały się liczne dyskusje dotyczące tematów społecznych i obyczajowych. Ton owych spotkań utrzymywany był najczęściej w swobodnej atmosferze. W Polsce rokoko u swoich początków wiązało się z dworami – Saskim i Stanisława Leszczyńskiego. Stopniowe wygasanie rokoko wywołane było przede wszystkim rozwijaniem się nurtu, jakim był klasycyzm. Za umowną datę zakończenia rokoko uznaje się wybuch Rewolucji Francuskiej.
Rokoko rozwijało się szczególnie w obszarze muzyki, architektury i sztuk plastycznych. Wnętrza w stylu rokoko charakteryzowały się pomieszczeniami udekorowanymi w taki sposób, by oddawały one ducha subtelności i pozostawały kameralne. Bardzo popularne były sztukaterie oraz boazerie – chętnie wykorzystywano również motywy japońskie i egzotyczne. W stylu malarskim zauważyć można przede wszystkim odejście od barokowych rozwiązań, co objawiało się przede wszystkim o wiele jaśniejszymi barwami. W muzyce przejawy stylu rokoko długo utożsamiane były nie z osobnym nurtem, a okresem przejściowym pomiędzy barokiem a klasycyzmem.
Obecność rokoko w literaturze objawiała się poprzez wprowadzanie do niej takich tematów jak życie środowisk dworskich oraz przeżyć osobistych. Rokoko w literaturze charakteryzowało się również odniesieniami do motywów erotycznych w ich lekkiej, kameralnej i dyskretnej formie. Głównymi cechami literackiego rokoko miały być wdzięk, delikatność oraz trafność. Ten nurt literacki odrzucał natomiast patos, tony moralistyczne czy sięganie po postacie herosów. Tym samym literatura przestała pełnić rolę nauczyciela, a stała się sposobem na obrazowanie radości życia i codziennych uciech.
Ważnymi dla rokoko literackiego kategoriami pozostawały również czułość oraz tkliwość – przymioty odnoszące się bezpośrednio do świata emocji. Czułość cechować miała osoby o rozwiniętej inteligencji – dzięki niej mieli oni radzić sobie z napiętymi sytuacjami i negatywnymi uczuciami. Autorzy bardzo często nawiązywali do tematów erotycznych, tworzyli szczegółowe opisy pięknie zdobionych przedmiotów (filiżanek lub figurek) oraz wykorzystywali motywy przyrodnicze (bliskie sielance pejzaże z polanami, niewielkimi stworzeniami, obłokami, strumieniami, etc.). Do sielanki rokoko upodabniało się również pod względem doboru opisywanych scen – często pasterskich, nieco fantastycznych i zmysłowych.
Styl rokoko w literaturze charakteryzował się trzema, nieco różniącymi się od siebie, nurtami. Wszystkie z nich nawiązywały do głównej tematyki utworów. Pierwszym z nurtów był nurt zwany anakreontycznym – najczęściej wykorzystywane w nim motywy dotyczyły zabawy, uroków życia, ucztowania oraz piękna rzeczywistości. Nazwa nurtu pochodzi od imienia Anakreonta – greckiego poety, który w swojej twórczości często odwoływał się do podobnych tematów. Drugi nurt – arystokratyczny – skupiony był na tematyce erotycznej, żartobliwej i lekkiej. Ostatni – zwany radykalnym – cechował się obecnością opinii twórców na temat otaczającego ich świata. Postulowali oni odrzucenie gry pozorów, niesprawiedliwości oraz zakłamania – szczególnie obyczajowego.
By odpowiednio oddać charakter stylu rokokowego autorzy sięgali po gatunki, które umożliwiały wyrażanie sensualnych znaczeń i emocji. Do gatunków tych należały przede wszystkim: epigramat, esej, powiastka filozoficzna, sielanka, okolicznościowe wiersze czy anakreontyki. Wszystkie z wymienionych form literackich cechowały się niewielką objętością.
Rokoko w literaturze najpełniej reprezentowane było przez pisarzy francuskich. Jego echa odnaleźć można również w utworach angielskich i włoskich. Twórcy, którzy korzystali ze stylu rokoko w swoich dziełach, to
Rokoko w Polsce – jako prąd literacki – pojawiło się w okresie od lat 50. do lat 80. XVIII wieku. Do artystów, którzy posługiwali się stylem rokoko w swoich utworach – zaliczyć można:
Styl rokoko zakładał przede wszystkim oddanie poprzez sztukę uczuć sensualnych – delikatności oraz subtelności. Szczególnie we Francji spotkania towarzyskie nacechowane były o wiele większą swobodą, co związane było bezpośrednio z sytuacją społeczno-polityczną tego kraju. Podobnie jak barok, prąd ten podzielić można na specyficzne etapy. W Polsce rokoko funkcjonowało w dwóch odmianach, określanych jako stanisławowska i postanisławowska.