Miron Białoszewski to twórca zapisków zatytułowanych „Pamiętnik z powstania warszawskiego”. Opisuje w nim swoje przeżycia właśnie z okresu powstania. Robi to w sposób bardzo realistyczny i autentyczny, wykorzystuje do tego też wiele środków stylistycznych, specyficzny język i słownictwo.
Spis treści
To słowa, które próbują naśladować dźwięki otaczającego człowieka świata. Mogą one stanowić człon istniejącego już słowa lub stać się neologizmem. W przypadku Białoszewskiego służyło to oddaniu dźwięków zasłyszanych podczas powstania, przykładowo miotaczy ognia, które brzmiały jak „wiu-wiu”. Pojawiają się też takie określenia jak „warkoty”, „trzask”, „łubudubu”, „huk” oraz „wh… sz… wh… rzsz…”, czyli ogień i podmuchy.
To nowe słowa, które autor wymyślił, by lepiej przedstawić wybrane zjawiska. Ich przykłady to „kichowaty tunel”, „kołomęt”, czyli zamęt, „pipiły się świeczuchny”.
To między innymi trywializmy i wulgaryzmy, które pojawiają się w cytowanych rozmowach, przykładowo „tylko polecę”, „o cholera”.
Białoszewski często skraca pewne nazwy, czego przykładem jest ciotka Uff. i pan Szu.
W tekście występują liczne równoważniki zdań, na przykład „Przez dziurę w murze”, „To akurat naprzeciwko”. Same zdania są niekiedy bardzo krótkie, urywane: „Pierwszy powstaniec!”, „Potokiem! Potokiem!”. Białoszewski wykorzystuje też formy bezosobowe, czyli przykładowo „stało się”, „przelatywało się”, a wśród wyrażeń podobnych do języka mówionego pojawiają się takie stwierdzenia jak „I latały w welonach. Białych”. Pojawiają się też wyrażenia potoczne, gwarowe, a nawet dziecięce, przykładowo „marniuchno”, „fest połupana” lub „to ja lu!”.
To określenie na wypowiedź o takiej składni, w której poszczególne jej człony nie współgrają ze sobą. Przykładem będą takie stwierdzenia jak „czyli beznadziejne”, „to się od tego łyżką”.
Paralelizmy u Białoszewskiego polegają na powtarzaniu takich samych lub podobnych konstrukcji składniowych, przykładowo takich jak „Ci od bramy. Ci z bramy” lub „Coraz mniej, coraz mniej”.
Białoszewski niekiedy stosuje nagromadzenia licznych przymiotników do opisywania świata przedstawionego, przykładowo takich jak „naiwne, pierwotne, nieco beztroskie, romantyczne, podziemne, wojenne…”.
Aktualizacja: 2025-12-11 00:16:06.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.